به گزارش خبرگزاری آریا، «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز شنبه در بیانیه‌ای ادعایی از اقدام ایران در متوقف کردن فعالیت چند بازرس با تجربه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که برای فعالیت‌های راستی‌آزمایی در ایران تحت توافقنامه پادمان‌های ان‌پی‌تی در ایران تعیین شده بودند، خبر داد.
گروسی در بیانیه خود نوشت: «این بازرسان از جمله با تجربه‌ترین کارشناسان آژانس با دانش منحصر بفرد در فناوری غنی سازی هستند. آنها فعالیت‌های راستی آزمایی ضروری در تاسیسات غنی سازی ایران که تحت پادمان‌های آژانس هستند، انجام داده‌اند و با تصمیم امروز، ایران به صورت موثر یک سوم از با تجربه‌ترین گروه بازرسان آژانس که برای ایران تعیین شده‌اند، حذف شدند».
«ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه چهارشنبه 22 شهریور درباره وضعیت همکاری ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته بود: از ابتدای سال جاری، ایران و آژانس پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در ارتقای همکاری‌های خود طبق بیانیه مشترک اسفند 1401 داشته‌اند و در نتیجه این روند چندین موضوع فنی بین ایران و آژانس حل‌وفصل شده، گفت‌وگوها و تعاملات ایران و آژانس افزایش یافته و گفت‌وگو در مورد حل‌وفصل موضوعات فنی دیگری در جریان است».
کنعانی با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران به اصل همکاری با آژانس در چارچوب موافقتنامه پادمان متعهد است، یادآور شد: بیانیه مشترک اسفند 1401 چارچوبی برای تسریع در حل‌وفصل موضوعات به اصطلاح پادمانی باقیمانده است و این موضوعات که عمدتا منشأ سیاسی دارند، باید مرتفع شوند، زیرا مانعی در مسیر ارتقای همکاری‌های ایران و آژانس به شمار می‌روند.
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ادامه بیانیه خود اذعان کرد: «این اقدام که به صورت رسمی توسط توافقنامه پادمان‌های ان‌پی‌تی اجازه داده شده است، توسط ایران به گونه‌ای به کار برده شده که به صورت مستقیم و به شیوه شدیدی، توانایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای پیشبرد موثر بازرسی‌ها در ایران تاثیر می‌گذارد».
گروسی در ادامه بیانیه خود گفت: «من شدیدا این اقدام یکجانبه نامتناسب و بی‌سابقه که برنامه‌ریزی‌های عادی پیشبرد فعالیت‌های راستی آزمایی آژانس در ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد و آشکارا با همکاری که باید میان آژانس و ایران باشد در تضاد است، محکوم می‌کنم».
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این بیانیه اضافه کرد: «این تصمیم عمیقا تاسف بار توسط ایران، گام دیگری در مسیری اشتباه بوده و ضربه‌ای غیرضروری به روابط تیره شده میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران در اجرای توافقنامه پادمان ان‌پی‌تی است».
در بیانیه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آمده است: «بدون همکاری موثر، اطمینان و اعتماد از بین خواهد رفت و آژانس در موقعیتی نخواهد بود که بتواند به طور موثر ماموریت راستی آزمایی خود را در ایران انجام دهد و تضمین‌های معتبری ارائه دهد که مواد و فعالیت‌های هسته‌ای در ایران برای اهداف صلح آمیز است».
وی اضافه کرد: «تجربه ما نشان می‌دهد که لغو مجوز فعالیت بازرسان آژانس بر فعالیت راستی آزمایی ما تاثیر گذاشته و در راستای همکاری به شیوه مشارکتی نیست».
گروسی در پایان بیانیه خود از ایران خواست تا درباره این تصمیم خود تجدیدنظر کرده و به مسیر همکاری با آژانس بازگردد.
وی افزود: «من همچنین از بالاترین مقامات ایران می‌خواهم که در اولین فرصت با من تعامل کرده تا شرایط را اصلاح کرده و با آژانس برای تکمیل شفاف سازی کامل مسائل پادمانی باقی مانده همکاری کنند».
جمهوری اسلامی ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش عمل کرد، اما بعد از آن اعلام کرد به موجب مفاد مندرج در برجام تعهداتش ذیل این توافق را کاهش خواهد داد.
ایران بعد از برداشتن 5 گام برای کاهش تعهدات، سرانجام 15 دی‌ماه 1398 اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
اقدامات ایران ذیل بندهایی از برجام انجام شده‌اند که به تهران حق می‌دهد در صورت عدم پایبندی طرف‌های دیگر به تعهدات و وعده‌هایش اجرای تعهدات خودش را کاهش دهد.
تهران با وجود این بارها تأکید کرده است که گام‌های جبرانی این کشور برگشت‌پذیرند و در صورت عمل کردن آمریکا به تعهداتش آنها را به عقب خواهد برگرداند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال‌های گذشته برخی از ادعاهای مطرح‌شده از سوی رژیم صهیونیستی درباره برنامه هسته‌ای ایران را مورد توجه قرار داده و تکرار کرده است. تهران این ادعاها را ساختگی دانسته و آنها را رد کرده است.
بیانیه جدید مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه ایران در حالی منتشر می‌شود که چند روز پیش تروئیکای اروپا (انگلیس، فرانسه و آلمان) اعلام کردند که قصد دارند که تحریم‌ها علیه ایران را که ماه آینده منقضی می‌شود، همچنان حفظ کنند و روز پنجشنبه هفته گذشته، به سه اتهام واهی از جمله اینکه ایران پهپادهایی را برای استفاده در جنگ اوکراین به روسیه ارسال می کند واین احتمال که تهران ممکن است موشک‌های بالستیک در اختیار مسکو قرار دهد، چنین بیانیه ضدایرانی ارائه کردند.
جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر مخالفت خود با اشاعه جنگ، تمامی اتهام‌زنی‌های کشورهای غربی در خصوص مشارکت در جنگ اوکراین از طریق ارسال پهپاد به روسیه را رد کرده است.
سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان همچنین با اشاره به برخی از اقدامات متقابل هسته‌ای قانونی ایران که در واکنش به بدعهدی طرف‌های اروپایی برجام و آمریکا در عمل به وعده‌هایشان صورت گرفته است، جمهوری اسلامی ایران را به نقض برجام متهم کردند.
اقدامات متقابل هسته‌ای ایران در حقیقت در راستای بندهای 26 و 36 برجام بوده است که به طرف‌های این توافق هسته‌ای اجازه می‌دهد در صورت بدعهدی طرف‌های مخالف، از تعهدات خود عقب‌نشینی کنند.
از سوی دیگر وزارت خارجه انگلیس بامداد روز جمعه اعلام کرد که این کشور به همراه آلمان و فرانسه، تحریم‌هایی که قرار بود ماه آینده پایان یابد را همچنان باقی خواهد گذاشت.
مطابق مفاد قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد که حدود 8 سال پیش برای تأیید برجام صادر شد محدودیت‌های اعمال‌شده این سازمان در خصوص فعالیت‌های مربوط به موشک‌هالی بالستیک ایران اکتبر 2023 منقضی خواهند شد.