شفقنا-  آیین تکریم از خدمات ۲۵ ساله دکتر رضا داوری اردکانی در مسئولیت ریاست فرهنگستان علوم و معارفه دکتر محمدرضا مخبر دزفولی در فرهنگستان علوم با حضور دکتر خسروپناه، دکتر سید مصطفی محقق داماد، دکتر طهرانچی، دکتر محمدرضا عارف، دکتر غلامعلی حداد عادل، دکتر مرندی، دکتر رضا فرجی‌دانا و  جمعی از اعضای فرهنگستان علوم برگزار شد.

حکم رییس جدید فرهنگستان علوم

هرگز نظر شخصی‌ام را بعنوان نظر فرهنگستان اعمال نکردم

به گزارش ایسنا دکتر رضا داوری اردکانی با اشاره به دوران انتخاب خود به عنوان ریاست فرهنگستان علوم، گفت: من از ابتدا هیچ قصد و غرض مادی و شهرت نداشتم و واقعا از حضور در چنین مجلسی شرمسار و شرمنده می‌شوم.

وی در خصوص معارفه دکتر مخبر دزفولی، گفت: ما با مسامحه لفظ معارفه را به کار می‌بریم، چرا که دکتر مخبر خودشان در این خانه بودند. ما با هم بودیم و با هم هستیم. دکتر مخبر از بیرون نیامدند و کسی نیستند که ایشان را نشناسیم. من از ۴۰ سال پیش ایشان را می‌شناسم.

وی خاطر نشان کرد: ایشان اهل دانش هستند و اهل سیاست هم هستند. من اهل سیاست نیستم. ایشان وفادار به علم‌ هستند و این صفت عالم است.

رئیس سابق فرهنگستان علوم با تشکر از شورای عالی انقلاب فرهنگی که عضوی از خانواده فرهنگستان علوم را برای ریاست انتخاب کردند، گفت: من نمی‌دانم دانشجوی فلسفه و اهل فلسفه باید رییس فرهنگستان باشد یا نه، ولی در سفری که به آمریکا داشتم، رییس فرهنگستان علوم آمریکا با تعجب به من گفت استاد فلسفه، رییس فرهنگستان علوم؟! دیدم راست می‌گوید.

وی ادامه داد: البته در آمریکا فرهنگستان ۳ بخش دارد؛ علوم، فلسفه و تعلیم و تربیت و هرکدام رییس و وظایف خود را دارد. ما مخالف این موضوع بودیم. خدا شاهد است، نه به خاطر خودم چون هیچ‌گاه بسته به صندلی نبودم. من هیچ‌گاه نخواستم و داوطلب ریاست فرهنگستان نبودم.

داوری اردکانی با بیان اینکه خوشبختی زندگی من، این بوده که ۷۰ سال در دانشگاه و فرهنگستان زندگی کردم. خوشبختی من این بوده که مورد احسان اهل دانش بودم و این کم نعمتی نیست.

وی ادامه داد: وقتی این سمت را پذیرفتم، گفتم من نماینده شما هستم. من رئیس فرهنگستان نیستم و سعی کردم به این قول وفادار باشم. فرهنگستان را دوست داشتم و خودم را متعلق به آن می‌دانستم.

رئیس سابق فرهنگستان علوم گفت: وقتی انتخاب شدم، گرفتار فلسفه شدم. دانشمند نظر خود را دارد و از موضع خود به دنیا می‌نگرد. فیلسوف به بازی دنیا توجه دارد و این موضوع، فکر را تغییر می‌دهد.

وی اظهار کرد: به هر حال من هم در موضوعات مختلف شخصاً نظری داشتم؛ ولی هیچ‌گاه نظر خود را به عنوان نظر فرهنگستان اعمال نکردم.

داوری اردکانی با بیان این‌که در آغاز انقلاب مشکلات و حرف‌هایی پیش آمد که ما را از فکر کردن در مورد علم با وجود این‌که ضرورت ما بود، باز داشت، گفت: ما باید به علم بیشتر فکر می‌کردیم، به خصوص آن‌که استعدادهای عجیبی داشتیم. الان هم آن‌چه داریم، بسیار گرانقدر است. در مورد علم، مسیر آن و آینده آن باید فکر کنیم.

وی ادامه داد: آن زمان یکسری مسائل انتزاعی در مورد علم و فلسفه علم و تکنولوژی گفته می‌شد و در بین مردم و دانشمندان مطرح می‌شد. این‌ها مسائلی است که در بین علم و دانشمندان مطرح می‌شود؛ نه در کوچه و بازار. مساله ما مساله وجود علم است، نه مفهوم علم. عجیب بود که این حرف‌ها وارد کوچه و بازار شد و روشنفکران نیز آن‌ها را به عنوان قله حکمت گرفتند.

رییس سابق فرهنگستان علوم گفت: وقتی فکر و نظری در اذهان جای می‌گیرد، عمل را راه می‌برد. از مسائل واقعی و آن‌چه که وجود دارد و باید به آن اندیشید، غفلت ایجاد می‌کند. بدیهی است که است و باید، ریشه در یکدیگر ندارند.

وی افزود: همین شد که فرهنگستان تشکیل شد و اساسنامه‌ای نوشته شد. هیچ اساسنامه‌ای هر چقدر هم دقیق باشد، بی‌اشکال نیست. در اوایل کار مشخص بود که ما سازمانی غیر از دانشگاه می‌خواهیم. ما دانشگاهی هستیم، ولی اینجا دانشگاه نیست و برنامه‌اش آموزش و پژوهش نیست. به همین دلیل عدم تناسب بین وظیفه و سازمان وجود داشت. تصمیم‌ گرفتیم با تشکیل کارگروه‌ها و شورای آینده‌نگری قدری این مشکل را رفع کنیم.

داوری اردکانی با اشاره به این‌که بیرون فرهنگستان می‌گفتند مگر فرهنگستان چه کرده است، گفت: آن‌ها تنها به مشکل کار اشاره داشتند. مثل این‌که فرهنگستان می‌تواند بار سنگین علم را یک‌تنه بردارد و در جایگاه بلندمرتبه خودش قرار دهد. همه باید در کار علم بکوشند.

وی تاکید کرد: سیاست و علم باید با هم باشند. علم تکلیف سیاست را مشخص نمی‌کند و نمی‌گوید چه باید کرد، ولی سیاست سودای آن را دارد که از علم برخورداری و بهره‌برداری داشته باشد. این حق است، علم باید مورد بهره‌برداری قرار گیرد، ولی علم از هیچ چیز و هیچ کس فرمان نمی‌برد. در این مدت ۲۵ سال که در خدمت بودم، سه معاون پژوهشی بودند که در حد توان خود صمیمانه خدمت کردند.

وی در پایان سخنان خود، از زحمات سه معاون پژوهشی فرهنگستان دکتر بهادری‌نژاد، دکتر نمازی، دکتر شاهدی تشکر کرد و گفت: بسیاری از کارهای فرهنگستان با مشارکت و همت آن‌ها بوده است.

داوری اردکانی ضمن تشکر از خدمات ۲۰ ساله دکتر ظهور به عنوان دبیر فرهنگستان ادامه داد: دومین دبیر فرهنگستان دکتر شمس اردکانی بودند که با کارایی خود به فرهنگستان خدمت کردند و سپس دکتر نمازی قبول مسؤولیت کردند. این دوران دوران سخت فرهنگستان از نظر مالی بود.

وی در ادامه از خدمات دکتر صالحی معاون پژوهشی فرهنگستان علوم و دکتر رضا فرجی دانا دبیر فرهنگستان تشکر کرد.

به گزارش مهر مخبر دزفولی گفت: بنده از ۴۰ سال پیش در محضر دکتر داوری اردکانی بودم و خیلی چیزها از ایشان یاد گرفتم مهمترینش هم درس زندگی بود چون از فلسفه درس زندگی درمی آید. فرهنگستان محل علم و تکریم دانشمندان است. بنده بیش از ۲۰ سال است که در فرهنگستان علوم هستم اما هیچ وقت برای ریاست آن داوطلب نبودم با این حال از حسن اعتماد رئیس جمهور و آقای خسروپناه تشکر می‌کنم و لازم است بگویم این بار به مقصد نمی‌رسد جز با راهنمایی و هدایت بزرگواران.

وی افزود: لازم است زحماتی که در فرهنگستان کشیده می‌شود را قدر بدانیم. ما نباید ناسپاسی کنیم باید کارهای خوب را استمرار و ارتقا دهیم. یکی از این کارها ارتقا جایگاه مشورتی فرهنگستان است. فرهنگستان علوم باید جایگاه تصمیم ساز برای مسائل مملکت داشته باشد. کار ما با کار دانشگاه متفاوت است. دانشگاه کار میدانی می‌کند اما فرهنگستان کار راهبردی. رویکردهای پژوهشی ما باید به گونه‌ای باشد که در فرهنگستان شکل بگیرد علاوه بر این فرهنگستان باید نقش برجسته ای به سمت ایران اسلامی داشته باشد. دکتر داوری اردکانی زمان افتتاح این سالن یک سخنرانی مفصل داشتند که بر روی موضوع تعلیم و تربیت خیلی تاکید کردند و این موضوع یکی از فعالیت‌های محوری فرهنگستان هم است. فرهنگستان باید هم در سطح راهبردی و هم سطح میدانی حضور داشته باشد و باید سه گانه ای با حضور اعضای فرهنگستان، نخبگان و پژوهشگران و مدیران و مسئولان داشته باشیم تا توفیق کار پیدا کنیم. علاوه بر این باید گنجینه هوشی، دانشی و نخبه ای کشور را حفظ کنیم چون این کشور ظرفیت‌های تمدن چند هزار ساله دارد. برای شکل گیری ایران قوی همه ما باید دست به دست هم دهیم.

مخبر اضافه کرد: نقش مشورتی داشتن فرهنگستان خوب است اما کافی نیست و باید برای این مجموعه نقش تصمیم سازی هم قائل باشیم. توجه به منافع ملی مغایر با حضور بین المللی نیست. فرهنگستان باید در گزارش‌های ملی و بین المللی مرجعیت پیدا کند. تفاوت نگاه ما درباره علم با نگاهی که درباره علم در غرب وجود دارد این است که ما علم را برای سعادت و کرامت بشری می‌خواهیم.

وی در پایان گفت: راهبرد ملی برای فعالیت‌های پیشرفته باید در فرهنگستان مشخص شود و ما با دستگاه‌هایی مثل وزارت علوم، آموزش و پرورش و شورای عالی انقلاب فرهنگی ارتباط مستمر داشته باشیم. با تکریم و احترام به پیشکسوتان علم و دانش و استفاده از راهنمایی‌های آنها تلاش‌های ما به فضل الهی به ثمر خواهد نشست و فرهنگستان نقش مهمی در شکل گیری تمدن نوین اسلامی خواهد داشت.

 داوری فیلسوف امور انضمامی است نه انتزاعی

حجت الاسلام خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: درباره دکتر داوری اردکانی سخن بسیار است و بنده در همین محفل پیشنهاد می‌دهم یک مجلس علمی درباره نظریات ایشان برگزار شود. وقتی آثار استاد را می‌خوانیم می‌بینیم ایشان فیلسوف امور انضمامی است نه انتزاعی و اتفاقاً یکی از خلاءهای ما در فلسفه این است که به امور انضمامی کمتر پرداخته می‌شود. شاکله نظریات ایشان مبنی بر آثار فارابی است و شاید به خاطر همین همنشینی، ایشان فیلسوف انضمامی هستند.

وی افزود: آقای مخبر دزفولی هم یک مدیر دانشمند و دانشمند مدیر هستند که جمع این دو در کشور کمتر پیدا می‌شود. ایشان ۱۳ سال دبیر شورای انقلاب فرهنگی بودند و در مسیر حکمرانی علم و تدوین نقشه علمی کشور نقش مهمی داشتند. اما درباره فرهنگستان علوم هم باید بگویم فرهنگستان علوم پیوند فرهنگ و علم حکیمانه است. منظورم از فرهنگ در اینجا فرهنگ ایرانی -اسلامی است و قوام این فرهنگ هم بر پایه خرد است. به همین دلیل هم می‌توان گفت شاهنامه فردوسی، گلستان و بوستان سعدی و آثاری از این قبیل همگی خردنامه هستند. خرد در فرهنگ ایرانی-اسلامی پیوند محکمی با حکمت دارد و داوری اردکانی خرد حکمی داشت. فرهنگستان هم باید با خرد حکمی علم کشور را تقویت کند و در علم فناوری نقش حکمرانی داشته باشد. برای دکتر مخبر آرزوی توفیق دارم و امیدوارم سایه دکتر داوری اردکانی هم مستدام باشد.

در پایان این مراسم دکتر داوری اردکانی توسط شخصیت‌های برجسته کشور مورد تکریم و قدردانی قرار گرفت و هدایا و لوح تقدیرهایی به ایشان اهدا شد.