یاسمن بلوردی؛ بازار: رایزن های بازرگانی ایران در دیگر کشورها اصولا هفت وظیفه از جمله بازار سنجی، جذب سرمایه خارجی، ارائه یکسری خدمات به وارد کنندگان خارجی و معرفی تولید کننده های کشور مستقیما به وارد کننده های خارجی، شناسایی و دعوت از هیات های تجاری برای حضور در نمایشگاه ها و رویدادها را بر عهده دارند. ضمن اینکه به صادر کنندگان ایرانی در بازارهای هدف نیز کمک می کنند. به این ترتیب می توان گفت در صورتی که رایزن ها وظایف خود را مطابق با آنچه تعیین شده انجام دهند از برخی مسائل موجود در مسیر تعامل و ارتباط دو کشور گره گشایی می شود.
ابراهیم محمد رضازاده رایزن بازرگانی ایران در کشور لبنان یکی از رایزنان حاضر در نمایشگاه ایران اکسپو ۲۰۲۴ است که خبرنگار بازار با وی گفتگویی انجام داده است.
*با توجه به اینکه ایران با لبنان از دیرباز تعاملات تجاری داشته است، در حال حاضر غالبا در کدام کالاها مراوده تجاری دارند؟
از قدیم پسته و فرش اصلی ترین کالاهایی بوده که به لبنان می رفته است. به خصوص در مورد فرش که الان حدود ۳۰۰ فرش فروش ایرانی در لبنان هستند و لبنان به عنوان یک هاب برای صادرات فرش به اتحادیه اروپا و آمریکا و حتی به قاره آفریقا بوده است. الان کالاهایی مثل دارو، تجهیزات پزشکی و مصالح ساختمانی هم به این حوزه اضافه شده است. در حال حاضر برآورد ما این است که حدود ۵۰۰ میلیون دلار صادرات مستقیم ایران به لبنان است. با این وجود طبق چشم انداز ۵ ساله ای که تعریف شده یعنی از ۱۴۰۳ تا ۱۴۰۸ رسیدن به یک میلیارد دلار صادرات در سال است.
*با توجه به اینکه در نمایشگاه اکسپو نمایندگان و هیات های تجاری ای لبنان هم حضور داشتند، به غیر از فرش و پسته در کدام حوزه ها تمایل به همکاری های تجاری با ایران دارند؟
در نمایشگاه اکسپو برای حوزه هایی همچون باتری خودرو، پتروشیمی و مواد غذایی برای دریافت نمایندگی مذاکرات انجام شده منتها اینکه چه زمانی ختم به عقد قرارداد می شود مستلزم زمان است. چون هر دو طرف باید یکدیگر را بسنجند و طرف ایرانی هم باید به کشور مربوطه برود و قابلیت های کشور مورد نظر را از جنبه های مخالف بسنجد و تایید کند و سپس اقدام به دادن نمایندگی نماید. در واقع ابتدا باید اعتماد بین طرفین ایجاد شود سپس راه برای ورود به حوزه های جدید و مراودات جدید باز شود و این یک کار بلند مدت است.
رایزن بازرگانی ایران در لبنان: سال گذشته میلگرد آجدار اولین صادرات ما به لبنان بود ولیکن شرایط پرداخت یکی از موانعی است که باعث شده از کالاهای ایرانی کمتر استقبال شود به ویژه در کالاهای به اصطلاح کامودیتی یا مواد اولیه، چون شرایط فروش شرکت های ایرانی بسیار سخت است؛ یعنی شرکت خارجی نمی تواند به راحتی بیاید در مزایده ای که در کشور ما برگزار می شود شرکت کند و از طرفی ما تابلوی بورس کشور را خارج از کشور نداریم؛ یعنی بورس کالای ما نماینده ای ندارد در حالی که بسیاری از کالاهای صادراتی ما در بورس کالا عرضه می شود
*همانطور که می دانید ایران در صنایعی مثل فولاد و محصولات طویل ظرفیت تولید بالایی دارد و در این حوزه چندان صادراتی به این کشور نداریم. با این وجود کشوری مثل لبنان چقدر قابلیت دارد که بتوان در حوزه آهن الات و فولاد با آنها تعامل داشته باشیم؟
سال گذشته میلگرد آجدار اولین صادرات ما به لبنان بود ولیکن شرایط پرداخت یکی از موانعی است که باعث شده از کالاهای ایرانی کمتر استقبال شود به ویژه در کالاهای به اصطلاح کامودیتی یا مواد اولیه، چون شرایط فروش شرکت های ایرانی بسیار سخت است. یعنی شرکت خارجی نمی تواند به راحتی بیاید در مزایده ای که در کشور ما برگزار می شود شرکت کند و از طرفی ما تابلوی بورس کشور را خارج از کشور نداریم؛ یعنی بورس کالای ما نماینده ای ندارد در حالی که بسیاری از کالاهای صادراتی ما در بورس کالا عرضه می شود و غیره. بنابراین خریدار لبنانی برای دسترسی به این کالاها نمی توانند اقدام کنند چون حتما باید طرف خارجی در اینجا دفتر داشته باشد و کارت بازرگانی داشته باشد شرایط بازگشت ارز را رعایت کرده باشد تا بتواند کالا را ببرد. بنابراین از یک طرف دولت باید در این حوزه دخالتی نداشته و از سوی دیگر شرکت ها باید کار را از لحاظ نوع پرداخت و نحوه ارائه نسبت به بازار بین المللی رقابتی تر کنند.
*بحث تهاتر کالای ایران با لبنان به چه نحوی است و در ازای دریافت کدام محصولات می توان با آنها مراوده تهاتری داشت؟
لبنان موز دارد و از سال قبل هم واردات موز لبنان به ایران شروع شده است البته این کشور سیب و پرتغال هم برای صادرات دارد منتها در لیست وارداتی ها فقط چهار محصول گرمسیری موز، آناناس، انبه و نارگیل اجازه ورود به ایران دارد. غیر از اینها آووکادو با انواع و قیمت های مناسب دارد به طوری که قیمت یک کیلوگرم آووکادو در لبنان معادل یک عدد در ایران است. در حوزه صنعتی هم غالبا بخشی از صنایع آرایشی و بهداشتی معتبر و برند در لبنان است.
با این وجود سال قبل ایران یک تکنولوژی از لبنان وارد کرد که هیچ کس تصور نمی کرد تا به این حد برای ایران کاربری داشت. این تکنولوژی در واقع در حوزه تولید «ارده» است و یک دستگاه است که آب بری بسیار کمی دارد به طوری یک پنجاهم آبی که الان مصرف می شود نیاز دارد و هم اینکه شوری خاک را افزایش نمی دهد و در حال حاضر در استان یزد استفاده می شود.
*با توجه به اینکه در حوزه تجارت یکی از موانع معمولا به بحث حمل و نقل بر می گردد، وضعیت حمل و نقل کالا از ایران به لبنان در چه وضعیتی است؟
در حوزه حمل و نقل مشکلات داشتیم، واقعیت این است که کالای ما از ترکیه باید حمل می شد از آنجا در دریای مدیترانه سوار کشتی می شد و وارد لبنان می شد و حتی از آنجا به سوریه می رفت. اما با باز شدن مسیر ترانزیتی عراق ۳-۴ ماه پیش این مساله حل شده است با این وجود هنوز بسیاری از شرکت های ایرانی اطلاع دقیق ندارند و هزینه بیشتری پرداخت می کنند و از آن مسیر کالای خود را به لبنان و سوریه می رسانند. در حالی که مسیر ترانزیتی عراق هم زمان را به نصف رسانده و هم هزینه را تقریبا به نصف کاهش داده است و این امر می تواند موجب توسعه صادرات شود. از سوی دیگر یک ماه قبلتر هم حمل دریایی از بندر عباس به بیروت کلید خورده است ولیکن وقتی حمل زمینی هموار شد حمل دریایی چندان مورد توجه قرار نگرفت چون از مسیر زمینی، بار نهایت ۵ روزه به مقصد می رسد اما مسیر دریایی تا ۲۵ روز هم طول می کشد.
*به طور کلی ارزیابی شما از وضعیت تجاری لبنان چیست؟
لبنانی ها به لحاظ تجارت بسیار قوی هستند به نحوی که در قاره آفریقا کشوری را نمی بینید که لبنانی ها در آن حضور نداشته باشند و یا یکی از کالاها را به صورت انحصاری در دست نداشته باشند. جالب است بدانید ۹۰ درصد تجارت ساحل عاج دست لبنانی ها است!