البته برای پسیانی از همان روزی که مراسم نکوداشت او همزمان با روز تولدش در خانه هنرمندان برگزار شد و عکس و فیلم‌های این هنرمند منتشر شد و نگران شدیم. تصویر تازه او برای ما ناآشنا بود؛ چهره‌ای تکیده و لاغر از هنرمندی پرکار که مخاطب عادت داشت یا او را روی صحنه تئاتر ببیند یا روی پرده سینما یا در قاب تلویزیون. در همان مراسم گفته شد آتیلا پسیانی مدتی است با بیماری سرطان دست و پنجه نرم می‌کند و علت این تغییر و تکیدگی همین مبارزه او و پیروزی بر بیماری است. آتیلا پسیانی در چند هفته اخیر برای امور شخصی به فرانسه سفر کرده بود که به دلیل عوارض بیماری سرطان مجبور شده بود در بیمارستانی در آنجا بستری شود و همان جا درگذشت.
هنرمندی تمام‌وقت
آتیلا پسیانی از آن چهره‌هایی بود که آدم احساس می‌کرد زمان برای او به گونه‌ای دیگر رقم خورده است و شاید هر روزشان بیش از 24 ساعت باشد. اهالی هنر و مردم علاقه‌مند به او، تجربه‌هایش را در سینما، تلویزیون، تئاتر، کارگاه‌های آموزشی تئاتر و بازیگری و حتی در نگارخانه‌های هنرهای تجسمی دنبال می‌کردند.
عمده شخصیت هنری او به واسطه تئاتر و گونه تئاتر تجربی رقم خورده و در سینما و تلویزیون بیشتر انتخاب شده بود، اما حوزه تئاتر را همواره انتخاب کرده و بر دیدگاه‌هایش پافشاری می‌کرد.
آتیلا از همان کودکی شاهد نقش‌آفرینی‌های مادرش؛ جمیله شیخی در تئاتر و سینما بود. مادرش دوست داشت حقوق بخواند اما او که از همان ابتدا در هوای هنر نفس کشیده بود، راه مادر را ادامه داد. در خصوص ورودش به بازیگری در برنامه «دورهمی» به مهران مدیری گفته بود: «ورود من به دنیای نمایش و تصویر بسیار تصادفی بود. 10ساله بودم که با مادرم به تمرین یک تئاتر رفتم. بازیگر این نمایش پسری 10ساله بود که یک روز به خاطر بیماری نیامد و من به جای او تمرین کردم و از همان زمان بر صحنه ماندگار شدم».
بزرگ شدن در فضا و اتمسفر هنر و بازیگری سبب شد آتیلا در سنین جوانی و بزرگسالی به یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های بازیگری و کارگردانی تئاتر ایران تبدیل شود. پسیانی که تجربه حضور و فعالیت در کارگاه نمایش و همکاری با آربی آوانسیان را داشت، گروه تئاتر «بازی» را به عنوان یکی از تأثیرگذارترین گروه‌های حرفه‌ای تئاتر ایران تشکیل داد که این گروه تاکنون به فعالیت خود ادامه
داده است.
او در بسیاری از نمایش‌ها هم کارگردان بود و هم بازیگر؛ نمایش‌های «گنگ خواب دیده»، «باغ آلبالو»، «عرق خورشید، اشک ماه»، «پروفسور بوبوس»، «کشتی شیطان»، «متابولیک»، «نجوای خاک»، «کالیگولا شاعر خشونت»، «بحر الغرایب»، «بازی در گالری»، «بسه دیگه خفه شو»، «قهوه قجری»، «درد دل با سگ»، «رستاخیز»، «تبار خون» و «برف سبز» از جمله این آثار بود.
همکاری با کارگردان‌های بزرگ
پسیانی به عنوان بازیگر در عرصه تصویر هم جایگاه خاصی دارد و نقش‌آفرینی‌هایی به یادماندنی از خود به جای گذاشت.
«کشتی آنجلیکا»، «دو فیلم با یک بلیت»، «مسافران»، «خاکستر سبز»، «هیوا»، «گاوخونی»، «آب و آتش»، «شام آخر»، «فرزند صبح»، «پاداش سکوت»، «آتش بس»، «مجردها»، «کما»، «یک عاشقانه ساده»، «پل چوبی»، «زندگی خصوصی»، «نازنین»، «نیمه شب اتفاق افتاد»، «نگار»، «کارگر ساده نیازمندیم»، «جاده قدیم»، «سرخ پوست» و «سیاه باز» تنها تعداد اندکی از فیلم‌های سینمایی او هستند که در همکاری با بسیاری از فیلمسازان مطرح سینمای ایران از جمله بهرام بیضایی، ابراهیم حاتمی‌کیا، رسول ملاقلی‌پور، محمد بزرگ‌نیا، فریدون جیرانی، کمال تبریزی و مانی حقیقی ساخته شده است.
در تلویزیون سریال «برف بی‌صدا می‌بارد» پوریا آذربایجانی از جمله آخرین تجربه‌های بازیگری آتیلا پسیانی بود. در کنار آن‌ها به مجموعه‌های ماندگار دیگری همچون «محله برو بیا»، «محله بهداشت»، «اولین شب آرامش»، «زیر تیغ»، «مدینه»، «رستگاران»، «پرده‌نشین»، «زیر پای مادر»، «گل‌های گرمسیری»، «دیوار» و «مرضیه»می‌توان اشاره کرد.
آخرین حضور این هنرمند در سریال «بی‌گناه» مهران احمدی در شبکه نمایش خانگی بود.
نکاتی درباره بازیگری پسیانی
چند نکته در بازی آتیلا پسیانی وجود داشت که ذکر آن‌ها خالی از لطف نخواهد بود.
اول: آتیلا پسیانی در زمینه تئاتر به ویژه تئاترهای تجربی یک صف‌شکن به تمام معنا بود و در این رشته یکی از نخستین کارگردان‌هایی بود که فرم‌های مختلف تئاتری را تجربه کرد و همیشه گروهی از جوانان را دور خود داشت که با همراهی آن‌ها قدم در راه جدید بگذارند. بی‌جهت نیست که به او لقب «پدر تئاتر تجربی ایران» را
داده‌اند. او در گفت‌وگویی به این قضیه اشاره کرده و گفته بود: «در حوزه کار، هنر تجربی را دوست دارم. کشف و شهود است که یک شخص را هنرمند می‌کند و به دلیل انتقال این حس، مخاطب دوست دارد با بازیگر همبازی شود و این حس بسیار خوبی است».
دوم: آتیلا پسیانی تجربه و همکاری با کارگردانان مختلف از طیف‌های مختلف را داشت. اگر به کارنامه کاری و هنری او نگاهی بیندازیم، می‌بینیم او با کارگردان‌های زیادی کار کرده و تلاش کرده در همه آثارش نقش‌های به یاد ماندنی از خود به جا بگذارد.
سوم: سطح بازی او در هیچ کدام از فیلم‌هایش چندان فراز و فرودی نداشت، او همواره یک سطح استانداردی از نقش را مجسم می‌کرد و به بازیگری او نمی‌شد چندان نقدی وارد کرد.
چهارم: حجم زیاد فعالیت‌های او در هر سه رشته تئاتر، سینما و تلویزیون است، او بیش از 40 تئاتر، 75 فیلم سینمایی و بیش از 70 یا 80 برنامه تلویزیونی، سریال و... را در کارنامه دارد.
پنجم: نکته آخر اینکه پسیانی مردی تمام‌وقت بود که هیچ‌گاه بیکار ننشست و همواره مشغول به کار بود. او در کنار هنرهای تصویری و نمایشی، به هنرهای تجسمی هم علاقه داشت و در زمینه ساخت مجسمه و اشکال حجمی فعالیت می‌کرد و چندین نمایشگاه از آثارش برگزار کرد که اتفاقا مورد توجه هم قرار گرفت.
حالا آقای هنرمند با این کارنامه پربارش با دستی پر، از این دنیا می رود و بر نقش‌های ماندگارش بر روی پوسترها، دیوارهای تماشاخانه‌ها و سالن‌های تئاتر می‌نگرد و لبخند می‌زند.
خبرنگار: خدیجه زمانیان