شناسهٔ خبر: 6469255 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه فرهیختگان-قدیمی | لینک خبر

فرجام «برجام» در شورای امنیت

صاحب‌خبر -

«برجام» امروز شکل رسمی به خود می‌گیرد. شورای امنیت سازمان ملل متحد امروز بر توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) مهر تایید می‌زند. مهر تاییدی که با اعمال برخی محدودیت‌ها بر برنامه هسته‌ای ایران، تمام تحریم‌های اعمال شده منهای تحریم‌های تسلیحاتی و موشک‌های بالستیک را متوقف خواهد کرد.
سامانتا پاور، نماینده ارشد ایالات متحده در سازمان ملل چهارشنبه گذشته متن پیش‌نویس قطعنامه تایید توافق اتمی با ایران را در اختیار دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار داد تا ساعت 9صبح به وقت نیویورک (17:30 به وقت تهران) این قطعنامه به رای گذاشته شود.
صدور قطعنامه شورای امنیت برای رسمیت بخشیدن به توافق هسته‌ای، خواسته جمهوری اسلامی ایران برای تبدیل شدن این توافق به یک سند بین‌المللی بود؛ سندی که نقض آن توسط کشورهای عضو سازمان ملل ممکن نباشد و نقض این توافق نقض یک تعهد بین‌المللی تعبیر شود.
این خواسته در مذاکرات وین به یکی از موانع دستیابی به توافق جامع هسته‌ای تبدیل شده بود، چراکه طرف‌های غربی در تلاش بودند تا از تحقق این خواسته ایران سرباز زنند. با این حال با پافشاری ایران، گروه 1+5 مجاب شد با صدور قطعنامه شورای امنیت برای تایید توافق هسته‌ای موافقت کند و بر همین اساس ایران و دیگر کشورهای حاضر در مذاکرات اتمی، درباره محورهای این توافق نظر دادند. از این رو با توجه به حضور پنج عضو دائمی شورای امنیت، که از حق وتو برخوردارند، در مذاکرات اتمی دوساله با ایران تصویب قطعنامه در روز دوشنبه تقریبا قطعی به نظر می‌رسد.
بر پایه این توافق به قطعنامه‌های ۱۶۹۶ (۲۰۰۶)، ۱۷۳۷ (۲۰۰۶)، ۱۷۴۷ (۲۰۰۷)، ۸۰۳ (۲۰۰۸)، ۱۸۳۵ (۲۰۰۸)، ۱۹۲۹ (۲۰۱۰) و ۲۲۲۴ ( ۲۰۱۵) شورای امنیت علیه ایران که محمود احمدی‌نژاد، رئیس دولت سابق ایران آن را ورق‌پاره می‌خواند و شورای امنیت سازمان ملل متحد را دعوت می‌کرد که «آنقدر علیه ایران قطعنامه صادر کند تا قطعنامه‌دانش پاره شود»، پس از گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره عمل ایران به تعهداتش پایان داده می‌شود.
برپایه این قطعنامه قرارداد تحویل اقلام و کمک‌هایی برای توسعه برنامه موشک‌های بالستیک هشت سال و امکان تهیه، فروش و انتقال مستقیم یا غیرمستقیم تسلیحات متعارف ازجمله تانک‌های جنگی، خودروهای زرهی، سامانه توپخانه‌ای کالیبر بالا، هواپیماهای جنگی، هلی‌کوپتر، ناو جنگی، سامانه موشکی و... پنج سال، پس از اولین روز اجرای «برجام» امکان‌پذیر خواهد بود.
قطعنامه شورای امنیت برای تایید توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 در حالی امروز به رای گذاشته می‌شود که مخالفان این توافق، چه در داخل و چه خارج از آمریکا، هنوز نتوانسته‌اند بر خشم خود نسبت به این توافق فائق آیند؛ به‌ویژه جمهوریخواهان که معتقدند توافق هسته‌ای باید بعد از بررسی‌ها در کنگره به شورای امنیت ارسال می‌شد. در همین حال، سناتور دیوید پردو با صدور بیانیه‌ای نوشت: «تلاش پرزیدنت اوباما برای دور زدن کنگره و اقدام شتاب‌زده‌اش برای رای‌گیری در شورای امنیت شرم‌آور است.» اد رویس، رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان نیز در نامه‌ای به اوباما نوشت: «دوره 60 روزه که بررسی توافق در کنگره در نظر گرفته شده است باید قبل از اقدام در شورای امنیت باشد... در حالی که ما می‌دانیم شما قصد دارید هرگونه قطعنامه کنگره در رد توافقنامه را وتو کنید، اما درست نیست که دولت شما به لغو تحریم‌های سازمان ملل رای دهد در حالی که کنگره توافقنامه را رد می‌کند.»
کاخ سفید سخت در تلاش است که کنگره را به حمایت از توافق هسته‌ای وین وادارد، اما در این راه با مشکلات فراوان روبه‌رو است. کنگره حداقل در مورد تحریم‌ها می‌تواند به‌طور مستقیم اعمال نظر کند. اما جمهوریخواهان مدعی‌اند با توجه به اینکه شاید رای‌گیری تا سپتامبر به طول انجامد، اقدام در شورای امنیت موجب می‌شود کنگره به حاشیه رانده شود.
وندی شرمن، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده آمریکا در پاسخ به این انتقادات گفته بود: «وقتی کشورهایی که در مذاکره با ایران بودند می‌خواهند این توافق در شورای امنیت تایید شود، زیرا این کار نتیجه روند سازمان ملل بوده، برای ما کمی دشوار خواهد بود که بگوییم: معذرت می‌خواهیم مردم دنیا، شما باید منتظر کنگره آمریکا بمانید.»
تلاش‌ها برای همراه کردن کنگره با توافق هسته‌ای در آمریکا در حالی ادامه دارد که دولتمردان این کشور با مشکل دیگری دست و پنجه نرم می‌کنند و آن راضی کردن متحدان‌شان به‌ویژه کشورهای عربی و اسرائیل درباره توافق هسته‌ای با ایران است. در همین حال مقامات کاخ سفید در روزهای گذشته تماس‌های متعددی برای آرام کردن مقامات اسرائیل و کشورهای عرب برقرار کرده‌اند و دیروز نیز اشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا، در ادامه تلاش‌ها برای کاهش نگرانی‌ها درباره توافق اخیر هسته‌ای با ایران راهی خاورمیانه شد. کارتر دیروز در اولین بخش از سفر خود با مقامات اسرائیل که مهم‌ترین جریان مخالف با توافق اخیر است، دیدار و تبادل‌نظر کرد. وزیر دفاع آمریکا در ادامه، امروز به عربستان سعودی یکی از رقبای منطقه‌ای ایران سفر می‌کند.