افزایش نجومی هزینه آزادسازی مدرک تحصیلی در ماه های گذشته که به نظر می رسد ترفند جدید دولت برای کند کردن شیب تند مهاجرت نخبگان از کشور باشد، به فهرست چالش های فارغ التحصیلان ایرانی که قصد مهاجرت دارند افزوده شده است.
دانشجویان روزانه دولتی به دلیل تحصیل رایگان در دانشگاه، متعهد می‌شوند که پس از فارغ التحصیلی، دوره خدمت را سپری کنند. تعهد به سپری کردن دوره خدمت، قانونی است که در همان بدو ثبت نام به امضای دانشجویان می‌رسد.
دانشجویان با امضای این قانون متعهد می‌شوند بعد از فارغ‌التحصیلی برای دوره خدمت اقدام کنند و تا آن زمان مدرکش در گرو دانشگاه خواهد ماند. دانشجویان دوره شبانه دانشگاه‌های دولتی مشمول این طرح نبوده و تعهدی برای گذراندن دوره خدمت ندارند.
برخی از دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها بنا به دلایل مختلف تصمیم می‌گیرند که کوله‌بار سفر ببندند و راهی کشور دیگری شوند؛ به همین دلیل ناچار به پرداخت هزینه ترخیص مدرک تحصیلی خود هستند که از سوی سازمان امور دانشجویان کشور تعیین می‌شود.
بررسی سیر تاریخی جدول نرخ ترخیص مدرک دانشگاهی نشان می‌دهد که این نرخ در سال های گذشته افزایش چندانی نداشت اما در ماه های گذشته اخباری در رابطه با افزایش یکباره و نجومی هزینه آزادسازی مدرک تحصیلی منتشر شد که بر اساس آن هزینه آزادسازی مدرک برای سال تحصیلی جاری به ۴۰ تا ۱۱۰ میلیون تومان تغییر یافته است.
به گزارش «همشهری آنلاین»؛ هامون سبطی، دبیر کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت در واکنش به افزایش ۳۰ برابری هزینه آزادسازی مدرک تحصیلی دانشگاه گفت: موضوع آزادسازی مدارک با اعتراض وسیع دانشجویان و دانش‌آموختگان همراه بود، از دانشجویان فوق تخصص و متخصص علوم پزشکی گرفته تا دانشجویان وزارت علوم در مقطع لیسانس که همگی از این تصمیم شوکه شدند.
افزایش خزنده هزینه آزادسازی مدارک
وی افزود: این موضوع نشان‌دهنده بی‌تدبیری مسئولان در اجرای این تصمیم است. در برخی از رشته‌ها مانند رشته‌های علوم پزشکی روند خزنده افزایش هزینه آزادسازی مدارک آغاز شد و اکنون طبق آخرین گزارش‌هایی که به ما می‌رسد، شاهد افزایش بیش از ۳۰ برابری هزینه آزادسازی مدارک هستیم. در گذشته این رقم ۸۰۰ هزار تومان به ازای هر ترم بود، اما اکنون به رقم ۳۰ میلیون تومان یا بیشتر رسیده است.
وزارت بهداشت و وزارت علوم حق ندارند عطف به ماسبق کنند
سبطی گفت: این موضوع از قبل اطلاع‌رسانی نشد و اگر بایست هزینه‌ها ۳۰ تا ۵۰ برابر افزایش می‌یافت مجریان قبلی نیز باید پاسخگو باشند که چرا تاکنون این اتفاق نیفتاده و به بیت‌المال آسیب رسیده است، و اگر این میزان افزایش غیر معقول است چرا باعث ایجاد نارضایتی در جامعه شده‌اند؟ با وجود این اتفاق، حداقل انتظار فارغ‌التحصیلان که بسیاری از آن‌ها نخبگان کشور هستند این است که قانون عطف به ماسَبَق نشود.
این کار مثل گران کردن بنزین است که نتیجه نداشت
وی ادامه داد: در همه کشور‌ها رابطه بین دولت و ملت رابطه سخاوت‌مندی دولت نسبت به ملت است، اما با افزایش شدید هزینه‌ها به دانشجویان فشار زیادی وارد می‌شود و انتظار حداقلی این است که قانون عطف ما سبق نشود و افرادی که در گذشته تحصیل کرده‌اند شامل این قانون نشوند. شعبه‌های دیوان عدالت اداری بر این موضوع صحه گذاشته‌اند که وزارت بهداشت و وزارت علوم حق ندارند این موضوع را عطف به ماسبق کنند.
دبیر کمیسیون آموزش دیده بان شفافیت و عدالت تصریح کرد: برخی اعلام می‌کنند که این قانون منجر به کاهش فرار مغز‌ها و خروج نخبگان از کشور می‌شود. این تصور یادآور آن است که برخی می‌گفتند با افزایش قیمت بنزین معضل ترافیک کلانشهر‌ها حل می‌شود، اما متاسفانه دیدیم که با گران شدن بنزین معضل ترافیک حل نشد.
وی گفت: مهاجرت نخبگان یک پدیده مکانیکی نیست که راه‌حلی مکانیکی داشته باشد و باید منطقی و علمی با آن برخورد کرد. مسائل مکانیک کوانتوم را با فرمول‌های مکانیک نیوتونی حل نمی‌کنند.
در داخل دافعه می‌آفرینیم در حالی که در خارج جاذبه وجود دارد
سبطی گفت: وقتی تعرفه دستمزد معاینه یک پزشک در کشور ما ۴ دلار است، اما در کشور‌های همسایه ـ از شمال دریای خزر گرفته تا کشور‌های حاشیه خلیج فارس ـ دستمزد همان پزشک بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ دلار است، این در نگاه علمی نوعی حرکت شبیه حرکت اسمزی از ایران به خارج را شکل می‌دهد که با موانع مکانیکی قابل توقف نیست.
وی ادامه داد: کشور‌های حاشیه خلیج فارس برای پزشکان ایرانی در کنار شغل پردرآمد امکانات زندگی مرفه نیز فراهم می‌کنند، ولی ما در ایران نمی‌توانیم از شأن اجتماعی و امنیت جانی کادر درمان و بهداشت به‌درستی حمایت کنیم، یعنی در داخل دافعه می‌آفرینیم در حالی که در خارج جاذبه وجود دارد.