شفقنا-العربی الجدید در گزارشی نوشت: کشته شدن «یوگنی پریگوژین»، رهبر گروه شبه نظامی «واگنر»، پایان منطقی و قابل پیش‌بینی برای «آشپز استثنایی» بود که در شرط‌بندی بر نسخه‌های ویژه خود در تغییر قواعد سختگیرانه چند صد ساله حاکم بر «آشپزخانه حکمرانی کرملین» زیاده‌روی کرده بود؛ قواعدی که «ولادیمیر پوتین»، رئیس جمهور روسیه به سلیقه و نحوه حکمرانی خود آن را بازسازی کرده است.

به گزارش سرویس ترجمه شفقنا به نقل از العربی الجدید، چه بسا آشپز استثنایی با آتش شورش ناکام خود که در قلب «مرد نخست کرملین» در 24 ژوئن برافروخت، سوخت؛ مردی که طی 23 سال حکمرانی خود برای ایجاد نظام ویژه خود که در آن هیچ شخصیتی قادر به رقابت، نفوذ یا طرح شروط و درخواست‌هایش نیست، تلاش کرده است.

با تایید کشته شدن «دیمتری اوتکین»، رهبر واقعی گروه واگنر و فرمانده نظامی کلیدی این گروه، سوالات عدیده‌ای درباره مرحله پس از پریگوژین چه در داخل روسیه و یا سرنوشت این شرکت مطرح شده است؟

با مرگ پریگوژین می‌توان گفت که دوران فعالیت شرکت‌های نظامی خصوصی که کاملاً تحت کنترل کرملین نیستند، به پایان رسیده است. در حالی که سرنوشت عناصر واگنر که ترجیح دادند با ارتش روسیه در جنگ اوکراین قرارداد ببندند، مشخص شده، سوالات درباره نقش آتی واگنر به عنوان ابزار سیاست خارجی روسیه برای دستیابی به منافع اقتصادی و ژئواستراتژیک در خاورمیانه و آفریقا بدون توسل به ارتش و دستگاه اطلاعاتی مطرح است. موضوع مهم‌تر توانایی رهبری جدید در صورتی است که کرملین تصمیم بگیرد ساختار واگنر را در انجام موفقیت‌آمیز وظایف حفظ کند، همانطور که پریگوژین انجام داد.

احتمال پاکسازی عناصر واگنر

مرگ پریگوژین دو ماه پس از شورش و یک سال و نیم پس از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین در 24 فوریه 2022، مصادف با تایید برکناری ژنرال سرگئی سوروویکین فرمانده نیروهای هوافضا و سفر پوتین برای اولین بار به شهر روستوف انجام شد که از آنجا شورش علیه او آغاز شد.

در مورد پایان نمایشی پریگوژین پس از سقوط هواپیمای او و کثرت روایات درباره چگونگی بروز این اتفاق، شاید «مرد نخست کرملین» از این طریق خواست که به همه کسانی که به فکر خیانت یا سوء استفاده از اعتماد وی هستند، پیامی صریح مخابره کند.

بر اساس فرضیه ترور، محاسبات کرملین ممکن است کاهش محبوبیت پریگوژین و ناپدید شدن او از لیست مورد اعتمادترین سیاستمداران در نظرسنجی‌ها را در نظر گرفته باشد به خصوص پس از آن که بوق تبلیغاتی کرملین خشم خود را بر سر او ریخت و او را به عنوان یک خائن توصیف کرد و اقدام به فاش كردن زندگی ولخرجانه پریگوژین در كاخ خود در سن پترزبورگ و مصرف مواد مخدر از سوی وی کرد.

با این حال، مرگ پریگوژین مانع از ظهور چندین فرضیه همسو با منافع کرملین نشد، از جمله «مسئول دانستن دولت اوکراین برای کشتن پریگوژین که به شدت برای سربلندی روسیه جنگید.» بدین ترتیب وی همزمان با سی و دومین سالگرد استقلال اوکراین، ناگهان از یک «خائن» و غارتگر بخشی از اموال وزارت دفاع به هدف یک طرف «ثالث» یا دستگاه اطلاعات اوکراین تبدیل شد.

شاید تصادفی نبود که در حالی که جهان مشغول پیگیری پرونده مرگ پریگوژین بود، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در جشن‌های بزرگداشت پیروزی در نبرد کورسک (5 ژوئیه 1943 – 23 اوت 1943) شرکت کرد که مسیر جنگ جهانی دوم را تغییر داد.

همسو با نغمه‌های موسیقی نظامی در استان مرزی با اوکراین، مرد نخست کرملین از پیروزی کشورش بر “نئو نازیسم” راحت و مطمئن به نظر می‌رسید، اگرچه جنگی که او یک سال و نیم پیش آغاز کرده به طور کامل اهداف مدنظر را محقق نکرده است و کورسک، نووگورود، بریانسک و تمام استان‌های مرزی روسیه در معرض حملات فزاینده اوکراین قرار دارند و پهپادهای کی‌یف در ماه مه گذشته به کاخ کرملین رسیدند و سرعت هدف قرار دادن قلب مسکو به عنوان بخشی از تلاش‌های ارتش اوکراین برای انتقال نبرد به داخل کشور روسیه افزایش یافته است.

در حالی که پوتین می خواست ناتو را از مسکو دور نگه دارد و از اصابت موشک‌های خارکیف و کی‌یف به مسکو جلوگیری کند، پس از پیوستن فنلاند به ناتو، مسکو و سنت پترزبورگ در معرض موشک‌ها از جهات مختلف قرار گرفته‌اند.

در مقابل، گروهی از هواداران پریگوژین هنوز بر این باور هستند که او نمرده است و در زمانی که بخواهد در جای دیگری ظاهر خواهد شد و این شبیه پریگوژین بود که در این حادثه جان باخت زیرا تصور اینکه پریگوژین با این سابقه و شناخت خود از پوتین و سرویس‌های امنیتی روسیه، اقدامات حفاظتی را انجام نداده، دشوار است به ویژه پس از شورش نافرجام او که ستون‌های حکومت روسیه را لرزاند و اختلافات موجود در دستگاه حاکمه را عیان ساخت.

صاحبان این فرضیه اشاره می‌کنند که خبر مرگ پریگوژین دو بار پیش از این گزارش شده بود، سال گذشته چندین وب سایت از مرگ پریگوژین در منطقه پوپاسنایا لوهانسک اوکراین خبر دادند و در اکتبر 2019 گزارش شد که پریگوژین سوار بر هواپیما بوده و در جمهوری دموکراتیک کنگو سقوط کرد.

به هر حال، بسیاری معتقدند که ایام پریگوژین پس از شورش ناکام قابل شمارش یوده و وی با سرباز زدن از اطاعت کرملین به حیات سیاسی خود پایان داد.

سناریوهای پس از کشته شدن پریگوژین

سوال مهمی که پس از کشته شدن ایگنی پریگوژین رهبر واگنر و دیمتری اوتکین موسس این گروه مطرح می‌شود این است که واکنش واگنر چه خواهد بود؟

هشدارهایی مبنی بر انتقام این گروه به خاطر کشته شدن این دو نفر صادر شد و این هشدارها با پیامی که ساعاتی پس از اعلام مرگ پریگوژین در کانال‌های تلگرامی نزدیک به گروه منتشر شد، تقویت شد و در آن آمده بود: «یوگنی پریگوژین، رهبر واگنر، یک قهرمان واقعی ملی است، پریگوژین به دلیل اقدامات خائنان روسی درگذشت.»

رومن ساپانکوف، وبلاگ نویس نظامی روسی در پیامی در تلگرام نوشت: «قتل پریگوژین عواقب جدی در پی خواهد داشت. کسانی که دستور این کار را دادند مطلقاً از روحیه عناصر واگنر اطلاعی ندارند.

«آنتوان گراشچنکو»، مشاور دولت اوکراین در پلتفرم ایکس (توئیتر سابق) نوشت: «واگنر از پوتین و (وزیر دفاع روسیه) سرگئی شویگو به خاطر مرگ رهبرش انتقام خواهد گرفت، اتاق‌های گفتگو در کانال‌های پریگوژین مملو از فراخوان‌های انتقام جویی است.»

با این حال، ارزیابی موضعی که رهبران گروه واگنر می‌تواند پس از ترور پریگوژین و بنیانگذار آن اوتکین اتخاذ کند، مستلزم برچیدن مجموعه ای از معماها است که شاید مهمترین آنها این باشد: آیا می‌توان تصور کرد که پریگوژین و اوتکین در اتخاذ تدابیر امنیتی سهل‌انگاری کرده باشند؟ در عین حال، اگر ثابت شود که پوتین پشت این ترور بوده است، آیا می‌توان گفت که او ترتیباتی را برای اطمینان از کنترل واکنش‌های گروه واگنر انجام نداده است؟

در دو ماه گذشته، مشخص شد که رویکرد کرملین بر ایجاد رهبری جدید برای گروه واگنر متمرکز شده است و نام‌های زیادی برای جانشینی پریگوژین مطرح شده که مهمترین آنها، آندری تروچف ملقب «مرد مو خاکستری» است که سرهنگ سابق ارتش روسیه است و به عنوان فردی که اجرای دستورات را بدون اعتراض اجرا می‌کند، توصیف شده است؛ مردی که می‌تواند بهترین گزینه برای پوتین باشد.

واضح است که پس از شورش واگنر به رهبری پریگوژین در ژوئن گذشته، دیگر هیچ نقشی برای این گروه در خاک روسیه نمی‌توان متصور بود و دیگر وجود واگنر در جنگ روسیه علیه اوکراین هم مطلوب کرملین نیست و توافقی که به شورش واگنر پایان داد، شامل مخیر کردن عناصر واگنر در امضای قرارداد با وزارت دفاع روسیه و یا بازگشت به پایگاه‌هایشان و یا الحاق به تشکیلاتی است که به بلاروس نقل مکان کرده است.

پایان نقش واگنر در روسیه و اوکراین

با پایان عملی نقش واگنر در داخل روسیه و در جبهه‌های جنگ در اوکراین، گام بعدی که انتظار می‌رود بازسازی این گروه با توجه به مأموریت‌هایی است که حفظ خواهد کرد و محدود به مأموریت‌های خارج و عمدتاً در قاره آفریقا خواهد بود. که تحت کنترل شدید کرملین باقی می‌ماند.

پریگوژین توانست یک موسسه قوی و وفادار ایجاد کند دستورات را بدون تردید اجرا می‌کند و شهرتی برای واگنر در قاره افریقا به دست آورده است، پریگوژین همچنین شبکه مهمی از روابط را با رهبران قاره آفریقا ایجاد کرده، به این معنی که کرملین، وزارت امور خارجه و ارتش روسیه وظیفه دارند شرکای افریقایی را متقاعد کنند که واگنر یا گروه دیگری، همان خدمات و وظایفی را که پریگوژین در سال های اخیر ارائه کرده است، انجام خواهد داد.

شاید سفر چند روز پیش یونس بک یفکروف معاون وزیر دفاع روسیه به بنغازی لیبی و دیدارهای وی با خلیفه حفتر ژنرال بازنشسته و رهبران شبه نظامیانش، آغازی برای ارائه برنامه‌های جدید مسکو به این کشور و جایگزین‌سازی پریگوژین و ساختارهای او با شخصیت‌ها و ساختارهای جدید باشد.

متن این گزارش در العربی الجدید

پوتین فرمانده جدیدی برای واگنر پیشنهاد کرد؛ «آندری تروچف» کیست؟