شفقنا– پس از گذشت سال‌ها از ایده راه‌آهن شلمچه به بصره، سرانجام «محمد شیاع السودانی» نخست‌وزیر عراق و «محمد مخبر» معاون اول رئیس‌جمهور ایران، در مراسم آغاز عملیات اجرایی این پروژه حضور یافتند؛ با این حال دو کشور روایت متفاوتی از کارکرد و هدف این پروژه دارند.
به گزارش سرویس ترجمه شفقنا، وبگاه شبکه الجزیره در گزارشی نوشت که علی رغم توافق دو کشور در خصوص اهمیت این پروژه و تأثیرش در روابط دو کشور، اما ایران این پروژه را در راستای اتصال خاک خود به دریای مدیترانه از طریق خاک عراق می‌داند، اما عراق آن را صرفا در جهت جابه‌جایی مسافران و زائران میان دو کشور تفسیر می‌کند.
همچنین از نظر مقامات ایرانی، این پروژه یک طرح استراتژیک برای افزایش مبادلات تجاری این کشور به 30 میلیارد یورو است که یک گام بلند در تجارت غیر نفتی محسوب می‌شود و علاوه بر این باعث اتصال اماکن مقدس دو کشور خواهد شد.
«محمد مخبر» پیش از عزیمت به گذرگاه مرزی شلمچه و دیدار با میهمان عراقی، در بیانیه‌ای مطبوعاتی، راه‌آهن و گسترش آن به مدیترانه را رویدادی مبارک توصیف کرد و افزود: «این پروژه با تکمیل کریدورهای بین المللی در زمینه حمل و نقل و کشتیرانی منجر به توسعه در خاورمیانه خواهد شد».
«مهرداد بذرپاش» وزیر راه و شهرسازی ایران نیز در بیان اهمیت این طرح گفت که پروژه مذکور موجب اتصال بنادر غرب آسیا به دریای مدیرتانه از طریق گذرگاه شرق و غرب خواهد شد.
بذرباش با اشاره به اینکه عمده‌ترین مانع در مقابل اجرای این پروژه مسأله زمین بود، گفت که از زمان جنگ تحمیلی (1359 تا 1367) مین های زیادی در این منطقه کاشت شده بود که باید از مسیر خط آهن حذف می‌شد.
بذرپاش در حاشیه بازدید از گذرگاه مرزی شلمچه از توافق با طرف سوری برای خط ریلی تهران – دمشق خبر داد و گفت که کشورش به دنبال تشکیل ائتلاف سه جانبه با عراق و سوریه است که راه آهن در مرکز این مشارکت قرار دارد.
بازارهای اروپا
الجزیره در ادامه گزارش خود نوشت که طرح ایران برای کشیدن خط آهن و جاده میان ایران و عراق تا دمشق و بیروت یک هدف استراتژیک برای تهران است، اما بی تردید با مخالفت شدید آمریکا مواجه خواهد شد.
دکتر بهمن آرمان، اقتصاددان ایرانی به الجزیره گفت که خط آهنی که از بندر عباس تا خاک عراق کشیده می‌شود جزئی از کریدورهای ایران برای اتصال شرق به غرب است.
آرمان از پروژه‌های ایران برای اتصال خلیج فارس به بازارهای اروپایی از طریق عراق و ترکیه خبر داد و گفت که ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران در چند هفته آینده در اسلام حضور خواهد یافت تا کلنگ ساخت یک اتوبان تا نجف اشرف را به زمین بکوبد.
این محقق ایرانی با اشاره به اهمیت این پروژه ها در تسهیل حمل و نقل مسافران بین دو کشور و دستاوردهای اقتصادی برای تهران که تبدیل به مرکز تردد کالا بین شرق و غرب خواهد شد، تصریح کرد: «وظیفه توافق با بغداد برای اتصال بزرگراه و راه آهن به بندر لاذقیه سوریه، جایی که آب های مدیترانه است را دستگاه دیپلماسی بر عهده می‌گیرد».
موضع عراق
اما در عراق، برخی محافل و صاحبنظران در این کشور مدعی هستند که پروژه راه آهن شلمچه به بصره به ضرر منافع عراق است؛ ادعایی که دولت بغداد آن را رد می‌کند.
«بسام العوادی» سخنگوی دولت عراق در این باره به خبرگزاری رسمی این کشور (واع) گفت: «دولت به سمت پروژه راه آهن حرکت کرده است و این گامی عملی برای ارتقای وضعیت زیرساخت‌ها پس از دهه‌ها انزوا در ایجاد پروژه‌های مشترک با کشورهای همسایه است».
العوادی در پاسخ به برخی که معتقدند این پروژه بر وضعیت اقتصادی بندر فاو تأثیر می‌گذارد، گفت که دولت عراق پس از بررسی امکان سنجی اقتصادی و اطمینان از امنیت اقتصادی و سیاسی و اینکه چنین پروژه‌هایی بر حاکمیت عراق تأثیری نمی‌گذارد، این طرح را آغاز کرده است.
او افزود: «دولتی که تکمیل بندر فاو را بر عهده گرفته و میلیاردها دلار برای آن اختصاص داده و پروژه چشم‌انداز توسعه را به ارزش 17 میلیارد دلار در مدت 5 سال پیشنهاد کرده است، نمی‌تواند برخلاف اهداف خود به سمت پروژه دیگری برود».
عبدالرحمن المشهدانی، استاد اقتصاد به الجزیره گفت: «اتصال ریلی با ایران همچنان فاقد شفافیت است، چرا که دولت عراق هدف آن جابجایی مسافران می‌داند، در حالی که ایران می‌گوید هدف از این طرح اتتقال کالا به بندر طرطوس سوریه است».
المشهدانی گفت: «اگر هدف این اتصال ریلی حمل و نقل کالا باشد، این پروژه بر بندر فاو عراق (در حال اجرا) تأثیر می گذارد، به ویژه اینکه اولین اسکله این بندر در سال 2025 وارد خدمت می‌شود، در حالی که ایران دارای بنادر عظیمی است که با ظرفیت کامل کار می کنند».
در این بین، «صفوان قصی»، به الجزیره گفت که حجم بالای مبادلات تجاری بین دو کشور، ساخت راه‌آهن را توجیه می‌کند،
قصایی افزود: «عراق می تواند از طریق سیاست گمرکی نوع کالاهای انتقالی از طریق ین خط آهن را کنترل کند تا به بندر فاو آسیبی نرسد، اما در مورد شایعاتی که در مورد اتصال راه آهن به بنادر سوریه وجود دارد، باید گفت که سوریه برای چنین اتصالی آمادگی ندارد».
از سوی دیگر «مهند الجنایی» استاد علوم سیاسی دانشگاه جیهان گفت که پروژه اتصال ریلی از ایران به بنادر سوریه با توجه به حضور آمریکا در سوریه بعید است.
* این گزارش صرفا نظر و دیدگاه وبگاه شبکه الجزیره است و شفقنا بدون هیچ دخل و تصرفی آن را ترجمه کرده است.
نظر شما