در هفته های اخیر تصاویری در فضای مجازی از شناسنامه ی ایرانی چند شهروند افغانستانی منتشر شده که سر و صدای زیادی به پا کرده و سؤالات زیادی را مطرح ساخته است. بعد از واکنش های گسترده به این تصاویر، سازمان ملی مهاجرت در اطلاعیه ای صرفاً اعلام کرد که صدور این شناسنامه ها مربوط به این سازمان نمی باشد. البته پیش تر در آبان ماه امسال نیز وزیر کشور تأکید کرده بود برای مهاجران مجاز شناسه صادر می شود و نه شناسنامه. با این حال، هنوز توضیح روشنی از سوی مسئولین در خصوص این تصاویر ارائه نشده است.

وبسایت خبری «عصر ایران» در مطالب تازه ای به ماجرای تصاویر منتشر شده از شناسنامه ی ایرانی شهروندان افغانستانی پرداخته که در ادامه آن را می خوانید:

در بحبوحه انتخابات ریاست جمهوری، تصویر شناسنامه ایرانی یک شهروند افغانستانی در رسانه ها منتشر شد و سازمان ملی مهاجرت با صدور اطلاعیه ای کوتاه، به موضوع واکنش نشان داد. در این اطلاعیه آمده بود:

“با توجه به انتشار گسترده شناسنامه فردی با تابعیت افغانستانی و ارتباط دادن این موضوع به طرح‌های سازمان ملی مهاجرت، به استحضار می رساند صدور این شناسنامه به هیچ کدام از طرح های این سازمان مربوط نمی‌باشد و حضور در طرح‌های سازمان تابعیت ایرانی برای مهاجرین ایجاد نمی‌کند.”

همان طور که ملاحظه می شود، در این اطلاعیه، اصل صدور شناسنامه تکذیب نشد و تنها اعلام کردند که صدور این شناسنامه، به این سازمان مربوط نمی شود.

ایام انتخابات بود و حواشی آن، این خبر را تحت الشعاع قرار داد و پیگیری خاصی هم صورت نگرفت.

البته در آبان امسال، وقتی شایعه صدور شناسنامه برای اتباع افغانستانی مطرح شده بود، وزیر کشور با تکذیب موضوع چنین گفته بود:

“برخی افراد فرق شناسه با شناسنامه را نمی‌دانند و اخیرا اعلام کرده‌اند که کشور قصد صدور شناسنامه برای مهاجران افغانستانی دارد در صورتی که این مهم واقعیت ندارد و مانند قبل برای آنها شناسه صادر می‌شود، هیچ شناسنامه‌ای برای افغانستانی‌های مهاجر صادر نمی‌شود و تنها صدور شناسه یا کد شناسایی برای مهاجران مجاز در دستور کار است.”

با این حال انتشار تصویر چند شناسنامه ایرانی برای افغانستانی ها و اطلاعیه گنگ سازمان ملی مهاجرت، بار دیگر موضوع را تازه کرد و از آنجا که با یک “مسأله مهم ملی” مواجه هستیم، باید شفافیت لازم در این باره صورت گیرد.

تاکید و تصریح می کنیم که در دنیای امروز، اخذ تابعیت کشوری دیگر، امری پذیرفته شده و عادی است و طبیعتاً ایران نیز می تواند به شهروندان کشورهای دیگر، با لحاظ شرایط خاصی شهروندی دهد؛ کما این که در قانون مدنی شرایط خاصی برای اعطای شهروندی ایران به اتباع کشورهای دیگر وجود دارد.

بسیاری از کشورهای جهان نیز با اهدافی مانند جذب نخبگان، متخصصان و صاحبان حرفه (مانند آمریکا، استرالیا و کانادا) یا جذب سرمایه های خارجی (مانند ترکیه) به اتباع دیگر کشورها شهروندی می دهند.

پس اگر ایران نیز به اتباع خارجی، شهروندی اعطا کند، کار عجیب و خارج از عرفی در دنیای امروز انجام نداده است.

آنچه در این میان مهم است این که اولاً چرایی اعطای شهروندی باید مشخص شود. گذشته از موارد خاص پیش بینی شده در قانون که روالی عادی دارد، در صورتی که قرار است به افرادی تابعیت ایرانی اعطا شود، باید مبنایی برای آن وجود داشته باشد که مثلاً آیا می خواهیم برای ورود ارز به کشور، به کسانی که در ایران ملک می خرند شهروندی دهیم یا برای بهره مندی از فلان تخصص ها به متخصصان مربوطه شهروندی اعطا کنیم؟

ثانیاً مرجع تصویب نیز باید مشخص و صاحب صلاحیت باشد.

طبیعتاً به هر کسی که طبق قوانین کشورمان، تابعیت ایران را کسب کرده، خوش آمد می گوییم اما در عین حال از مسوولان وزارت کشور و سازمان ثبت احوال می خواهیم درباره شناسنامه هایی که تصاویرشان منتشر شده و ای بسا نظایرشان نیز موجود باشد، به طور صریح و قانع کننده توضیح دهند و به کلی گویی ها و فرافکنی هایی مانند “در طرح ما نبوده” و “شما فرق شناسه و شناسنامه را نمی دانید” بسنده نکنند.