هشتمین دور رایزنیهای هستهای در راستای نگارش پیش نویس برنامه جامع اقدام مشترک از روز چهارشنبه ۲۷ خرداد ماه در سطح معاونان در شهر وین در جریان است.
هفت روز از مذاکرات هستهای در حالی گذشت که شاهد ۸ دور مذاکرات وزرای خارجه ایران و آمریکا و نیز مذاکرات دو جانبه ایران با طرفهای روسی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و نیز مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بودیم.
هشتمین روز مذاکرات با خود دهمین دور مذاکرات دو جانبه ایران و آمریکا، صالحی و مونیز و نیز مذاکرات ظریف و آمانو را به همراه داشت. آخرین دقایق این روز از مذاکرات با سخنان عراقچی همراه بود که در خصوص همزمانی برداشته شدن تحریمها و اقدامات ایران صحبتهایی انجام داد و اینکه این توافقنامه با تصویب شورای امنیت رنگ جدیتری به خود خواهد گرفت.
سفر آمانو به تهران از دیگر رویدادهای مهم این روزها بود. ظریف در پایان روز هفتم نیز در پیامی تصویری خطاب به ۱+۵ به آنها توصیه کرد دست از دشمنی بردارند و رویکردی معقول در پیش گیرند.
نهمین روز مذاکرات با دو دور مذاکرات ایران و آمریکا و نیز کنفرانس خبری کری به پایان رسید.
روز دهم مذاکرات شاهد دیدارهای ظریف با همتایان آمریکایی و روس همراه بود و نیز مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا. همچنین اولین نشست عمومی ایران و ۱+۵ نیز در ساعات پایانی روز دوشنبه برگزار شد.
در روز یازدهم که گویا سختترین روزهای مذاکرات بود طرفین سخن از تصمیم سیاسی راندند و یکدیگر را به گرفتن یک تصمیم سخت ترغیب میکردند. وزرای خارجه چین، فرانسه و روسیه وین را ترک کردند تا به پایتختهایشان برگردند اما طی روزهای آینده باز خواهند گشت زیرا مذاکرات تا روز جمعه تمدید شده است.
* * *
۲۲:۵۳ معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا میگوید که وی و وزارتخانه متبوعهاش نمیتوانند ارائه پیشنهاد جدید از سوی دیپلماتهای ایرانی در خلال مذاکرات وین را تأیید کنند.
۲۲:۴۶ سفیر ایران در فرانسه گفت: مذاکرات بر دو اصل استوار است: اطمینان دادن به گروه ۱+۵ که برنامه هستهای ما برای همیشه غیر نظامی باقی خواهد ماند و به ایران نیز اطمینان داده شود که این برنامه غیر نظامی ادامه خواهد یافت
۲۲:۳۶ رئیسجمهوری آمریکا اخیراً در دیدار با نمایندگان مجلس سنا گفته شانس توافق با ایران کمتر از ۵۰ درصد است.
۱۹:۳۹ مشاور رئیسجمهور روسیه میگوید که الحاق ایران به سازمان همکاریهای اقتصادی شانگهای بر روی میز است ولی این الحاق مطمئناً بعد از برداشته شدن تحریمهای شورای امنیت انجام خواهد شد.
۱۹:۲۶ وزیر خارجه ایران در یادداشتی نوشته غرب باید اعمال زور بر ایران را فراموش کند.
۱۹:۰۱ یک سناتور آمریکایی در نامهای به رئیسجمهور این کشور تأکید کرده تحریمهای ضد ایرانی بدون موافقت ایران با ساز و کاری برای بازگشت خودکار تحریمها نباید رفع شوند.
۱۹:۰۰ نشست معاونین با شرمن و اشمیت از دقایقی پیش آغاز شد
۱۸:۵۲ یک مقام ایرانی به خبرنگار پایگاه خبری المانیتور گفته که «تحریمهای تسلیحاتی نمیتواند جلوی توافق را بگیرد.»
۱۸:۴۶ یک عضو هیات مذاکره کننده ایرانی به نقل از ظریف: خانم موگرینی همواره نقش بسیار مثبت و سازندهای در مذاکرات داشته و همواره احترام متقابل بر روابط ما حاکم بوده و امروز هم ملاقات بسیار مثبت و سازندهای داشتیم. همین امر در مورد سایر وزرای حاضر در مذاکرات نیز صادق بوده و علیرغم اختلافات سیاسی، روابط کاری همواره بر اساس احترام متقابل بوده است.
۱۸:۳۰ آغاز نشست مونیز و صالحی
۱۷:۳۱ یک منبع آگاه اروپایی به خبرگزاری تاس روسیه گفته است که وزرای خارجه ایران و ۱+۵ احتمالاً روز جمعه در وین دیدار خواهند کرد.
۱۷:۳۰ وزیر خارجه ایران و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و معاونانشان در دو نشست جداگانه و در هفتمین روز تمدید یک هفته ای توافق ژنو به گفت و گو نشستند.
۱۶:۴۲ یک دیپلمات غربی با بیان اینکه مهمترین مشکل مذاکرات غنی سازی و موضوع تحقیق و توسعه است گفت که به زمان انتخاباهای محوری و سیاسی رسیدهایم.
۱۵:۴۱ برخی منابع روسی خبر دادهاند که سرگئی لاوروف وزیر خارجه این کشور تا روز جمعه به وین سفر نخواهد کرد.
۱۵:۳۹ شیکاگو تریبیون در سرمقاله خود خطاب به دولت آمریکا نوشت که آمریکا باید به مذاکرات پایان داده و به دوباره به تحریمها چرخش کند.
۱۵:۳۷ برخی منابع خبری گزارش دادند که وزیر خارجه ایران در جلسهای که با وزرای خارجه ۱+۵ در وین داشته در پاسخ به مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: هیچ گاه یک ایرانی را تهدید نکنید.
۱۵:۲۶ با نزدیک شدن ساعات پایانی مذاکرات هستهای و توافق احتمالی ایران و کشورهای۱+۵، یک روزنامه عربستانی چند ادعا مطرح کرد که در نوع خود جدید است.
روزنامه دولتی «الوطن» عربستان نوشت: دنیا شاهد امضای توافقی میان ایران و جامعه بینالمللی بر سر چیزی خواهد بود که الان پرونده هستهای ایران نامیده میشود.
الوطن در ادامه این پرونده را چیزی جز «دوستی و همکاری طولانی مدت آمریکا و ایران» ندانست که به گفته آن از «زمان جنگ اول خلیج فارس یعنی جنگ [تحمیلی] عراق و بعد از آن از جنگ دوم خلیج و اشغال کویت به رهبری بوش (پدر) و رویکار آمدن نومحافظهکاران و سپس اشغال افغانستان و عراق» آغاز شده است.
این روزنامه مدعی است که حتی هدف از حمله آمریکا و انگلیس به عراق و اشغال این کشور همکاری با ایران بوده و آن را جنگی آمریکایی_بریتانیایی و ایرانی توصیف کرد.
ادعاهای عجیب این روزنامه سعودی که به نظر میرسد از قدرت و نفوذ ایران که سبب شده چند قدرت جهانی با آن سالها مذاکره کنند، ناراحت است، به اینجا ختم نشد و در گزارش خود مدعی شده که توافق بر برنامه هستهای ایران یک شوی تبلیغاتی است و رسانههای جهان میلیونها دلار برای کارگردانی این نمایش سود خواهند بُرد در حالی که در سایه حضور داعش ضرر اصلی به کشورهای عربی وارد میشود.
الوطن عربستان با اشاره به حمله آمریکا به عراق نوشته که پیش از حمله به عراق این کشور منطقه حائل میان اعراب و فارسها [ایرانیان] و ترکها بود که اشغال آن تعادل در منطقه را از بین بُرده و میتوان اشغال آن را چندین بار از اشغال فلسطین خطرناکتر دانست.
ادعای عجیب دیگر این روزنامه سعودی این بود که پس از خروج آمریکا از عراق و روی کار آمدن باراک اوباما و تشدید بحرانهای خاورمیانه، حتی فرستادگان ویژه سازمان ملل در امور بحرانهای سوریه، لیبی و یمن تحت نظارت آمریکا به این مناطق فرستاده شدهاند تا بحرانهای خاورمیانه را به سود پرونده هستهای ایران «مدیریت» کنند نه اینکه آن را حل و فصل کنند.
این روزنامه مدعی است که در صورت توافق ایران و ۱+۵ این توافق انعکاسی از روابط پیشین ایران با آمریکا و نه روابط آتی این دو کشور خواهد بود.
به نظر میرسد این ادعاهای عجیب در کنار ادعاهای همیشگی سعودیها مبنی بر اینکه داعش را ایران حمایت میکند یا اینکه انفجارهای مساجد در شرق عربستان و در کویت با ایران مرتبط است، واکنشی منفعلانه به توافق احتمالی هستهای مجموعه ۱+۵ با ایران باشد.
۱۵:۱۲ طرف های غربی لازمه رسیدن به توافق را «اراده سیاسی» طرف مقابل خود یعنی ایران میدانند که این درخواست معنایی جز کوتاه آمدن ایران از خطوط قرمزش ندارد.
۱۴:۳۰ آغاز نشست عراقچی و روانچی با اشمیت
۱۴:۳۰ نشست صالحی و مونیز پس از یک ساعت خاتمه یافت.
۱۳:۳۰ آغاز رایزنی صالحی و مونیز
۱۲:۴۳ رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در مصاحبه با روزنامه گاردین با بیان اینکه تابوی مذاکره مستقیم با آمریکا شکسته شده است، بازگشایی سفارت این کشور در تهران را «غیرممکن» ندانسته است.
۱۳:۱۰ پایان نشست معاونین پس از یک ساعت و نیم رایزنی
۱۲:۲۰ یک مقام اسرائیلی در گفتوگو با هاآرتص مدعی شده است که در ۱۲ روز گذشته هیچ مقام آمریکاییای تلاش نکرده تلآویو را در جریان روند مذاکرات با ایران قرار دهد.
۱۱:۵۷ از دقایقی پیش نشست عراقچی و روانچی معاونان وزیر خارجه کشورمان با وندی شرمن همتای آمریکایی و دستیار اوباما در جریان است.
۱۱:۴۱ پایگاه هیل با بیان اینکه هنوز مشخص نیست مذاکرات هستهای به کجا میرسد، نوشته است که توافق با ایران، آزمونی بزرگ برای دکترین رئیسجمهور مبنی بر تعامل با رقبای سنتی برای رسیدن به منافع مشترک است.
۳:۳۶ یک روزنامه صهیونیستی گزارش داد که مقامات آمریکایی سه بار در روزهای اخیر تلاش کردهاند تا با مقامات اسرائیلی ارتباط برقرار کنند.
۱:۲۵ وزیر امور خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی به همراه تیم مذاکره کننده هستهای در مراسم شب بیست و یکم ماه رمضان در مرکز اسلامی امام علی شهر وین شرکت کردند.
۰۰:۴۹ دیپلمات ایرانی با بیان اینکه هیچ انعطافی برای تغییر خطوط قرمز ما نبوده و این خطوط قابل شکستن نیست، یادآور شد: ما از خطوط قرمز عبور نمیکنیم و فکر میکنیم خطوط قرمز مانع توافق نمیباشد.
۰۰:۴۶ مشاوران سابق وزارت خارجه و خزانه داری آمریکا تاکید کردند که اولین شرط یک توافق خوب میان ایران و ۵+۱ قابلیت بازگشت پذیری تحریمها است.
۰۰:۰۸ رئیس جمهور آمریکا قرار است تا ساعاتی دیگر نشستی را با قانونگذاران دموکرات پیرامون مذاکرات حساس هستهای با ایران و بحث درباره برخی امور داخلی آمریکا برگزار کند.
۰۰:۰۲ طبق شنیدهها آمریکا تلاش دارد از طریق تاکید تلویحی بر محدوده زمانی، ایران را برای توافق هر چه زودتر و دادن امتیازات بیشتر تحت فشار قرار دهد؛ ترفندی که تیم ایرانی با پاتک خود آن را خنثی ساخت.
در حالی که اغلب نگاه ها به روز گذشته (سه شنبه) یعنی ضرب الاجل ۷ جولای بود تا بلکه فرجی شود و آخرین دور مذاکرات ایران و ۱+۵ به سرانجام برسد، وزارت خارجه آمریکا با صدور بیانیه ای از تمدید برنامه اقدام مشترک تا روز جمعه خبر داد.
ظاهرا معنای این عبارت چیزی نیست جز تمدید دوباره مذاکرات تا سه روز دیگر. اما در پشت این تمدید سه روزه معنای دیگری نهفته است که به نظر می رسد حامل پیام برای تیم ایرانی بود.
ماجرا از این قرار است که بعد از تصویب طرح «نظارت کنگره بر توافق هسته ای با ایران»، دولت آمریکا باید متن توافق با ایران را در اختیار قانون گذاران آمریکایی قرار دهد تا آنها اطمینان یابند این توافق توانسته اهداف «منع اشاعه» آمریکا را محقق کند و در عین حال، وضعیت دفاعی و امنیتی این کشور را تضعیف نکند.
طبق این طرح، کنگره ۳۰ روز فرصت دارد تا به محض ارائه این توافق، آن را بررسی کند و نتیجه را به دولت آمریکا گزارش کند. اما این فورجه زمانی یک استثناء دارد و آن اینکه، توافق باید قبل از ۱۰ جولای یعنی قبل از آغاز تعطیلات کنگره، در اختیار نمایندگان آمریکایی قرار گیرد. در غیر این صورت، بازه زمانی ۳۰ روزه نظارت کنگره، به ۶۰ روز افزایش می یافت. از این رو، ترجیح این بود که ایران و ۱+۵ پیش از ۱۰ جولای به توافق دست یابند.
از این رو، طرف آمریکایی بر این گمان بود که ایران می خواهد از این موضوع به عنوان ابزاری برای امتیازگیری از واشنگتن استفاده کند. به باور برخی منابع، آمریکا برای اینکه اثبات کند تحت فشار نیست، کوشید با صدور بیانیه و تمدید برنامه اقدام مشترک تا ۱۰ جولای یعنی دقیقا تاریخ شروع تعطیلات کنگره، خود را از فشار زمان رها سازد و به این ترتیب، بازی را به نفع خود تغییر دهد و ایران را در معذوریت زمانی قرار دهد.
اما موضوع این است که تیم مذاکره کننده ایران نیز طی هفته گذشته بارها تاکید کرده خود را محدود به زمان نمی سازد و اولویت برای آن دستیابی به توافقی است که همه خواسته های ایران در آن لحاظ شده باشد.
به نظر می رسد، سخنان روز گذشته (سه شنبه) سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه کشورمان دقیقا پاسخ به فشاری بود که آمریکایی ها تلاش داشتند بر ایران وارد کنند. او در گفتوگو با خبرنگاران حاضر در وین تاکید کرده «هیچ ضرب الاجلی مقدس نیست» و سپس افزود: «آمادگی داریم تا هر زمانی لازم باشد برای ادامه مذاکرات در وین بمانیم حتی اگر مذاکرات روز به روز تمدید شود».
در همین راستا بود که یک منبع مطلع از روند مذاکرات نیز اعلام کرد، احتمال می رود مذاکرات تا آخر وقت روز جمعه ادامه یابد و در صورتی که مسائل باقی مانده حل و فصل نشود، بعد از یک روز توقف، مذاکرات هفته آینده بار دیگر از سر گرفته شود.
۲۳:۰۹ یک منبع نزدیک به مذاکرات با بیان اینکه زمان رایزنیهای هستهای بین ایران و گروه ۱+۵ نامحدود نیست گفت که سرنوشت این گفتوگوها تا ۴۸ ساعت آینده مشخص میشود.
۲۲:۴۹ وزیر خارجه چین در جمع خبرنگاران گفت که هنوز ۶ یا ۷ موضوع برای حل و فصل در مذاکرات هستهای باقی مانده است.
۲۱:۲۵ حضور عراقچی در گفتوگوی ویژه خبری
۲۱:۲۰ فابیوس وین را ترک کرد
۲۰:۳۵ نشست داخلی وزرای خارجه ۱+۵ بجز وزرای چین و روسیه آغاز شد.