در این مسیر بسیاری ورود یک هیئت سعودی به کرانه باختری که پس از سه دهه صورت گرفت را گام نخست ریاض در مسیر سازش تعبیر کردند. این هیئت برای نخستین بار از زمان توافق اسلو، صبح روز گذشته و با هدف دیدار با «محمود عباس» و مقامات تشکیلات خودگردان فلسطین وارد رامالله شد. همزمان، برخی منابع صهیونیست هدف از سفر هیئت سعودی را بررسی دورنمای عادیسازی روابط با تلآویو در گفتوگو با مقامات تشکیلات خودگردان فلسطین عنوان کردند. عبدالله بن راشد آلخلیفه، سفیر بحرین در آمریکا هم با اشاره به این مسئله گفت: «جهتنما» سمت صلح میان ریاض و تلآویو را نشان میدهد.
اما این گمانهزنیها درباره عادیسازی روابط ریاض و تلآویو درحالی مطرح میشود که سازش میان طرفین با موانع بسیاری روبهرو است. سیدرضا صدرالحسینی، کارشناس مسائل بینالملل در گفتوگو با قدس در این باره گفت: در هفتههای اخیر پیوستن ریاض به قطار سازش، بار دیگر بر سر زبانها افتاده است؛ اما از طرفی شرایط داخلی عربستان، شرایط منطقه و جایگاه عربستان در جهان اسلام و شیخوخیت آن به عنوان یکی از بزرگترین و بانفوذترین کشورهای اسلامی و همچنین شرایط سیاسی عربستان و مخالفان حاکمیت بنسلمان فعلاً شرایط را برای آشکار کردن روابط با اسرائیل فراهم نکرده است.
سازشی که در کوتاه مدت ممکن نیست
وی با اشاره به موانع پیشروی شکلگیری چنین توافقی اظهار کرد: توجه داشته باشید که برخی شروط مطرح است که تحقق تعدادی از آنها برای عربستان کار سادهای نخواهد بود و تحقق این موضوعات حتماً نیازمند نظر نهایی آمریکاییها خواهد بود؛ در واقع بحث غنیسازی اورانیوم در خاک عربستان، بهرهمندی ریاض از سلاحهای بردبلند و مجهز به فناوری مدرن و همچنین قرار گرفتن عربستان زیر چتر حمایتی ناتو از موضوعاتی هستند که رسیدن به توافق درباره آنها در بازه زمانی کوتاهمدت دور از ذهن به نظر میرسد. این در حالی است که شرایط کنونی عربستان هم به گونهای نیست که فرض کنیم از این شروط عقبنشینی خواهد کرد. کارشناس مسائل غرب آسیا افزود: از سوی دیگر، شروط دیگری از سوی عربستان درباره سرزمینهای اشغالی مطرح است. ریاض موضوع دو دولتی در سرزمینهای اشغالی را دنبال میکند و در طرف مقابل، دولت تندرو نتانیاهو به هیچ عنوان این موضوع را نمیپذیرد و این موضوع اساساً در نقشه راه و چارچوب فکری رژیم صهیونیستی جایی ندارد. بنابراین به دلیل وجود موانعی که در تحقق این مسئله ذکر شد عادیسازی روابط ریاض و تلآویو در کوتاه مدت دور از ذهن خواهد بود.
هدف؛ دوری ریاض از تهران
صدرالحسینی با اشاره به اظهارنظر برخی مقامات کشورهای عربی درباره نزدیک بودن سازش ریاض و تلآویو ازجمله سخنان اخیر سفیر بحرین در آمریکا، تصریح کرد: سخنان برخی مقامات کشورهای عربی که به دلیل عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی زیر بار فشار افکار عمومی قرار دارند حاوی این پیام است که ما در مسیر عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی تنها نیستیم و کشور مؤثری در جهان اسلام مثل عربستان نیز بهزودی ما را در این مسیر همراهی خواهد کرد؛ اما آنچه مشخص است شرایط نه در عربستان، نه در منطقه و نه در سرزمینهای اشغالی بهگونهای نیست که عادیسازی روابط ریاض و تلآویو را نزدیک و قابل دسترس قلمداد کنیم.
کارشناس مسائل منطقه تأکید کرد: نکته مهم دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد این است شرایط کنونی دولت نتانیاهو در سرزمینهای اشغالی بهشدت متزلزل است و این شرایط متزلزل از سوی مقامات عربستان سعودی مورد رصد قرار گرفته و بیشک در تصمیمگیریهای سران ریاض تأثیرگذار خواهد بود.
صدرالحسینی با اشاره به اظهارات مقامات آمریکایی، صهیونیستی و عربستانی درباره عادیسازی روابط و نزدیک بودن آن با وجود موانع گوناگون، اظهار کرد: تکرار چنین مسئلهای در ماههای اخیر ممکن است با هدف ایجاد یک فضاسازی رسانهای در برابر تحکیم روابط تهران و ریاض باشد. به نظر میرسد برخی رسانههای بینالمللی و منطقهای تلاش میکنند با مطرح کردن این موضوع، برقراری دوباره روابط ایران و عربستان را از این طریق تحت تأثیر قرار دهند.
خبرنگار: سید احمد موسوی