قصد ندارم از  سفره دورهمی شب یلدایی بگویم که به جای آجیل مغزدار با یک پیاله نخودچی، کشمش یا مخلوطی از تخمه و بادام‌زمینی مزین می‌شود یا از پدران کم درآمدی که در میوه‌فروشی دنبال میوه‌های «سورتی» می‌گردند تا بتوانند از میان این میوه‌های لکه‌دار و کم‌کیفیت که برچسب قیمت پایین‌تری دارند، بهترین‌ها را گلچین کنند. اصلاً اینجا حرف از مدیریت مصرف یا خریدهای اقتصادی و تخفیف‌دار و حراج خورده در شب یلدا نیست. چون اگر حرف دخل و خرج هزینه‌ها باشد باید گفت دستمزد دریافتی کارگران کفاف 10 روز زندگی با سه وعده املت در روز را نمی‌دهد چه برسد به برپایی مجلل یک سنت دیرینه که هر روز نیز بر رنگ و لعابش می‌افزایند. من اینجا می‌خواهم از همدلی خانوارهای کم‌درآمدی بگویم که هرکدام به نوعی تلاش می‌کنند با اندک بضاعتشان به دل گرانی شبیخون بزنند و با هر وسعی که دارند نگذارند پهن کردن سفره پر برکت ایرانی در شب یلدا به فراموشی سپرده شود.

برپایی مراسم چله به رسم دنگی دونگی
پس بگذارید از کمبودها بگذریم و از پسرانی بگویم که از عزت نفس پدرشان خبر دارند و برای حفظ کرامت و شأن او که عمری کارگری کرده، ولی نه بیمه‌ای دارد و نه حقوق بازنشستگی،آهسته یک پاکت در بسته به مادرشان می‌دهند تا تدارک سور و سات شب چله را بچیند. می‌خواهم از فرزندانی بگویم که چند سال است خرید دنگی دونگی را میان خودشان راه انداخته‌اند و در مراسم مختلف از جمله شب چله پول روی هم می‌گذارند و یک نفر را به عنوان مادر خرج انتخاب می‌کنند تا به اقتصادی‌ترین شکل ممکن میوه و آجیل و شام ساده یلدا را جفت و جور کند تا بتوانند دست پر به خانه پدری بروند. یا از آ‌ن‌هایی بگویم که تصمیم گرفته‌اند به بهانه برگزاری مسابقه در شب یلدا هر کدام یک سبد میوه تهیه کنند و با این پوشش نگذارند والدینشان در این شب طولانی تا صبح با درد نداری به خود بپیچند. بگذارید این شب یلدا از کارفرمایانی بگویم که امسال هم مثل سال‌های گذشته بسته‌های یلدایی میان کارگران توزیع کردند.

شب چله با طعم دمپختک و تخمه خربزه 
از نگهبان شبی که با یک کاسه انار دان شده و یک بشقاب رشته پلویی که صاحب یکی از آپارتمان‌های مجتمع برایش آورده از اینکه امشب یک دقیقه بیشتر تا صبح نگهبانی می‌دهد ذوق زده است. یا از رضایت خاطر مادر سرپرست خانواری بگویم که بوی دمپختکی که برای شب یلدا بار گذاشته کوچه را برداشته و خودش هم غرق تماشای فرزندانش شده که در حال خوردن تخمه خربزه، ویژه‌برنامه شب چله شبکه سه را می‌بینند و نیم‌نگاهی هم به هندوانه قاچ نشده توی آشپزخانه دارند.  بله بهتر است از کمبودها بگذریم هرچند 
اسدالله کارگر، رئیس اتحادیه میوه و تره‌بار در تماسی که با او دارم می‌گوید کمبودی نیست و همه نوع میوه در شهر فراوان است.

قول برخورد با تخلف در 2/5ساعت 
کارگر می‌گوید: اقبال مردم در این شب‌ها بیشتر به سمت انار و هندوانه و خرمالو است که البته به خاطر شرایط اقتصادی معمولاً به خرید کم همین موارد، بسنده می‌کنند. این میوه‌ها نیز بسته به مرغوبیت و درجه‌بندی‌های متفاوت و بسته به فاکتور گران یا ارزان‌تر به فروش می‌رسند. رئیس اتحادیه میوه و تره‌بار مختصری هم از بازرسی‌های ویژه شب چله صحبت می‌کند و می‌گوید مردم اگر گران‌فروشی در شهر مشاهده کردند می‌توانند با شماره گویای 135 به اتحادیه خبر دهند و تأکید می‌کند قول می‌دهیم بازرسان ما طی 2/5 ساعت خود را به محل برسانند و به تخلف گزارش شده رسیدگی کنند.

ارزانی قیمت آجیل نسبت به شب عید  
علیرضا خدامی، رئیس اتحادیه فروشندگان خشکبار و آجیل تهران هم در تماسی که از روزنامه با او می‌گیرم می‌گوید نه تنها هیچ کمبودی در بازار آجیل و خشکبار نداریم که قیمت آجیل نسبت به شب عید امسال 15درصد ارزان هم شده است و حتی در یک‌سری کالاها مثل پسته و تخمه شور تا 25 درصد افت قیمت را شاهد هستیم و در بقیه موارد ثبات قیمت داریم. خدامی می‌گوید: آجیل  شب یلدا تعریف خودش را دارد و حداقل باید 10 کالا به بالا در آن مخلوط باشد. به گفته وی، آجیل شب یلدای واقعی با بهترین کیفیت شامل 12 قلم کالا از جمله 900 گرم پسته اکبری یا احمدآقایی ممتاز، مغز گردو، بادام هندی، انجیر، مغز فندق، بادام پوست کاغذی، کشمش، توت، مویز و برگه زردآلو و 100 گرم چند تکه باسلوق حداکثر 480 تومان است.

آجیل شب یلدا با یک بام و دوهوا 
خدامی از یک بام و دو هوایی که در شهر وجود دارد اظهار تأسف می‌کند و می‌گوید: از یک سو در میادین میوه و تره‌بار، برخی کسبه نخود و کشمش، بادام‌زمینی و پسته درجه سه و هر آجیلی که پایین‌ترین قیمت را دارد با هم مخلوط می‌کنند و به اسم آجیل شب یلدا به مردم می‌فروشند (این آجیل همان آجیل شیرینی  نامرغوبی است که مورد تأیید اتحادیه آجیل و خشکبار نیست) و از سوی دیگر در برخی فروشگاه‌های لاکچری در بالای شهر یک کیلو آجیل را 800هزار تومان به پای مشتری‌ها می‌نویسند و موجب می‌شوند این موج گرانی کاذب از آن سمت به پایین شهر هم حرکت کند. خدامی تأکید می‌کند عرضه آجیل شب یلدا با قیمتی بیش از هرکیلوگرم 480 هزار تومان مصداق گران‌فروشی است و به مردم توصیه می‌کند برای خرید آجیل باکیفیت آن را از واحدهای دارای جواز کسب خریداری کنند.
هرچند آقای خدامی از این یک بام و دوهوا اظهار تأسف می‌کند، اما زندگی چه برای آن‌های که دنبال هندوانه مربعی شکل، پرتقال تامسون و آناناسی هستند که ربطی با این آیین ندارد و کرسی و سماور زغالی کرایه می‌کنند و چه برای کسانی که حقوق خود را چند روز زودتر از صاحب‌کارشان طلب می‌کنند تا بتوانند جلو داماد و عروسشان آبروداری کنند، می‌گذرد، اما قصه شب یلدا دراز است و در اینجا به پایان نمی‌رسد.

خبرنگار: زهرا طوسی