"کمپین های بایکوت و تحریم مرتبط با جنگ غزه به برندهای غربی در کشورهای عربی آسیب می زند" این تیتر گزارش خبرگزاری رویترز درباره موج تحریم برندهای غربی رستوران در کشورهای عربی به دنبال حمایت شعبه تل آویو این برندها از اسرائیل است.
به گزارش عصرایران، رویترز نوشت: هنگام عصر در قاهره، یک کارگر مشغول تمیز کردن میزهای یک شعبه خالی رستوران های زنجیره ای مک دونالد است. به نظر می رسد شعبه های دیگر رستوران های زنجیره ای غربی در پایتخت مصر هم بدون مشتری هستند.
همه این رستوران ها به دلیل حمله نظامی اسرائیل به غزه با کمپین تحریم مواجه شدند. این هجوم بعد از حمله جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) به جنوب اسرائیل در 7 اکتبر / 15 مهر گذشته آغاز شد.
برندهای غربی بار سنگین تحریم را در مصر و اردن احساس می کنند و نشانه هایی از گسترش این کمپین در برخی کشورهای عربی دیگر مانند کویت و مراکش وجود دارد.
شعبه ای از رستوران کنتاکی در قاهره پایتخت مصر که پس از بمباران غزه توسط اسرائیل در نوامبر 2023 کاملاً خالی از مشتری به نظر می رسد. عکس: محمد عبدالغنی - رویترز
این نگاه وجود دارد برخی از شرکت‌هایی که هدف این کمپین تحریم قرار گرفته‌اند، در حمایت از اسرائیل موضع گیری کرده‌اند و گفته می‌شود که با اسرائیل روابط مالی دارند یا در آنجا سرمایه‌گذاری می‌کنند.
با گسترش کمپین، فراخوان‌های تحریم در رسانه‌های اجتماعی کشورهای عربی گسترش یافت و ده‌ها شرکت و محصول را در بر گرفت و خریداران را بر آن داشت تا به جایگزین‌های محلی روی بیاورند.
در مصر که به دلیل محدودیت های امنیتی فرصتی برای اعتراض در خیابان ها وجود ندارد، برخی، تحریم را بهترین یا تنها راه برای رساندن صدای خود می دانند.
خانم رهام حامد (31 ساله) که در قاهره زندگی می کند فست فودهای زنجیره ای و برخی مواد شوینده آمریکایی را تحریم می کند. او گفت: "احساس می کنم حتی اگر بدانم که تأثیر بزرگی نخواهد داشت، تأثیر جدی بر جنگ نخواهد داشت. این کمترین کاری است که ما می‌توانیم انجام دهیم. آدم احساس می کند دستش به خون آغشته نیست".
در اردن، ساکنانی که از تحریم حمایت می کنند، گاهی وارد شعبه های مک دونالد و استارباکس می شوند تا معدود مشتریان را تشویق کنند به جاهای دیگر بروند.
کلیپ‌های ویدیویی از سربازان اسرائیلی که لباس‌ها را با شوینده های برندهای معروف می‌شویند پخش شده و از بینندگان می خواهد آنها را تحریم کنند.
"احمد الزارو" کارمند شعبه یک سوپرمارکت زنجیره ای بزرگ در پایتخت اردن (شهر امان) با اشاره به برنده های معروف شوینده گفت: "هیچ کس این محصولات را نمی خرد".
مشتریان جایگزین هایی از محصولات محلی برای برندهای مشهور شوینده انتخاب کرده اند.
در شهر کویت، در بررسی یک روزه مشاهده شد هفت شعبه استارباکس، مکدونالد و کنتاکی تقریباً کاملاً خالی از مشتری بودند. یکی از کارگران شعبه استارباکس که نام خود را اعلام نکرد گفت که برندهای آمریکایی دیگری در کویت نیز تحت تأثیر قرار گرفتند.
در رباط، پایتخت مراکش، یکی از کارگران شعبه استارباکس گفت که تعداد مشتریان این هفته به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. نه کارگر و نه شرکت هیچ آماری اعلام نکردند.
مک دونالد ماه گذشته در بیانیه ای گفت از اطلاعات نادرست درباره موضع خود در مورد جنگ غزه ، "متحیر" شده و تاکید کرده درهایش به روی همه باز است.
شعبه مکدونالد در مصر هم اعلام کرد مالکیت شعبه مصر مکدونالد 100 درصد مصری است. این شعبه همچنین متعهد شد 20 میلیون پوند مصری (650 هزار دلار) به غزه کمک کند.
هنگامی که از استارباکس (کافه های زنجیره ای امریکایی ارائه قهوه) نظر خواسته شد، به بیانیه ای در وب سایت خود در مورد فعالیت های خود در خاورمیانه اشاره کرد که در ماه اکتبر به روز شده است. در این بیانیه آمده این مجموعه، غیرسیاسی است و شایعات مبنی بر حمایت از دولت یا ارتش اسرائیل را تکذیب می کند.
استارباکس گفت که دیگر چیزی برای به اشتراک گذاشتن در مورد تجارت خود ندارد.
استارباکس که در اوایل این ماه میلادی درآمد بی سابقه را برای چهارمین سه ماهه متوالی گزارش داد.
دیگر شرکت‌های غربی هنوز به درخواست‌های رویترز برای اظهارنظر پاسخ نداده‌اند.
"واکنش بی سابقه"
کمپین های بایکوت در کشورهایی که به حمایت قاطع از فلسطینی ها عادت دارند گسترش یافته است. مصر و اردن ده ها سال پیش معاهدات صلح با اسرائیل منعقد کردند اما به نزدیکی مردم با اسرائیل منجر نشد. اردن و مصر، اسرائیل را به رسمیت می شناسند و با اسرائیل روابط دیپلماتیک دارند.
اعتراضات در قالب کمپین های تحریم برندهای غربی، نشان دهنده موجی از خشم به حمله نظامی اسرائیل به غزه است ؛ که ویرانگرتر از حملات قبلی است و باعث بروز بحران انسانی و کشته شدن 13300 غیرنظامی شده است.
اسرائیل اعلام کرد که در حمله حماس در 7 اکتبر حدود 1200 نفر کشته و حدود 220 گروگان گرفته شده اند.
کمپین های بایکوت و تحریم قبلی در مصر، پرجمعیت ترین کشور عربی، تأثیری به مانند امروز نداشت.
حسام محمود یکی از فعالان جنبش بایکوت، سلب سرمایه و تحریم در مصر گفت: "وسعت تجاوز به نوار غزه بی سابقه است، بنابراین واکنش چه در خیابان های عربی و چه حتی در سطح بین المللی نیز بی سابقه است."
فعالان روی استارباکس و مکدونالد تمرکز کرده اند. شرکت استارباکس، اتحادیه کارگران خود را به دلیل انتشار بیانیه ای در مورد درگیری اسرائیل و حماس، بازخواست کرد. شعبه مکدونالد در اسرائیل هم گفته بود غذای رایگان برای اعضای ارتش اسرائیل ارائه می دهد
یکی از کارکنان مدیریت مکدونالد در مصر که خواست نامش فاش نشود، گفت فروش سیبب زمینی سرخ شده در ماه های اکتبر و نوامبر (دو ماه اخیر و همزمان با جنگ غزه) نسبت به ماه های مشابه سال گذشته حداقل 70 درصد کاهش یافته است.
وی افزود:" حتی ممکن است ندانیم چگونه هزینه های خود را تامین کنیم." رویترز هنوز نتوانسته است آمار اعلامی این کارمند را تأیید کند.
"سامح سادات" سیاستمدار مصری و یکی از بنیانگذاران هلدینگ TBS، تامین کننده استارباکس و مکدونالد گفت که متوجه کاهش یا کاهش حدود 50 درصدی سفارشات این دو مشتری شده است.
پاسخ متفاوت
علی‌رغم تلاش‌های برندهای هدف برای دفاع از خود و حفظ کسب‌وکارشان از طریق پیشنهادهای ویژه، کمپین‌های بایکوت و تحریم همچنان گسترش یافته و در برخی موارد فراتر از جهان عرب فراتر رفته است.
در مالزی با اکثریت مسلمان، یکی از کارگران شعبه مک دونالد در شهر پوتراجایا، پایتخت اداری کشور، گفت که تعداد مشتریان این شعبه 20 درصد کاهش یافته است. رقمی که رویترز هنوز نتوانسته آن را تأیید کند.
همچنین اپلیکیشن تاکسی اینترنتی Grab در مالزی پس از اینکه همسر مدیر این اپ گفت که در بازدیدهای خود از اسرائیل "کاملاً عاشق" اسرائیل شده با درخواست‌هایی برای تحریم در مالزی مواجه شد.
او بعداً گفت که این پست‌ها خارج از چارچوب هستند. نمایندگان گراب و مکدونالد در مالزی پس از فراخوان های تحریم گفتند که به فلسطینیان کمک خواهند کرد.
در اوایل ماه جاری، پارلمان ترکیه رستوران‌های خود را از محصولات کوکاکولا و نستله خالی کرد. یک منبع پارلمانی به "خشم عمومی" علیه این دو برند اشاره کرد، حتی اگر هیچ شرکت یا آژانس دولتی ترکیه‌ای روابط خود را با اسرائیل قطع نکرده باشد.
واکنش‌ها به کمپین‌های بایکوت متفاوت بود. در برخی کشورها از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی و تونس تأثیر قابل‌توجهی نداشت. حتی در جاهایی که تحریم واکنش گسترده تری داشت، برخی تردید داشتند که تاثیر زیادی داشته باشد.
عصام ابو شلبی، یک غرفه دار در قاهره، گفت تحریم و حمایت واقعی از فلسطینی ها مستلزم حمل سلاح و جنگ با آنها است.
