رئیس کل بانک مرکزی، با تأکید بر نقش محوری مرکز مبادله ارز و طلا در حوزه تنظیم‌گری بازار، از استمرار حضور فعال بازارساز در بازارهای ارز و طلا خبر داد.
به گزارش بانک مرکزی، محمدرضا فرزین روز گذشته در همایش چشم‌انداز اقتصاد ایران با بیان اینکه در حوزه سیاست‌های ارزی، بانک مرکزی همچنان برنامه حضور در بازار را ادامه خواهد داد، گفت: نوسانات ارزی می‌تواند انتظارات تورمی را تشدید کند و با ایجاد اختلال در عرضه کالاهای اساسی در رفاه جامعه اثرگذار باشد.
وی افزود: در بازار غیررسمی ارز به دلیل مباحث تحریم و جنگ از طرف دیگران با مداخله برای ایجاد نوسان مواجه هستیم که آثار مخربی برای اقتصاد دارد و باید از آن جلوگیری کرد. بر همین اساس نقش مرکز مبادله ارز و طلا در حوزه تنظیم‌گری بازار ارز و طلا توسعه پیدا می‌کند.
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: طلا جایگزین ارز است و نباید از آن غافل باشیم و برای کنترل ارز باید به بازار طلا نیز توجه کنیم، در راستای ایجاد بازار برای طلا و ارز از ابزارهای بازارمحور در مرکز مبادله و بازار ارز و طلا استفاده می‌کنیم؛ در حال حاضر در مرکز مبادله طلا و ارز به‌طور هفتگی حراج داریم و این حراج‌ها را ادامه می‌دهیم.
فرزین اظهار کرد: تلاش داریم با جلب اعتماد مردم نرخ مرجع ارز، نرخ اعلامی مرکز مبادله ایران باشد.
برنامه انحلال بانک‌های غیرقابل اصلاح
وی با اشاره به اقداماتی که بانک مرکزی ناظر بر اصلاح ناترازی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری اجرا کرده و در دست اجرا دارد، گفت: از ابتدا برنامه انحلال سه مؤسسه اعتباری که نمی‌توانند کار خود را ادامه دهند را داشتیم و این اقدام را با یک برنامه مشخص انجام دادیم و شاهد بودیم که برنامه انحلال این بانک‌ها با کمترین هزینه و مشکلی اجرائی شد. البته بخشی از ناترازی بانک‌ها ناشی از ناترازی موجود در دولت است و باید به این نکته نیز توجه کنیم.
رئیس کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: به هشت بانک برنامه اصلاحی داده‌ایم و دائما این برنامه را پیگیری می‌کنیم تا به نتیجه برسد. در رابطه با بانک‌هایی که اصلاح نشوند، به سمت برنامه انحلال، ادغام یا توقف حرکت خواهیم کرد تا هزینه‌هایی که برای اقتصاد ایجاد می‌کنند را کاهش دهیم.
ویژگی‌های تورم دهه 90
فرزین ادامه داد: از دهه ۱۳۵۰ تاکنون با وجود اینکه اقتصاد با صعود و فرودهایی مواجه بوده اما همواره نرخ رشد نقدینگی بالایی داشته‌ایم. این در حالی‌است که هر سال برنامه داشتیم نرخ رشد نقدینگی را کنترل کنیم، اما همواره نرخ رشد نقدینگی بالا بوده است.
او با اشاره به اینکه از دهه ۵۰ وارد تورم‌های بالا شدیم، بیان کرد: تعادل بودجه‌ای و برخورداری از منابع نفتی نقش مؤثری در کاهش و افزایش تورم داشته است. موضوع تورم در اقتصاد ایران موضوعی تاریخی و مزمن است و عوامل ساختاری، هزینه‌ای و فشار طرف تقاضا بر آن مؤثر بوده است.
رئیس کل بانک مرکزی یادآور شد: مشخصه اصلی تورم دهه ۹۰ ناترازی و تداوم انباشت تورمی بوده است؛ منظور از ناترازی مجموعه‌ای از ناترازی انباشت شده در ترازنامه بانک‌ها، تعادل بودجه و تراز بنگاه‌ها است.
فرزین گفت: در ابتدای سال اعلام کردیم که هدفگذاری بانک مرکزی نرخ رشد نقدینگی ۲۵ درصدی تا پایان سال ۱۴۰۲ است، طبیعی بود که تحقق این عدد سخت به‌نظر می‌رسید، چراکه به دلیل تعارض منافع سختی‌های بسیاری دارد، اما شاهد آن هستیم که این هدفگذاری به خوبی محقق شده و اطمینان می‌دهم که تا پایان سال بر تحقق هدفگذاری خود در نرخ رشد نقدینگی باقی خواهیم ماند.
موفقیت سیاست‌های کنترل تورم
«تیمور رحمانی»؛ عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران هم در این همایش در پاسخ به این پرسش که آیا اقدامات بانک مرکزی موجب کاهش تورم شده و اگر این سیاست‌ها اجرا نمی‌شد شاهد نرخ تورم بالاتری بودیم؟ پاسخ داد: سیاست کنترل مقداری ترازنامه بانک‌ها اصولاً باید به صورت تبعیض‌آمیز اجرائی شود و یک سیاست احتیاطی است که اولین بار در دهه ۸۰ مطرح شد و در دولت سیزدهم نیز مجدد اجرا شده است.
وی افزود: اجرای سیاست کنترل مقداری ترازنامه بانک‌ها در دوره فعلی با این تفاوت است که این کنترل در حال حاضر بر دو طرف ترازنامه بانک‌ها اعمال شده است.
رحمانی بیان کرد: تورم نقطه به نقطه بر اساس اعلام مرکز آمار 38 و پنج دهم درصد بوده که هنوز عدد بالایی است، اما در انتهای سال ۱۴۰۱ یقین داشتم که اگر اقدامی برای کشیدن ترمز تورم صورت نگیرد، می‌تواند نرخ تورم بسیار بالایی اتفاق بیفتد و تورم بسیار بالاتر از اعدادی باشد که در حال حاضر شاهد آن هستیم.
وی افزود: سیاست‌های بانک مرکزی بر کنترل تورم مؤثر بوده است. البته نمی‌توانیم بگوییم مسئله تورم مزمن حل شده؛ اما این اقدامات در کاهش تورم مؤثر بوده است. رشد نقدینگی از ارقام بالای ۳۰ درصد در ابتدای امسال تاکنون به چیزی حدود 25 تا 26 درصد رسیده است و تورم نقطه به نقطه نیز ابتدای سال ۵۵ و نیم درصد بوده که به 38 و پنج دهم درصد رسیده است؛ بنابراین اقدامات بانک مرکزی جلوی تورم‌های خارج از کنترل را گرفته است.