گروه اقتصادی

همه بانک‌ها روز گذشته در یک اقدام مشترک و هماهنگ از آغاز طرح حفظ سپرده‌های مشتریان با نرخ سود 30درصد با عنوان گواهی سپرده خاص رونمایی کردند و براساس اعلام بانک مرکزی تا چهارشنبه هفته آینده بالغ بر 280هزار میلیارد تومان گواهی سپرده خاص روی میز قرار می‌گیرد.
به گزارش همشهری، بانک مرکزی هدف از این سیاست جدید پولی با نرخ سود بی‌سابقه 30درصد را تامین مالی سرمایه در گردش طرح‌های اقتصادی اعلام کرده که قرار است 200هزار میلیارد تومان به این موضوع اختصاص داده شود و 80هزار میلیارد تومان دیگر هم صرف تامین مالی پروژه‌های پیشران و مولد با بازدهی بالا خواهد شد که البته مجوز 80هزار میلیاردی به بانک‌های منتخب داده شده و نه به همه بانک‌ها.
نکته مهم اینکه هرچند بانک مرکزی نرخ قبل از سررسید یا بازخرید این اوراق بهادار را که به‌صورت الکترونیکی صادر می‌شود اعلام نکرده بود، اما روز گذشته بانک‌ها خبر دادند بازخرید قبل از سررسید آن در شعب بانک با نرخ سود 12درصد سالانه از تاریخ فروش محاسبه خواهد شد. شکاف بین نرخ سود قبل از سررسید این اوراق با نرخ آن در سررسید به این معناست که خریداران اوراق یادشده مجاب شوند تا قبل از سررسید اقدام به فروش آن نکنند.

اوراق وثیقه وام می‌شود
بانک مرکزی اعلام کرده که خریداران این اوراق می‌توانند از آن به‌عنوان وثیقه جهت دریافت وام استفاده کنند که به این ترتیب افراد می‌توانند پول‌شان را نزد بانک‌ها سپرده‌گذاری کنند، سود 30درصد در سررسید بگیرند و همین اوراق را به بانک بسپارند و با ضمانت آن طلب وام کنند.

هزینه کردن پول‌ها فقط در طرح‌های اقتصادی
این برای نخستین‌بار است که بانک مرکزی اجازه انتشار اوراق گواهی سپرده خاص را می‌دهد چه‌اینکه قبلا بانک‌ها اجازه انتشار اوراق گواهی عام را داشتند؛ به این معنا که می‌توانستند منابع جمع‌آوری شده را به تشخیص خود استفاده کنند، اما با انتشار اوراق گواهی خاص این اجازه از آنها گرفته شده و موظف خواهند بود که پول‌های جمع‌آوری شده با سود 30درصد را تنها به طرح‌های اقتصادی‌ای اختصاص دهند که بتوانند بازدهی دست‌کم بالای 35درصد به‌صورت سالانه ‌داشته باشند.

این اوراق مالیات ندارد
بانک مرکزی می‌گوید: ویژگی بارز این گواهی سپرده خاص معافیت مالیاتی است؛ البته این معافیت قبلا هم وجود داشته و از سوی دیگر محدودیتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی در خرید اوراق یادشده وجود ندارد. نکته مهم دیگر اینکه بانک مرکزی گفته که نرخ سود 30درصد، علی‌الحساب خواهد بود، اما بعید است که بانکی بتواند در سررسید، سود بالاتری را شناسایی و پرداخت کند.

سرمایه‌گذاری جذاب و مطمئن
بانک‌ها در تبلیغات خود سپرده‌گذاری با نرخ سود 30درصد را جذاب و مطمئن توصیف کرده‌اند و البته این یک واقعیت است، چرا که هیچ ریسکی متوجه سپرده‌گذاران نخواهد بود؛ هرچند هزینه تمام‌شده پول در شبکه بانکی را بالاتر می‌برد. خریداران این اوراق بهتر است بدانند که گواهی‌های سپرده به‌صورت الکترونیکی صادر می‌شود و مثل سال‌های دور برگه‌ سپرده به مشتریان یا خریداران داده نمی‌شود و آنها موظف هستند که اطلاعات خرید خود را حفظ و رسید آن را نگه ‌دارند تا دچار مشکل نشوند.

پشت صحنه اوراق خاص
بانک مرکزی می‌گوید: هدف از انتشار این اوراق آن هم با نرخ سود بی‌سابقه، تامین سرمایه در گردش طرح‌های اقتصادی است، اما برخی کارشناسان راز این سیاست پولی را جلوگیری از شکل‌گیری موج تازه انتظارات تورمی و البته ایجاد سد در برابر مهاجرت پول از حساب‌های سپرده بانکی به سمت بازارهای پرنوسان نظیر ارز و سکه می‌دانند. اگر این سیاست جدید پولی که دیرهنگام اجرا شده، با اقبال خریداران مواجه شود، انتظار می‌رود که روند نزولی نرخ رشد نقدینگی و پایه پولی ادامه یابد و از شوک به نرخ تورم جلوگیری شود.