سودابه رخش: یونان، سیزیف دیگری است، همان قهرمانی که خشم خدایان را برانگیخت و به بالابردن سنگی عظیم به بالای تپهای محکوم شد اما همیشه لحظهای پس از رسیدن، تختهسنگ از دستش میلغزید و به پایین شیب پرتاب میشد و روز از نو روزی از نو. الکسیس سیپراس هم خشم خدایان را برانگیخت، خدایانی که در این مورد کمیسیون اروپا، بانک مرکزی اروپا، صندوق بینالمللی پول و بسیاری از کشوهای حوزه یورو هستند. مجازات پنج ماه سرپیچی او، عوضکردن تختهسنگ یونان با تختهسنگ بزرگتری است.
حالا تراژدی به کمدی پهلو میزند. سیپراس در طرح جدیدش شروطی را پذیرفته است که دو هفته پیش آنها را رد کرد، لحظهای که در بروکسل با اعلام خبر به همهپرسیگذاشتن شروط تروئیکا، رهبران اروپایی را حیرتزده کرد. فشارها بر یونان تشدید شد، بانکهای یونان بسته شدند و برداشتها محدود شد، رهبران اروپا هم برای هراساندن یونانیها، رأی «نه» آنها را با رأی به ترک اتحادیه اروپا یکی میدانستند.
با همه اینها، اکثریت یونانیها در همهپرسی به شروط پیشنهادی اروپاییها نه گفتند. سیپراس حمایت خواست و آن را گرفت و حالا به آن پشت کرده است. با اين طرح آخرین پرده درام یونان آغاز شده؛ تراژدی رنج بیپایان مردمش. اقتصاد یونان در طول پنج سال گذشته 25درصد نحیفتر شده و رکود اقتصادی حتی قبل از بستهشدن اخیر بانکها هم فرارسیده بود. شکی نیست که ترمیم خسارتهای اقتصادی سالهای گذشته اگر نگوییم سالها، دستکم ماهها زمان میبرد اما نه با سیاستهای ریاضتی موردنظر اروپاییها که در طول پنج سال گذشته اعمال شده و بارها و بارها شکست خورده است. همین رویکردهای منتهی به رنج بود که مردم یونان را به حمایت از حزب «سیریزا» برانگیخت، جواب اکثریت یونانیها به همهپرسی یکشنبه هفته گذشته به طرح اصلاحات ریاضتی تروئیکا «نه» بود، همان جوابی که «الکسیس سیپراس» نخستوزیر جوان یونان میگفت دست یونان را در مذاکرات با طرفهای اروپایی تقویت میکند. مذاکرات بیدرنگ پس از همهپرسی آغاز شد و انتظار میرفت طرح اصلاحات اقتصادی جدید دولت یونان جوابی باشد به اعتماد یونانیها به سیریزا. اما قاعده دیگر شد؛ طرح 13 صفحهای یونانیها که پنجشنبه شب به اتحادیه اروپا تحویل داده شد، ترمزی است بر فعالیتهای پیشین دولت یونان. بر پایه این طرح که اندکی با بسته پیشنهادی پیشین تروئیکا فاصله دارد، موج جدیدی از سیاستهای ریاضتی برای یونانیها در راهاند: کاهش دستمزدهای بخش دولتی، حذف خدمات بهداشتی و رفاهی به بازنشستگان و جلوگیری از بازنشستگی پیش از موعد تا سال 2019، حذف تخفیفهای مالیاتی برای برخی جزایر یونان، افزایش مالیات شرکتهای حملونقل، افزایش مالیات بر ارزشافزوده و رساندن آن به ۲۳ درصد. چرخش آشکار حزب سیریزا برای دریافت بسته نجات سوم به مبلغ ۵۳میلیاردو 500 میلیون یورو در طول سه سال است.
چرخشي که البته بیانتقاد هم نمانده است. قبل از نهاییشدن طرح جدید یونان، «پناگیوتیس لافازانیس» وزیر انرژی یونان از دولت این کشور خواست که بسته موسوم به «نجات سوم» را امضا نکند. او که رهبر پلتفرم سیریزاست در کنفرانسی تجاری چنین گفت: «انتخابهای ما دشوار است... اما بدترین، تحقیرآمیزترین و غیرقابلتحملترین انتخاب، توافقی است که مردم ما و کشور را تسلیم و غارت کند». او در ادامه انتقادهایش گفت که یونانیها در همهپرسی هفته گذشته «نه» گفتند و این نه نمیتواند به «بله» تحقیرآمیزی تبدیل شود.
با همه اینها پیش از ارسال طرح پیشنهادی یونان به اتحادیه اروپا، الکسیس سیپراس در مذاکره با دیگر اعضای دولت ائتلافی خود توانست بر سر جزئیات این اصلاحات اقتصادی به توافق برسد.این طرح اصلاحات اقتصادی روز شنبه از سوی وزیران دارایی ۱۹ کشور حوزه یورو بررسی میشود و یک روز بعد در نشست سران ۲۸ کشور اروپایی به بحث گذاشته خواهد شد.
این طرح به احتمال زیاد از سوی طرفهای اروپایی یونان تأیید میشود و یونان در حوزه یورو باقی میماند اما افزایش مالیاتها و کاهش دستمزدها، بهبود وضعیت اقتصادی وعدهدادهشده را به دنبال ندارد. سومین بسته پیشنهادی تروئیکا، موفقتر از دو بسته قبلی نخواهد بود و هنگامی که اپیزود بعدی بحران از راه رسد، یونانیها به عقب مینگرند، به زمانی که دولتشان میتوانست بین ادامه ریاضت و ماندن در اتحادیه اروپا یکی را برگزیند و بعید است که آن زمان بر این باور باشند که انتخاب سیریزا، همان انتخاب درستی بوده که کشور را از بحران و مردم را از رنجی چندینساله رهانیده. اما سرنوشت یونان میتواند جور دیگری رقم بخورد؛ اگر همانها که یکبار با انتخاب حزب چپگرای سیریزا و یکبار در همهپرسی هفته گذشته به سیاستهای ریاضتی تحمیلی اروپا «نه» گفتند، مستقل از سیریزا و بدون واسطهای به نام دولت به خیابانها بیایند.
یونان طرح اقتصادی جدیدی را به اتحادیه اروپا تحویل داد
لغزيدن تخته سنگ از دستان سيزيف
صاحبخبر -