«آتیلا پسیانی»، تنها فرزند «جمیله شیخی» زادهٔ دهم اردیبهشت سال 1336 در تهران بود. پس از تحصیلات متوسطه، وارد دانشگاه هنرهای زیبا شد و در سال 1361 مدرك كارشناسی خود را دریافت كرد. بهواسطهٔ حضور مادر خود در عرصهٔ تئاتر و آمدوشد در فضاهای هنری از کودکی، خیلی زود سر از صحنهٔ تئاتر درآورد، و در یازدهسالگی نخستین نقش خود را ایفا كرد. آنطور که «ایسنا» نوشته، مادرش سال ۱۳۷۰ در نمایشی بهنام «آئورا» که خود کارگردانی میکرد، برای اولینبار به پسرش افتخار داده بود که به روی صحنه برود و به تعبیری با او همکاری کند و بازیگرش باشد.
پسیانی دربارهٔ این همکاری روایت کرده است که «شیوهای که من کار میکردم، خیلی راه دست مادرم نبود و شیوهٔ دیگری را دوست داشتند. یادم میآید که روز چهارم تمرین بود که به ایشان گفتم من با این شیوه اصلاً نمیتوانم کار کنم. گفتم حتماً انتظار ندارید که من شیوهٔ کارم را عوض کنم که ایشان پاسخ دادند نه، تو کلهشقتر از آن هستی که شیوهات را عوض کنی! گفتم، ولی شما آرامتر از آن هستی که شیوهات را عوض نکنی…».
او یکی از کارگردانان پرکار تئاتر بود. علاوهبراین، گاهی بهطور مستقل و گاهی نیز با همراهی «محمد چرمشیر» نمایشنامههایی را به نگارش درآورده و اجرا کرده است که البته در ادامه، او بعدتر بیشتر بهعنوان کارگردان مشغول به کار شد و چرمشیر هم بهعنوان نویسندهٔ ثابت، در کنارش قرار گرفت.
پسیانی هرچند فعالیت مستمری در زمینهٔ تدریس نداشت، ولی جزو هنرمندانی بود که همواره از نسلهای جوان حمایت میکرد و تعداد زیادی از جوانان مستعد و شاخص تئاتر را برای فعالیت حرفهای، همراهی کرده است
این دو هنرمند در ادامهٔ همکاریهای خود گروهی را با نام گروه تئاتر «بازی» تأسیس کردند. در این گروه «فاطمه نقوی»، بازیگر و همسر آتیلا پسیانی، «ستاره» و «خسرو»، فرزندان این زوج هنری در کنار جمعی دیگر از هنرمندان تئاتر نمایشهای متعددی را روی صحنه بردهاند.
پسیانی هرچند فعالیت مستمری در زمینهٔ تدریس نداشت، ولی جزو هنرمندانی بود که همواره از نسلهای جوان حمایت و تعداد زیادی از جوانان مستعد و شاخص تئاتر را برای فعالیت حرفهای، همراهی کرده است. او در یکی-دو مراسم رسمی، از جوانانی همچون علیاصغر دشتی، امیررضا کوهستانی، رضا گوران، همایون غنیزاده و … که همگی جزو کارگردانهای تئاتر ما هستند، بهعنوان فرزندان خود یاد کرده است.
او سال 98 نمایشی را به صحنه برد که بهدلیل کرونا، نیمهتمام ماند. نمایش «قهوهٔ قجری» یکی از آثاری بود که بیستواندی سال پیش، آتیلا پسیانی روی صحنه برده بود و بهعنوان یکی از آثار ماندگار او شناخته میشود، اما کرونا مانع از آن شد تا اجرای «قهوهٔ قجری» برای تماشاگران نسلهای بعد روی صحنه بماند.
بازیهای او در سینما را نیز نمیتوان نادیده گرفت. پس از پیروزی انقلاب و كمرونق شدن سالنهای نمایش در ابتدای دههٔ 60، بازیگران جوان تئاتر مانند پسیانی به سینما روی آوردند. «ایرنا» نوشته است که «مرگ سفید» ساختهٔ «حسین زندباف» اولین تجربهٔ سینمایی پسیانی بود و نقش اول «طلسم» ساختهٔ «داریوش فرهنگ» نردبان ترقی پسیانی در سینما بهعنوان بازیگر بود كه بهخوبی توسط مخاطبان اعم از عام و خاص دیده شد. پسیانی در «کشتی آنجلیکا» به کارگردانی «محمد بزرگنیا» نیز نقشی بلند اما تأثیرگذار در سال 67 داشت.
او با بسیاری از فیلمسازان سینمای ایران از جمله بهرام بیضایی، ابراهیم حاتمیکیا، رسول ملاقلیپور، فریدون جیرانی، کمال تبریزی و… کار کرده و در بیش از هفتاد و شش فیلم سینمایی نقشآفرینی کرده است. از دیگر فیلمهای او میتوان به «خاکستر سبز»، «دو زن»، «نیمهٔ پنهان ماه»، «روز شیطان» و «مسافران» اشاره کرد.
«محلهٔ بهداشت» و «محلهٔ برو بیا» ساختهٔ «مسعود رسام» و «بیژن بیرنگ» شاخصترین كار پسیانی در قاب تلویزیون بودند. همچنین، تماشاگران تلویزیون نیز بازی او را در مجموعههایی همانند «زیر تیغ»، «پردهنشین»، «گلهای گرمسیری»، «راه بیپایان»، «اولین شب آرامش»،«مدینه»، «مادرانه» و … به یاد دارند.
دهم اردیبهشت امسال پسیانی 66ساله شد. «صابر ابر»، دوست و همکار او در صفحهٔ شخصی خود دربارهٔ او نوشته بود: «مردی که «بازی» میکند و همبازیهای جوان را راه میدهد. آتیلا کسی است که به خیلی از ما یاد داد زندگی یک «بازی»ست.»
همچنین در اردیبهشتماه، نکوداشت آتیلا پسیانی بازیگر و کارگردان سینما و تئاتر ایران همزمان با زادروز این هنرمند برگزار شد و هنرمندان مختلفی از نسلهای مختلف دربارهٔ او صحبت کردند. «رضا کیانیان» از این گفت که «آتیلا حلقهٔ مفقوده در تئاتر ما را پر و دو نسل را به هم وصل کرد. اگر او نبود، شاید این تئاتر امروز چنین نبود.» پرویز پرستویی او را «مؤمنترین به تئاتر» خواند و جوانترهایی چون «نوید محمدزاده» و «بهرام رادان» نیز از او گفتند.
اما دوست و همکار نزدیک او «محمد چرمشیر» دربارهٔ او گفت: «هر وقت ظاهراً همهچیز برای ما خیلی خوب بود، با تعجب میگفتیم یک جای کار میلنگد و این در بین ما به یک شوخی تبدیل شده بود… آتیلا عاشق جوانان است. او فقط حلقهٔ مفقوده تئاتر ما نبود، بلکه چیزی به آن افزود. آتیلا برای جوانان زیادی پدری کرد؛ هرچند آنان پدرکشی کردند، ولی آنان را پروراند. آتیلا فقط تأثیرگذار نبود؛ او به تئاتر ایران، ایران را افزود که یکدیگر را بپذیریم و فارغ از هر نوع نگاهی، در کنار یکدیگر زندگی کنیم. ما شعارش دادهایم، اما یک جای کار میلنگد.»
در هفتهای که گذشت «فردوس کاویانی»، بازیگر تلویزیون و سینما نیز درگذشت. ویدئویی از فردوس کاویانی و آتیلا پسیانی در فضای مجازی منتشر شده است که در بخشی از آن کاویانی دربارهٔ پسیانی میگوید: «از همان کودکی میدانستم ایشان (آتیلا) یکی از هنرمندان بسیار خوب این سرزمین خواهند بود.»
«رؤیا تیموریان»، بازیگر سینما و تلویزیون نیز با اشاره به مرگ فردوس کاویانی و آتیلا پسیانی در صفحهٔ خود نوشته است: «ما نسل رفاقت بودیم، اما قرارمان این نبود اینقدر زود همدیگر را تنها بگذاریم.»