تقریباً همه ی پدر و مادرها مطمئن اند عملکرد درستی در رابطه با تربیت فرزند خود و آموزش به او دارند. اما حقیقت این است که به این سادگی ها هم نیست. پدر و مادرها بیشتر مواقع نمی توانند احساسات خود را کنترل کنند و فرزندشان را بیشتر از آنچه که باید تنبیه می کنند، امری که پیامدهای منفی ای بر فرزند دارد؛ او را دچار ترس ها و کلیشه های ذهنی ای می کند که زندگی را برایش دشوارتر می کنند.
در ادامه از چند راهکار صحبت خواهیم کرد که والدین با آن ها می توانند بدون لطمه زدن به اعتماد به نفس فرزندشان او را تنبیه کنند.
۱- اگر فرزندتان نیت بدی نداشت، تنبیهش نکنید
بیشتر اوقات بچه ها قصدی برای آسیب زدن به دیگران ندارند و صرفاً به دنبال کشف دنیای پیرامون شان هستند. و وقتی که کودکی صرفاً قصد یادگیری دارد، باید مورد حمایت قرار بگیرد، حتی اگر کارهایش نتیجه ی بدی داشته باشد. این امر در مورد موقعیت هایی هم صدق می کند که کاملاً تصادفی بودند. با کودک تان همدردی کنید و به او بگویید که چطور موقعیت رخ داده را حل کند.
اگر فرزندتان را برای موارد تصادفی تنبیه کنید ممکن است او را فردی بلاتکلیف و دودل بار آورید. فرزندتان در آینده تبدیل به کسی می شود که تا دستورات یک فرد قدرتمند را به خوبی اجرا می کند اما قدرت تصمیم گیری برای خود را ندارد و مسئولیت پذیری چندانی هم ندارد.
۲- توصیه یک چیز است و دستور چیزی دیگر
پدر و مادرها در بیشتر مواقع تصور می کنند روش های سنتی برای تربیت فرزند مناسب اند. آن ها به خود اینگونه فکر می کنند: «چون کار درست این است» یا «چون پدر و مادر خودم هم همین کار را کردند». اما فرق زیادی است بین اینکه بگویید «شاید دیگه بازی کردن بس باشد» با اینکه بگویید «دیگه بازی کردن بس است». جمله ی اول حالت توصیه دارد اما دومی یک دستور است. بنابراین باید تنها درصورتی فرزندتان را تنبیه کنید که به او دستور انجام دادن یا ندادن کاری را داده باشید.
اگر فرزندتان از قدرت و ثبات روانی زیادی برخوردار است و او را به خاطر مخالفت با توصیه تان تنبیه کنید، ایرادی ندارد. اما اگر فرزند حساسی داشته باشید، تنبیه کردنش می تواند باعث لطمه به او شود. ممکن است در آینده تبدیل به کسی شود که به دستورات همه ی کسانی که به آن ها احترام می گذارد، عمل کند، چون از عواقب سرپیچی ترس دارد.
۳- از کلمات بد یا توهین آمیز استفاده نکنید
این اتفاق زمانی رخ می دهد که پدر و مادرها کنترل احساس شان را از دست می دهند. بسیاری از والدین اصلاً متوجه این رفتار خود نمی شوند. اما روانشناسان توصیه می کنند از کلمات خنثی استفاده کنید.
فرزندتان ممکن است دچار مشکلات مرتبط با اعتماد به نفس شود. ممکن است مواقعی که حرف های بدی به او زدید را به خاطر بسپارد.
۴- تنبیه نباید احساسی باشد
اگر فرزندی مطیع نباشید، بعضی والدین بسیار عصبانی می شوند و کنترل خود را از دست می دهند، با اینکه فرزند خود را عاشقانه دوست دارند. این اتفاق اغلب به دلیل انتطارات زیادی که آن ها از فرزند خود دارند رخ می دهد. و زمانی که این انتظارات محقق نمی شود، پدر و مادرها احساس نارضایتی می کند. اما این احساس باید سرکوب شود.
اگر فرزند حساسی داشته باشید ممکن است به خاطر داد و فریادهایتان، در آینده دچار مشکلاتی شود. روانشناسان می گویند این افراد ممکن است وابسته به کسانی شوند که از طبقات بالای جامعه هستند.
۵- تنبیه در ملأعام پذیرفته نیست
تنبیه در ملأعام فرزندان را دچار احساس شرم و خشم می کند. به همین دلیل باید از گفتن جمله ی معروف «مردم چه فکری می کنند» خودداری شود. این امر در مورد پاداش دادن به فرزند در ملأعام هم صدق می کند، چون این کار او را مغرور می کند.
فرزندی که زیاد در ملأعام تنبیه می شود، همیشه احساس حقارت می کند و تصور می کند این اتفاق باز هم رخ خواهد داد. او در آینده تبدیل به فردی می شود که به کلی تابع نظر اکثریت است و نمی تواند برای خود به تنهایی تصمیم بگیرد.
∎