به گزارش تجارت‌نیوز، امروز، چهارشنبه 26 مهر (18 اکتبر 2023)، بر اساس بندهای موسوم به غروب در معاهده برجام، محدودیت های موشکی ایران که از سوی شورای امنیت اعمال شده‌اند، برداشته می‌شود. مقامات ایرانی و روسی نیز بر ضرورت این موضوع تاکید کرده‌‌اند اما کشورهای اروپایی و آمریکا از تدوام این تحریم‌ها می‌گویند.
بندهای غروب برجام مرتبط با محدودیت‌های هسته‌ای و تسلیحاتی ایران است که بر طبق متن این معاهده بخشی از آنها امروز باید حذف شوند. به دلیل تعیین همین سقف زمانی برای بر طرف شدن آنها، از ابتدا به بند غروب معروف شدند. مواردی که 18 اکتبر زمان منقضی شدن آنها است، به فعالیت‌های تسلیحاتی و موشکی ایران مربوط می‌شود.
اروپا و آمریکا: محدودیت های موشکی ایران رفع نمی‌شود
با وجود این، اتحادیه اروپا در ماه‌های گذشته در چند نوبت اعلام کرده بود که محدودیت های موشکی ایران را رفع نمی‌کند. اوایل تیر امسال بود که رویترز به نقل از منابع آگاه نوشت که دیپلمات‌های اروپایی در مورد عدم حذف محدودیت های موشکی ایران به مقامات ایرانی اطلاع دادند (فارس). اما این موضوع در روز 24 شهریور، با نامه سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه خطاب به جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به طور رسمی اعلام شد. این سه کشور اروپایی در نامه خود تاکید کرده بودند که محدودیت های موشکی ایران در تاریخ 18 اکتبر (26 شهریور)، رفع نمی‌شود.
اتحادیه اروپا روز گذشته نیز با صدور بیانیه‌ای بار دیگر بر این موضوع تاکید کرد که به دلیل عدم پایبندی ایران به تعهدات برجامی خود، محدودیت های موشکی برطرف نمی‌شود. آنگونه که تسنیم گزارش داده، در این بیانیه آمده است: « «شورای اروپا اقدام به تصویب قوانینی حقوقی برای حفظ تحریم‌هایی کرده که در اصل توسط سازمان ملل برای اشخاص و نهادهای دخیل در فعالیت‌های هسته‌ای یا موشک‌های بالستیک وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کرده است.»
البته، شورای اروپا اعلام کرده است که این اقدام به معنی اعمال تدابیر محدودیتی جدید علیه ایران نیست و همه تحریم‌های اتحادیه اروپا که ذیل برجام رفع شده‌اند، در حالت رفع باقی می‌مانند.
آمریکا نیز پیش از این اعلام کرده بود که فرارسیدن موعد اجرای بندهای غروب در برجام، به معنای رفع محدودیت های موشکی ایران نیست. ودانت پاتل معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا چندی پیش تاکید کرده بود، واشنگتن به استفاده از اختیارات تحریمی خود علیه جمهوری اسلامی ایران ادامه می‌دهد و همچنان ابزار لازم را برای هدف قرار دادن گسترش تسلیحات نظامی از سوی ایران در اختیار دارد (ایرنا).
ایران و روسیه: از امروز محدودیتی وجود ندارد
در مقابل اما مقامات ایرانی و روسی تاکید می‌کنند محدودیت های موشکی ایران از امروز رفع شده است و دیگر هیچ محدودتی در این زمینه وجود ندارد.
علی باقری‌کنی معاون سیاسی وزیر امور خارجه، امروز در رشته توئیتی که امروز در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شد در این مورد توضیح داد: «۲۶ مهرماه، مطابق با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، همه محدودیت‌هایی که به صورت ناعادلانه در مورد فعالیت‌ها و نقل و انتقالات مرتبط با موشک‌های بالستیک به/از جمهوری اسلامی ایران وضع شده بود، خاتمه پیدا می‌کند و ایران دیگر موضوع هیچ محدودیتی در چارچوب شورای امنیت نیست.»
او افزود: «امروز، همه محدودیت‌های تحمیل شده بر افراد و نهادهای مندرج در فهرست ۲۲۳۱، از جمله انسداد دارایی‌ها، خاتمه پیدا می‌کند و این فهرست از وبسایت سازمان ملل، حذف خواهد شد. همه اقدامات محدود کننده و تحریم‌هایی که در سطح ملی یا منطقه‌ای، بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ علیه ایران وضع شده بود، باید خاتمه یابد. حفظ این قبیل محدودیت‌ها و یا وضع تحریم‌های جدید در این چارچوب، نقض صریح متن و روح قطعنامه ۲۲۳۱ است.»
اصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیزف تصمیم اروپا برای حفظ محدودیت های موشکی ایران را محکوم کرد. او این تصمیم را نقض صریح تعهدات اتحادیه اروپا و عملی همراه با سوءنیت، یکجانبه، غیرقانونی و از لحاظ سیاسی غیرقابل توجیه، توصیف کرد.
در این میان، روسیه نیز امروز اعلام کرده است که از تاریخ ۱۸ اکتبر دیگر نیازی به رعایت محدودیت‌های شورای امنیت سازمان ملل در خصوص ارائه فناوری موشکی به ایران وجود ندارد. این کشور از اتحادیه اروپا و آمریکا خواسته است که تحریم‌های خود را که «تلاشی برای تسویه حساب‌های سیاسی با تهران» است و هیچ معنایی برای «سایر کشورهایی که با قوانین بین‌المللی و تعهدات خود با احترام رفتار می‌کنند» ندارد، کنار بگذارند (ایلنا).
بازار ارز و طلا تحت تاثیر موضع اروپا و آمریکا؟
در چنین شرایطی همچنان مشخص نیست که کشورهای دیگر، بر اساس موضع کدام طرف عمل می‌کنند؛ آیا محدودیت های موشکی ایران را اکنون باید رفع شده دانست و کشورها حاضر به خرید و فروش تسلیحات با ایران می‌شوند یا این تحریم‌ها همچنان باقی می‌مانند.
اما بر اساس آنچه که در دو روز گذشته در بازار ارز و به دنبال آن طلای داخلی رخ داده است، به نظر می‌رسد معامله‌گران موضع طرف غربی را جدی‌تر گرفته‌اند. به گونه‌ای که قیمت دلار، طلا و سکه، از روز گذشته روند افزایشی داشتند و امروز به کانال بالاتر رفتند. البته، در این وضعیت تشدید درگیری‌ها میان اسرائیل و حماس و حمله به بیمارستانی در غزه و همچنین روند افزایشی قیمت انس نیز موثر بوده است.