باورش سخت است که اچ آی وی / ایدز تنها حدود ۳۰ سال است که شناخته شده است. در این مدت کوتاه، این بیماری از یک بیماری نسبتاً ناشناخته به یک بحران بهداشتی جهانی تبدیل شد و جان بیش از ۳۰ میلیون نفر را گرفت. با وجود پیشرفت ها، ایدز همچنان سالانه هزاران نفر را به کام مرگ می فرستد در حالی که این عدد تنها در آمریکا سالانه ۸,۰۰۰ نفر است. در دیگر نقاط جهان، به ویژه کشورهای جنوب صحرای آفریقا، وضعیت بسیار وخیم تر است و بیش از ۱۵ درصد جمعیت در برخی کشورها به ایدز مبتلا هستند. در ادامه به ۱۰ حقیقت جالب در مورد ویروس اچ آی وی و بیماری ایدز می پردازیم.

۱۰- از کجا آمد

دو سویه اچ آی وی وجود دارد؛ HIV – ۱ (که به شامپانزه ها باز می گردد) و HIV – ۲ (که از یک میمون کوچک آفریقایی آمده است). درون این سویه ها، چندین زیرلایه نیز وجود دارد. تاکنون مرگبارترین سویه، سویه HIV – ۱ بوده است. زمان دقیقی که HIV – ۱ به انسان منتقل شده است، ممکن است هرگز شناخته نشود اما اکثر دانشمندان بر این باورند که این انتقال کمی قبل از سال ۱۹۳۱ بوده و احتمالا نتیجه علاقه قبیله ای نسبت به گوشت شامپانزه بوده است. ویروس ها به معنای مرسوم زنده نیستند و اغلب درک ما از نحوه رفتار و تکامل موجودات زنده را به چالش می کشند. اعتقاد بر این است که سویه های اولیه HIV که انسان ها را آلوده می کردند، ملایم تر بودند و گاهی اوقات توسط سیستم ایمنی متوقف می شدند. در طول سال ها، ویروس مقاوم تر، جهش یافته تر و دوباره ترکیب شد. در اوایل دهه ۸۰، زمانی که برای اولین بار شناسایی شد، اچ آی وی عملاً به حکم مرگ تبدیل شده بود.

۹- اولین موارد ابتلا

اولین مورد تایید شده ایدز در انسان ها از کینشازا، پایتخت جمهوری دموکراتیک کنگو است. این بیماری از یک نمونه بافت حفظ شده متعلق به سال ۱۹۵۹ شناسایی شد. این بیماری تا یک دهه بعد به اقیانوس اطلس رسیده بود؛ اولین آمریکایی شناخته شده، یک نوجوان اهل میزوری به نام رابرت ریفورد بود که در سال ۱۹۶۹ در اثر ایدز درگذشت. پزشکان بر این باورند که ریفورد احتمالاً یک روسپی مرد بوده است. تا سال ۱۹۷۷، ایدز وارد اروپا نیز شده بود. یک ملوان نروژی به نام آروید نوه اولین قربانی شناخته شده ایدز در اروپا بود.

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد ایدز پس از جنگ جهانی دوم در اروپا شیوع پیدا کرده است و موج کودکانی که به خاطر ابتلا به بیماری سینه پهلو پنوموسیستیس می مردند، بیماری که تنها افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف را مبتلا می کند، ناشی از همین ویروس بود. وجود آن تقریباً نشانه ای قطعی از ابتلای فرد به ایدز است. یک محقق هلندی این اپیدمی را تا شهر بندری دانزیگ در دریای بالتیک ردیابی کرد و سپس متوجه شد که این بیماری در سراسر قاره گسترش یافته است. اعتقاد بر این است که این بیماری با رویه نسبتاً رایج استفاده مجدد و اشتراکی از سرنگ ها گسترش یافته است. جالب اینجاست که تقریباً تنها یک سوم از کودکان جان خود را از دست می دادند که نشان می دهد ویروسی که به آن مبتلا شده بودند هنوز به نسخه کاملاً کشنده ای که امروز می شناسیم تبدیل نشده بود.

۸- بیمار صفر

گائتان دوگاس، خدمه پرواز فرانسوی – کانادایی، اغلب به عنوان “ماری حصبه” یا “بیمار صفر” ایدز در آمریکا شناخته می شود. این یک دیدگاه بحث برانگیز است زیرا دوگاس قطعاً اولین فردی که به ایدز مبتلا می شد یا حتی اولین فرد مبتلا به ایدز در آمریکای شمالی نبود. اولین آمریکایی شناخته شده مبتلا به ایدز یک نوجوان اهل میزوری بود که در سال ۱۹۶۹ به خاطر ابتلا به ایدز درگذشت. با این حال، بسیار محتمل است که بی بندوباری دوگاس باعث گسترش بیماری شده باشد. بسیاری از موارد اولیه تشخیص داده شده در ایالات متحده در نهایت مستقیماً به دوگاس باز می گردند. شغل او به عنوان خدمه پرواز به او اجازه می داد تا به راحتی بین شهرهای بزرگ رفت و آمد کند، و عادت او به رفت و آمد به حمام های همجنسگرایان او را با صدها مرد دیگر در تماس قرار می داد، کسانی که به نوبه خود احتمالاً با چندین شریک جنسی دیگر ارتباط داشتند. این امر منجر به گسترش تصادعدی و شدید بیماری شد که در تمام طول دهه ۱۹۸۰ رخ داد. خود گائتان دوگاس در سال ۱۹۸۴ بر اثر نارسایی کلیه ناشی از این عفونت درگذشت.

۷- استتار

اچ آی وی/ ایدز به دلیل توانایی دور زدن سیستم ایمنی و سپس از بین بردن آن، بسیار ترسناک تر از بیماری های دیگر است. وقتی ویروس اچ آی وی وارد سیستم بدن می شود، با مولکول های قند کربوهیدرات پوشیده می شود که به سطح آن می چسبند و بدن ما را فریب می دهند تا فکر کند این ویروس یک ماده مغذی است. با این حال، تحقیقات نشان می دهد که ما ممکن است بتوانیم از این سازگاری علیه خود اچ آی وی استفاده کنیم. مولکول های قندی که از آن ها استفاده می کند کمی با مولکول های قندی که به طور معمول در بدن انسان یافت می شوند متفاوت هستند – به طوری که می توان واکسنی را تولید کرد تا به بدن ما در تشخیص ویروس و وادار کردن سیستم ایمنی به حمله به آن کمک کند.

۶- سلبریتی ها

بسیاری از افراد مشهور به بیماری ایدز مبتلا شده اند و شخصیت هایی مانند آرتور اشه، ستاره تنیس و فردی مرکوری، خواننده اصلی گروه کوئین در میان آن ها دیده می شود. لازم به ذکر است که بسیاری از این افراد (به همراه بسیاری از افراد عامه ای که به این بیماری مبتلا هستند)، به جای اینکه در رفتارهای پرخطر مشارکت داشته باشند، تنها از طریق تزریق خون آلوده به این بیماری مبتلا شده اند. این همان اتفاقی بود که برای آیزاک آسیموف نویسنده مشهور و پرکار داستان های علمی – تخیلی رخ داد؛ کسی که پس از دریافت خون آلوده طی یک عمل جراحی بای پس، به این بیماری مبتلا شده بود. شاید مشهورترین مورد از افراد مشهور مبتلا به HIV، مجیک جانسون باشد که علی رغم زندگی بیش از بیست سال با HIV، مرتباً در برنامه های تلویزیونی ظاهر می شود و سالم به نظر می رسد. برخی ادعا می کنند که ثروت جانسون به او اجازه می دهد تا داروهای آزمایشی را برای بیماری خود امتحان کند.

۵- ابتلاهای عامدانه

جنگ بیولوژیکی از زمان های قدیم وجود داشته است: مهاجمان اجساد طاعون را از روی دیوارها به میان نیروهای طرف مقابل پرتاب می کردند یا پتوهایی را به ویروس آبله آغشته کرده و بدین ترتیب در میان مردم و ارتش های متخاصم بیماری را منتشر می کردند و البته بسیاری روش های دیگر. شاید نباید تعجب کنیم که گاهی از اچ آی وی و ایدز نیز به عنوان یک سلاح استفاده می شود، اما این واقعیت همچنان تکان دهنده است. در سیستم زندان های آفریقای جنوبی، دار و دسته مخوف موسوم به «دارودسته نامبرز» از تجاوز توسط زندانیان آلوده به ایدز به عنوان مجازات استفاده می کند. برای اطمینان از انتقال در یک فرآیند وحشتناک که آن را “سوراخ کاری آهسته” می نامند، بدن قربانی زخمی می شود.

از موارد دیگر می توان به نوشاون ویلیامز از نیویورک اشاره کرد. ویلیامز پس از اینکه فهمید HIV مثبت است، با ده ها و شاید حتی صدها زن رابطه جنسی برقرار کرد. او دست کم ۱۴ زن را مبتلا کرد و دو تن از فرزندانش با این ویروس به دنیا آمدند، اما تعداد واقعی ممکن است بسیار بیشتر باشد. اگر چه حکم زندان ویلیامز در سال ۲۰۱۰ به پایان رسید، اما دولت او را به عنوان خطری برای جامعه پشت میله های زندان نگه داشته است و در حال حاضر دادگاهی در تلاش است تا او را به حبس نامحدود محکوم کند.

۴- همو-گوبلین

هر ابرقهرمانی نمی تواند مخاطب را شیفته خود کند؛ برای هر بتمن یا ولورین، یک آکوامن وجود دارد. اما آنچه تیم خلاقی که از “Hemo – Goblin” رونمایی کرد، فراتر از تصور است. همو – گوبلین که در سال ۱۹۸۸ (زمانی که درک ایدز در مراحل ابتدایی خود بود) در کامیک دی سی «The New Guardians» ظاهر شد، یک خون آشام با اچ آی وی مثبت بود که توسط یک گروه برتری طلب سفیدپوست برای آلوده کردن اقلیت ها به این بیماری استفاده می شد. او موفق می شود ویروس اچ آی وی را قبل از اینکه خودش به خاطر ایدز بمیرد، به ابر قهرمان همجنسگرای مرموزی به نام اکسترانو منتقل کند، البته خوشبختانه تنها در یک شماره از این کمیک.

۳- مصونیت

در حالی که این احتمال وجود دارد که هیچ کس واقعاً در مقابل اچ آی وی/ ایدز “مصون” نباشد، برخی از افراد هستند که مقاومت بالایی از خود نسبت به آن نشان می دهند. دانشمندان حداقل دو سازگاری متفاوت با این ویروس را کشف کرده اند، یکی که عفونت را در همان ابتدا دفع می کند و دیگری که مانع از تبدیل اچ آی وی به ایدز می شود. اولی یک جهش ژنتیکی است که عمدتاً در میان شهروندان و ساکنان کشورهای اسکاندیناوی یافت می شود. این جهش که CCR5-delta 32 نام دارد، از ورود ویروس به سلول ها جلوگیری می کند. تحقیقات نشان می دهد که این جهش ممکن است از تاریخچه ابتلا به طاعون های مرگبار در اروپا ناشی شده باشد.

هنگامی که افراد به اچ آی وی می شوند، دیر یا زود اغلب آن ها قربانی این بیماری می شوند مگر اینکه مقدار زیادی دارو مصرف کنند. با این حال، تعداد کمی (حدود ۱ در ۳۰۰) وجود دارند که سیستم ایمنی آن ها موفق به سرکوب بیماری می شود. به نظر می رسد که این افراد که “کنترل کننده های اچ آی وی ” نامیده می شوند، پروتئین های کمی متفاوتی در خون خود دارند که ویروس را در کنترل نگه داشته و متوقف می کنند. مطالعات در مورد این که چگونه این تفاوت در ژنوم ممکن است پیشرفت اچ آی وی را در افراد کم شانس تر متوقف کند، ادامه دارد.

۲- مورد جفری باورز

در سال ۱۹۸۴، یک وکیل جوان به نام جفری باورز در کمپانی Baker & McKenzie، یکی از بزرگ ترین شرکت های جهان، مشغول به کار شد. کمی بعد، او شروع به نشان دادن علائم ایدز از جمله سارکومای کاپوسی کرد. باورز علی رغم دریافت نظرات رضایت بخش از سوی روسای خود، از کار برکنار شد و شرکت نتوانست فرایندهای معمول پایان کار را دنبال کند. باورز از بخش دولتی حقوق بشر نیویورک درخواست کمک کرد. پرونده او یکی از اولین پرونده های تبعیض ایدز در تاریخ حقوقی بود. رسیدگی به پرونده در ۱۴ ژوئیه ۱۹۸۷ آغاز شد. متاسفانه باورز تنها دو ماه دیگر زنده می ماند. این پرونده شش سال دیگر به طول انجامید و در نهایت این شرکت ۵۰۰ هزار دلار جریمه شد، به علاوه حقوق عقب افتاده ای که اگر باورز به نادرستی اخراج نمی شد می توانست دریافت کند. این پرونده در نهایت در بیرون از دادگاه حل و فصل شد و شرکت به خانواده باورز غرامت پرداخت کرد.

داستان جفری باورز در نهایت اساس داستان فیلم فیلادلفیا با بازی تام هنکس شد که برگرفته از مصاحبه با خانواده باورز بود که یک سال پس از مرگ جفری انجام شده بود. تهیه کنندگان در زمان اکران فیلم قول پرداخت مبلغی به خانواده را دادند، اما حقوق فیلم به استودیوی دیگری فروخته شد. خانواده باورز شکایت کردند و دوباره با مبلغی نامعلوم در بیرون از دادگاه به توافق رسیدند. فیلم فیلادلفیا در ادامه چندین جایزه از جمله اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای هنکس به ارمغان آورد.

۱- جستجو برای درمان

در ماه های اخیر، خبرهای زیادی در مورد کشف قریب الوقوع درمان ایدز شنیده شده است که از نتایج خیره کننده تحقیقات جدید و داستان های معجزه گونه جان به در بردن از بیماری ایدز را شامل می شود. داستان تیموتی براون بسیار امیدوارکننده است؛ براون بیش از یک دهه با اچ آی وی زندگی کرده است. هنگامی که مشخص شد او به بیماری سرطان خون مبتلاست، پزشکان به او پیوند مغز استخوان دادند، تمام موجودی مغز استخوان او را بیرون کشیده و سپس از مغز استخوان یک اهداکننده با جهش مبارزه با ایدز استفاده کردند. امروزه براون عاری از اچ آی وی به نظر می رسد. هر اثری از بیماری که ممکن است در بدن براون وجود داشته باشد نمی تواند سلول هایش را آلوده کند. متاسفانه، فرآیند بیرون کشیدن مغز استخوان به خودی خود بسیار خطرناک است و ۴۰ درصد خطر مرگ دارد.

در می سی سی پی، نوزادی که از مادری مبتلا به HIV متولد شده بود، ظاهراً پس از درمان تهاجمی با داروهای ضدرتروویروسی مدت کوتاهی پس از تولد، درمان شد. این کودک اکنون نزدیک به سه سال سن دارد و هیچ نشانه ای از عفونت ایدز در بدن او دیده نمی شود. البته این موارد بسیار نادر هستند و پزشکان نسبت به شادی زودهنگام نسبت به پیدا شدن درمان ایدز هشدار می دهند. هنوز هم تشخیص زودهنگام عامل کلیدی در زندگی طولانی پس از ابتلا به HIV است. به نظر می رسد که پیدا شدن هر نوع درمانی برای این ویروس هنوز راه درازی در پیش دارد.