در برخی موارد، استرس می تواند باعث اسهال مداوم شود که خود نیز می تواند بسیار بروز استرس باشد. این وضعیت می تواند منجر به چرخه معیوب استرس و اسهال شود که مقابله با آن می تواند ناخوشایند و خسته کننده باشد.

اسهال ناشی از استرس چیست؟

یک ارتباط قوی بین مغز و روده وجود دارد که اغلب به عنوان محور روده-مغز (GBA) شناخته می شود. این سیستم عصبی مرکزی شما را که متشکل از مغز و نخاع است، به سیستم عصبی روده - معروف به سیستم عصبی روده (ENS) متصل می کند.

وقتی دچار استرس می شوید، انتقال دهنده های عصبی خاصی در امتداد محور روده-مغز حرکت می کنند و بر نحوه برخورد روده با مدفوع تأثیر می گذارند. این انتقال دهنده های عصبی، پیام رسان های شیمیایی هستند که بر حرکت آب و الکترولیت ها در روده تأثیر می گذارند.

استرس مزمن سیستم عصبی سمپاتیک را فعال می کند که باعث واکنش جنگ یا گریز می شود و بدن را برای مقابله با استرس آماده می کند. فعال شدن این سیستم عصبی می تواند منجر به افزایش ضربان قلب، میزان تنفس و فشار خون شود. همچنین می تواند منجر به کاهش فرآیند هضم شود که به طور بالقوه منجر به اسهال می شود.

در طول پاسخ طبیعی بدن به استرس، هضم کند می شود تا بدن شما بتواند منابع خود را به سمت یک تهدید درک شده هدایت کند. در حالی که با استرس فعالیت روده و روده کوچک کاهش می یابد، فعالیت روده بزرگ افزایش می یابد. این وضعیت می تواند منجر به علائم گوارشی (GI) از جمله اسهال شود.

استرس عاطفی همچنین باعث ترشح هورمونی به نام فاکتور آزاد کننده کورتیکوتروپین (CRF) می شود؛ این هورمون زمان عبور غذا بین معده و روده کوچک را افزایش می دهد.

CRF همچنین خروجی مدفوع و سرعت حرکت آن در بدن را افزایش می دهد و باعث می شود که محتویات دستگاه گوارش سریعتر از حد معمول در روده حرکت کند؛ این امر جذب مایعات از مواد زائد در بدن را برای روده ها دشوار می کند که می تواند منجر به تجربه مدفوع آبکی یا شل شود.

علائم اسهال ناشی از استرس

بر اساس گزارش موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی (NIDDK)، اسهال با مدفوع شل و آبکی مشخص می شود. این نوع مدفوع بیش از سه بار در روز رخ می دهد.

اسهال معمولاً نتیجه یک مشکل اساسی، از جمله استرس مزمن است، نه خود یک بیماری.

به غیر از مدفوع شل، افرادی که اسهال ناشی از استرس را تجربه می کنند ممکن است علائم زیر را نیز داشته باشند:

• گرفتگی و درد شکمی
• نیاز دائمی و فوری به دفع مدفوع
• از دست دادن کنترل روده
• حالت تهوع

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و استرس

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک وضعیت سلامتی است که منجر به بروز دوره های مکرر درد شکمی، اسهال یا یبوست می شود. استرس به دلیل تأثیر آن بر سیستم گوارشی می تواند محرک مهمی برای این سندرم باشد.

اگر در اثر استرس مکرراً اسهال و درد شکمی را تجربه می کنید، ممکن است به IBS مبتلا باشید.

IBS با استفاده از موارد زیر تشخیص داده می شود:

• آزمایش خون
• آزمایش مدفوع
• تست آلرژی
• تست های تصویربرداری مانند کولونوسکوپی

اسهال ناشی از استرس چقدر طول می کشد؟

اسهال معمولا کمتر از دو روز طول می کشد. اما اگر بیشتر طول بکذ ااسهال حاد نامیده می شود و معمولاً پس از پایان رویداد استرس زا متوقف می شود.

از سوی دیگر، اسهال مزمن در صورت تجربه استرس مزمن می تواند برای چهار هفته یا بیشتر ادامه پیدا کند. این وضعیت یک استرس طولانی مدت است که پس از گذشت یک رویداد استرس زا برطرف نمی شود.

در این مورد، اسهال مزمن می تواند شامل درد و تورم شکمی، مشاهده مدفوع حاوی خون یا چرک و حتی ضعف و گیجی باشد.

نحوه درمان اسهال ناشی از استرس

برای مدیریت اسهال ناشی از استرس، باید به جنبه های ذهنی و جسمی پاسخ استرس توجه کنید.

کاهش استرس

اولین قدم برای درمان اسهال ناشی از استرس، مدیریت سطح استرس است. در اینجا چند تکنیک مدیریت استرس وجود دارد که ممکن است به شما کمک کند:

محرک های خود را شناسایی کنید

دانستن اینکه چه چیزی باعث استرس شما می شود اولین قدم برای مدیریت آن است. در مورد عوامل و موقعیت هایی که باعث استرس شما می شوند فکر کنید. این کار می تواند افکار خاص، رویدادهای بزرگ زندگی یا محیط های کاری پر استرس باشد.

هنگامی که می دانید محرک های شما چیست، می توانید برای کاهش این محرک ها اقدام کنید یا یاد بگیرید که چگونه به آنها واکنش متفاوتی نشان دهید.

به عنوان مثال، اگر تغییر برای شما محرک است، می توانید انتخاب کنید که در موقعیت های نامشخص واکنش متفاوتی نشان دهید و طرز فکر خود را در مورد این رویدادها تغییر دهید.

زمانی را برای استراحت در نظر بگیرید

با توجه به نیازهای شغلی و زندگی خانوادگی، پیدا کردن زمان برای خود دشوار است. با این حال، استراحت دادن به خود بخش مهمی از مدیریت استرس است.

چه از زمان استراحت برای ناهار استفاده کنید و چه 30 دقیقه قبل از رفتن به رختخواب برای خودمراقبتی صرف کنید، در برنامه زمانی خود را برای استراحت در نظر بگیرید که می تواند بر سطح استرس شما تأثیر مثبت بگذارد.

فعالیت‌هایی که ممکن است به شما کمک کند در مدت زمانی که برای خود ایجاد کرده‌اید آرام تر شوید شامل تنفس عمیق، یوگا، مدیتیشن و ورزش می‌شود.

احساس خود را سبک کنید

استرس می تواند باعث شود احساس انزوا و غرق در مشکلات خود کنید. با این حال، لازم نیست به تنهایی سعی کنید مشکلات خود را کشف کنید.

از اعضای خانواده و دوستان خود کمک بگیرید و به آنها بگویید که چه احساسی دارید. از آنها بخواهید کارهای خاصی را انجام دهند که مانع از وقت گذاشتن برای استراحت شما می شود.

درمان علائم فیزیکی اسهال

برای کاهش علائم فیزیکی اسهال ناشی از استرس، مراحل زیر را دنبال کنید:

هیدراتاسیون کافی داشته باشید

اسهال استرس می تواند باعث شود بدن شما مایعات و مواد معدنی بیشتری نسبت به مدفوع معمول از دست بدهد. این وضعیت می تواند منجر به کم آبی بدن شود که خطرناک است.

با نوشیدن مایعات و نوشیدنی های الکترولیتی فراوان، مطمئن شوید که هیدراته می شوید. به ازای هر مدفوع شلی که دفع می کنید حداقل یک لیوان آب بنوشید.

مراقب سلامت روده خود باشید

استرس بر باکتری های سالم روده شما تأثیر می گذارد. به همین دلیل، باید اقداماتی را انجام دهید تا مطمئن شوید که از سلامت روده خود مراقبت می کنید.

می توانید این کار را با مصرف مکمل های پروبیوتیک انجام دهید. همچنین ممکن است بخواهید غذاهای غنی از پروبیوتیک مانند ماست، کفیر و کلم ترش را در رژیم غذایی خود بگنجانید. این کار می تواند به تعادل باکتری ها در روده شما کمک کند و سیستم گوارش شما را سالم نگه دارد.

داروی ضد اسهال مصرف کنید

داروهای بدون نسخه (OTC) وجود دارد که می توانید برای درمان اسهال مصرف کنید. رایج ترین دارو لوپرامید است که اغلب با نام تجاری Immodium فروخته می شود.

این دارو سیستم گوارش را به سرعت طبیعی خود باز می گرداند و مدفوع شل و اسهال را کاهش می دهد.

از غذاهای خاص خودداری کنید

برخی از غذاها می توانند بر سیستم گوارش فشار وارد کنند که به طور بالقوه می تواند اسهال را بدتر یا طولانی تر کند.

اگر در حال حاضر دچار اسهال هستید، از خوردن غذاهای تند خودداری کنید. همچنین ممکن است بخواهید از کافئین، الکل و نوشیدنی های گازدار خودداری کنید. همه این موارد می توانند روده را تحریک کنند.

خوردن غذاهای ملایم مانند نان، کراکر و پاستا ممکن است به کاهش اسهال کمک کند. با این حال، اطمینان حاصل کنید که پس از پایان اسهال به یک رژیم غذایی متعادل و مغذی بازگردید.

مصرف فیبر محلول خود را افزایش دهید

فیبر محلول می تواند مدفوع را سفت کند و عبور آن از دستگاه گوارش را کند کند و به کاهش مدفوع شل مرتبط با اسهال کمک کند.

منابع خوب فیبر محلول عبارتند از:

• جو
• جو دوسر
• هویج
• میوه های خانواده مرکبات
• سیب
• لوبیا

چه زمانی برای اسهال به دنبال مراقبت پزشکی باشید

داشتن اسهال برای چند روز به احتمال زیاد جای نگرانی نیست و با داروهای OTC قابل درمان است.

اگر اسهال شدید یا مداوم دارید که کاهش نمی یابد، حتی اگر توصیه های بالا را دنبال کنید، ممکن است نیاز به مراجعه به یک پزشک داشته باشید.

همچنین در موارد زیر باید به دنبال درمان پزشکی باشید:

• در مدفوع شما خون وجود دارد.
• شما احساس می کنید که کم آب شده اید.
• تب بیش از 102 درجه فارنهایت دارید که بیش از سه روز طول می کشد.
• درد شدید شکمی را تجربه می کنید.

اگر اسهال شما ناشی از استرس است، ممکن است لازم باشد با یک متخصص سلامت روان مانند یک روانشناس صحبت کنید تا بتوانید مکانیسم های مقابله سالم را برای مقابله با استرس و جلوگیری از تاثیر آن بر روده خود بیاموزید.