گامبیا، نامی که شاید برای نخستین بار ‌است به گوشتان می‌خورد؛ کشوری در قلب سنگال، زیبا اما کوچک، در غربی‌ترین نقطه آفریقا که از سه طرف به سنگال و یک طرف به اقیانوس اطلس راه دارد. کشوری محصور و البته محروم‌ که این روزها با میزبانی یکی از مهم‌ترین اجلاس سازمان همکاری‌های اسلامی، توانسته نام خود را در صدر اخبار کشورهای اسلامی قرار دهد. حدود ۹۰ درصد جمعیت ساکن در این کشور مسلمان هستند. البته مسیحیت هم طرفدارانی در این سرزمین دارد، اما اقلیت هستند. مسلمانان سنی‌مذهب در این کشور پیرو مذهب مالکی هستند. در گذشته گامبیا مستعمره بریتانیا بوده و زبان رسمی کشور همچنان انگلیسی است. هرچند سال ۱۹۶۵ از انگلستان مستقل شد و در یک دوره کوتاه هفت‌ساله در دهه ۸۰ میلادی با سنگال یکپارچه شد و فدراسیون سنه‌گامبیا  Senegambia را شکل دادند. بنابراین تنها همسایه گامبیا، کشور سنگال است و نداشتن اقتصاد پویا و روابط همسایگی و البته شرایط سیاسی خاصی که از سر گذرانده، آن را به کشوری ضعیف و فقیر تبدیل کرده؛ در حدی که حتی اکثر خیابان‌های پایتخت خاکی است و باربری معمولی با گاری و قاطر انجام می‌شود. بااین‌حال، این کشور مردمانی شاد دارد که به مناسبت برپایی کنفراس فعلی، به شادمانه ورود نمایندگان کشورهای مسلمان، در مسیر محل کنفراس به رقص و پایکوبی می‌پرداختند و در جواب سؤال خبرنگار «شرق» که پرسیده شد چرا تا این میزان شاد هستید‌؟ گفتند: «‌از اینکه میزبان کشورهای اسلامی هستیم و از امروز نام کشور ما برای شما و بسیاری دیگر ناشناخته نیست، خوشحالیم. این کنفرانس فرصت مناسبی برای دیده‌شدن کشور ما‌ست».

نشست دوره‌ای سازمان همکاری‌های اسلامی که با شعار توسعه پایدار دیروز در سطح سران و و‌زرای خارجه کشورهای اسلامی کار خود را آغاز کرد، تحت تأثیر تحولات منطقه، موضوع جنگ غزه و ضرورت یافتن راهکاری برای صلح پایدار در منطقه و حمایت از مردم مظلوم غزه که مورد ‌توجه سخنرانان و هیئت‌های دیپلماتیک حاضر در نشست بود، روندی متفاوت از اجلاس‌های دوره‌ای سابق را طی کرد. ‌این اجلاس، فارغ از سخنرانی‌ها‌ که از ظهر دیروز آغاز شدند و تا پایان عصر امروز هم ادامه خواهند داشت، به احتمال بسیار با یک بیانیه حمایتی از غزه و فلسطین با اجماع نظر حاضران در نشست پایان خواهد یافت.

البته کنار مراسم سخنرانی‌ها، دیدارهای دوجانبه و رایزنی‌های دیپلماتیک نیز برپا بود و وزیر امور خارجه ایران ‌با همتایان حاضر در نشست خود دیدار و گفت‌وگو داشت. مهم‌ترین و البته اولین دیدار با وزیر امور خارجه مصر بود که سامح شکری بعد از پایان نشست در پاسخ به پرسش خبرنگاران ایران، در ارزیابی روند ترمیم دو کشور از کلمه «‌ممتاز» استفاده کرد؛ امری که نشان از روند رو به جلو در مناسبات دو کشور دارد.

تلاش‌های سیاسی و مذاکراتی برای پایان جنگ علیه غزه

در این نشست، وزرای امور خارجه ایران و مصر در ابتدای‌ ملاقات خود، ضمن ابلاغ سلام‌ها و درودهای گرم رؤسای جمهور دو کشور به یکدیگر، اهتمام ویژه سران دو کشور برای پیگیری تقویت روابط فی‌مابین را مورد تأکید قرار دادند. دو وزیر همچنین آخرین ارزیابی‌های خود را از تحولات منطقه، به‌خصوص درباره فلسطین و جنگ علیه غزه، تبادل کردند‌. در ادامه وزیر امور خارجه ایران در این دیدار از تلاش‌ها و مواضع مصر برای ‌توقف نسل‌کشی در غزه تشکر کرد و آمادگی ایران را برای ارسال کمک‌های انسانی به غزه مورد تأکید مجدد قرار داد و خواستار مساعدت قاهره در این زمینه شد.

امیرعبداللهیان بر مبنای توافق رؤسای دو کشور، تبادل هیئت‌ها میان مؤسسات دینی دو کشور در چارچوب تقریب مذاهب و گفت‌وگوهای دینی را مفید و مؤثر دانست که این موضوع مورد استقبال طرف مصری قرار گرفت و وزیر خارجه مصر بر اهتمام ویژه الازهر مصر برای گفت‌وگوی بین مذاهب و همچنین تقویت روابط مردمی و گردشگری بین دو کشور تأکید کرد. وزیر امور خارجه کشورمان ضمن تشریح ابعاد حمله تروریستی اسرائیل به سفارت ایران در دمشق و همچنین واکنش نیروهای مسلح ایران در چارچوب دفاع مشروع، از موضع مصر در محکومیت اقدام تروریستی رژیم اسرائیل تشکر کرد.

در ادامه این نشست که تقریبا طولانی هم بود، سامح شکری، وزیر امور خارجه مصر، ضمن ابراز خرسندی از این ملاقات، تأکید کرد همواره برای گفت‌وگو و تماس بین مصر و ایران به‌عنوان دو کشور با تمدنی ریشه‌دار اهتمام داریم و مصر توجهی ویژه به پیگیری توسعه روابط بین دو کشور دارد. سامح شکری همچنین با اشاره به تبعات تداوم جنگ در غزه و حملات اسرائیل علیه مردم فلسطین و خسار‌ت‌های بالای انسانی و مادی، به‌خصوص کشتار غیرنظامیان توسط اسرائیل، ابراز امیدواری کرد تلاش‌های جاری سیاسی و مذاکراتی، منجر به توقف جنگ علیه غزه و احقاق حقوق مردم فلسطین شود. سامح شکری مجددا حمله اسرائیل به ساختمان سفارت ایران در سوریه را محکوم کرد و شهادت جمعی از مستشاران نظامی ایران را تسلیت گفت و دیدگاه کشورش برای تلاش جهت جلوگیری از افزایش تنش در منطقه را مورد تأکید قرار داد. وزرای امور خارجه ایران و مصر در پایان ابراز امیدواری کردند برگزاری اجلاس سران همکاری اسلامی در گامبیا، موجب تقویت همبستگی و وحدت جهان اسلام در حمایت از مردم فلسطین و حل‌وفصل مسائل و مشکلات منطقه ‌شود.

تلاش‌های منطقه‌ای برای توقف جنگ در غزه جدی‌تر شده است

در همین زمینه، وزیر امور خارجه کشورمان درباره جزئیات سفر خود به گامبیا و شرکت در اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی نوشت: «در حاشیه پانزدهمین اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی در گامبیا با آقای سامح شکری، همتایم از مصر، در‌خصوص آخرین وضعیت مناسبات دوجانبه و تحولات منطقه‌ای به‌خصوص اوضاع غزه و تلاش‌های جاری جهت توقف جنایات رژیم صهیونیستی علیه فلسطینیان رایزنی و تبادل نظر کردیم و در ادامه به تشریح ابعاد حمله تروریستی رژیم صهیونیستی به سفارت کشورمان در دمشق و واکنش نیروهای مسلح ایران در چارچوب دفاع مشروع پرداختم و از موضع مصر در محکومیت اقدام تروریستی رژیم صهیونیستی تشکر کردم».

دیدار با رتنومارسودی و تأکید بر حمایت از غزه

در ادامه دیدارهای دوجانبه، امیر‌عبداللهیان با رتنو‌مارسودی، وزیر امور خارجه اندونزی، دیدار داشت. در این دیدار نیز علاوه بر توجه ویژه بر گسترش مناسبات دو کشور، موضوع غزه به‌طور خاص مرکز توجه قرار گرفت و طرفین بر حمایت از غزه و یافتن راهکار بازگشت ثبات به منطقه و رهایی مردم مظلوم غزه تأکید کردند.

دیدار طولانی با بن‌فرحان

دیدار بعدی که به درازا نیز کشید، به رایزنی وزرای خارجه ایران و عربستان اختصاص داشت که از نشست‌های دوجانبه مهم دیروز هیئت دیپلماسی ایران بود. حمایت از غزه یکی از مسائل اصلی مورد بحث طرفین بود که در ادامه به جلسه خصوصی دو وزیر ختم شد. آخرین دیدار امیرعبداللهیان و همتای سعودی اسفند ۱۴۰۲ در جده و در جریان اجلاس فوق‌العاده OIC به منظور بررسی تحولات جنگ غزه انجام شده بود. با پایان این نشست، وزیر امور خارجه کشورمان برای سخنرانی در اجلاس راهی سالن کنفرانس شد که می‌توانید متن سخنرانی وزیر را در سایت شرق بخوانید. درنهایت با پایان سخنان وزیر امور خارجه ایران که همراه با دفاع تمام‌قد از غزه و ضرورت توجه جهان اسلام به بحران غزه ‌بود، سفر هیئت ایرانی به گامبیا پایان یافت.