وزن یک نهنگ غول‌‌پیکر منقرض‌شده که زمانی تصور می‌شد سنگین‌ترین حیوانی باشد که تا به حال زیسته، مجدداً توسط کارشناسان تخمین زده شد. پیش‌تر دیرینه‌شناسان حداکثر وزن ۳۴۰ تنی را برای این پستاندار آبزی متصور شده بودند که آن را به موجودی دو برابر بزرگتر از یک نهنگ آبی بزرگ امروزی تبدیل می‌کرد. اما حالا یک مطالعه جدید وزن آن را بین ۶۰ تا ۷۰ تن تخمین می‌زند.

پروستوس کلوسوس (Perucetus colossus) حدود ۳۹ میلیون سال پیش (در دوره ائوسن) در سرزمین فعلی پرو زندگی می‌کرد. این گونه که اولین بار در سال ۲۰۲۳ معرفی شد از تیره خسروسوسماران (Basilosauridae) است؛ قدیمی‌ترین نهنگ‌های شناخته‌شده که به‌طور انحصاری در آب زندگی می‌کردند.

پیش‌تر تصور می‌شد که این پستاندار آبزی سنگین‌ترین حیوانی باشد که تاکنون وجود داشته است. به‌طوری که یکی از مطالعات قبلی ادعا کرده که این موجود عظیم‌الجثه به‌طور میانگین ۱۸۰ تن (۸۵ تا ۳۴۰ تن) وزن داشته؛ ارقامی که دو برابر یک نهنگ آبی بزرگ امروزی است.

با این حال مطالعه جدیدی که اخیراً در مجله PeerJ منتشر شده، این ایده را به چالش می‌کشد.

گروهی که این مطالعه را انجام داده‌اند بر این باورند که این نهنگ باستانی به احتمال زیاد ۶۰ تا ۷۰ تن وزن و ۱۷ متر طول داشته است.

محققان مطالعه قدیمی‌تر را تجزیه و تحلیل کردند و مدل‌های سه بعدی از پروستوس کلوسوس و نهنگ‌های آبی ساختند. آنها می‌خواستند ببینند چنین نهنگ عظیمی چطور در اقیانوس حرکت می‌کند.

ریوسوکه موتانی، نویسنده اصلی این مطالعه و دیرینه‌بیولوژیست دانشگاه کالیفرنیا دیویس، گفت: «این حیوان با این وزن نمی‌توانست روی سطح بماند یا از کف دریا جدا شود. اگر این‌طور بود باید همیشه به صورت عمودی شنا می‌کرد که غیر‌ممکن است.»

به گفته او، استخوان‌های پروستوس کلوسوس به‌طور غیرعادی متراکم هستند. استخوان‌های پستانداران عموماً قسمت بیرونی سختی دارند و در درون اسفنجی یا توخالی هستند. با این حال برخی از حیوانات قسمت بیشتری از استخوانشان جامد است که آنها را متراکم و سنگین می‌کند.

در جانوران آبزی، استخوان‌های سنگین می‌تواند خاصیت شناور بودن را برای چربی‌های بدن جبران کند و به آن اجازه بدهد روی آب حالت شناور بودن خود را حفظ کند.

به گفته محققان، اولین مشکل این است که در مطالعه اولیه از استخوان‌های فسیل‌شده برای تخمین وزن اسکلت استفاده شد، سپس به وزن کل حیوان تعمیم داده شد، با این فرض که با افزایش اندازه بدن، توده اسکلتی و غیراسکلتی با سرعت یکسانی بزرگ می‌شوند. اما اندازه‌گیری حیوانات دیگر نشان داده که چنین نیست.

برآوردهای اولیه همچنین میزان افزایش توده بدن در نتیجه پاکیوستوز (وضعیتی که در آن استخوان‌های حیوانات مهره‌دار ضخیم‌تر می‌شود) را بیش از حد تخمین زده است. در حالی که شواهد به دست آمده از گاو دریایی نشان می‌دهد که بدن آنها نسبت به توده اسکلی‌شان نسبتاً سبک‌تر است.

پروفسور موتانی و تیمش تخمین می‌زنند که پروستوس کلوسوسِ ۱۷ متری، وزنی بین ۶۰ تا ۷۰ تن داشته که به‌طور قابل‌توجهی کمتر از وزن نهنگ‌های آبی (۱۳۰ تا ۱۵۰ تن) است.

یک پروستوس کلوسوس که تا ۲۰ متر رشد می‌کند می‌تواند به بیش از ۱۱۰ تن وزن برسد که هنوز از بزرگترین نهنگ‌های آبی با وزن ۲۷۰ تن فاصله دارد.

با این حال، الی امسون که مطالعه اول را رهبری کرده بود گفت که همچنان پای داده‌های مطالعه اصلی می‌ایستد و تیمش تخمین محافظه‌کارانه و وسیع‌تری را برای اندازه این موجود اعلام کرده‌اند.

همچنین از امسون نقل شده که این نهنگ را «یک موجود کاملاً عجیب و غریب» توصیف کرده است.

گفته می‌شود که پروستوس کلوسوس با اندام‌های کوچک و سری که نسبت به بدنش کوچک‌تر بود، شکل عجیبی داشت.

همچنین این حیوان در نزدیکی ساحل زندگی می‌کرد؛ موضوعی که در مورد موجودات آبزی بزرگ که معمولاً با آب‌های باز عمیق مرتبط هستند بسیار عجیب به نظر می‌رسد.