فعالیت‌های باستان‌شناسی اخیر در این شهر باستانی که به هدایت موسسه باستان‌شناسی آلمان انجام شده است، یافته‌های تازه‌ای به این مجموعه افزوده است.
به گزارش عصر ترکیه، هاتوشا در سال ۱۹۸۶ در فهرست میراث فرهنگی یونسکو ثبت شد.
هاتوشا پایتخت باستانی امپراتوری هیتی، قدرتی بزرگ در خاور نزدیک در اواخر عصر برونز (تقریبا ۱۶۰۰ تا ۱۱۸۰ قبل‌ازمیلاد)، بود.
حفاری‌ها در هاتوشا، در ناحیه بوگازکاله، از سال ۱۹۰۶ آغاز شد و از آن زمان تعداد زیادی شی باستانی شامل لوحی با نشانه‌های یک زبان اسرار‌آمیز پیدا شده است.
هاتوشا یک موزه روباز است و به لحاظ طراحی شهری، نوع بنا‌هایی که تاکنون سالم مانده‌اند (معابد، قصر‌های سلطنتی و قلعه‌ها)، تزئینات پرجزئیات دروازه شیر‌ها و دروازه سلطنتی و گروه هنر‌های صخره‌ای در یازیلی‌کایا معروف است.
پروفسور آندریاس شاخنر، از موسسه باستان‌شناسی آلمان که هدایت این پروژه را برعهده دارد، می‌گوید که آهن به کار رفته در این اره ضخیم‌تر از اره‌های معاصر است و این اره بسیار شبیه اره‌های امروزی است.
«این نشان می‌دهد که انسان‌ها ابزار‌های کار را بی دلیل اصلاح نمی‌کنند.»
این ابزار باستانی ۲۰ سانتی‌متر طول دارد و از دامنه شمال‌غربی محدوده قلعه بزرگ در این شهر باستانی پیدا شده است.
شاخنر می‌گوید که این کشفی نادر و اولین نمونه از این نوع در آناتولی در قرن سوم قبل از میلاد است.
«این اره در ساختمانی متعلق به دوره گالاتیان پیدا شده است. این ساختمان ۲۲۵۰ سال قبل استفاده می‌شده است.
پیدا کردن اره‌ای از این دوران بسیار جالب است. طی تحقیق ما نشان داده شد که تعداد زیادی از این نوع ابزار از این دوران پیدا نشده است.
ما تعدادی نمونه مشابه از اواخر دوران رومی‌ها پیدا کردیم. هنوز اره دیگری متعلق به قرن سوم قبل‌ازمیلاد، لااقل در آناتولی، پیدا نشده است.»
«با توجه به دو سوراخی که در دو طرف اره وجود دارد می‌توانیم حدس بزنیم که دارای دسته‌ای نیم‌دایره‌ای بوده است؛ بنابراین نجاران آن دوران احتمالا اره را از قسمت چوبی می‌گرفتند و حرکت می‌دادند.»
