وزیران امور خارجه قدرتهای بزرگ و ایران دوشنبه در وین برای آخرین ساعات مذاکرات به منظور دستیابی به توافقی تاریخی درباره برنامه هستهای ایران که نتیجه آن پس از سالها گفتگو هنوز مشخص نیست، گردهم می آیند.
به گزارش «فرهيختگان آنلاين»، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا یکشنبه در اظهاراتی کوتاه مقابل هتل کوبورگ وین، محل مذاکرات درباره برنامه هستهای ایران، اعلام کرد: « به نوعی، این مذاکرات به مفهوم واقعی سالها طول کشیده است».
وی افزود: «اکنون زمان آن فرا رسیده است که ببینیم آیا می توانیم به یک توافق برسیم یا نه».
فرانک والتر اشتاینمایر وزیر امور خارجه آلمان نیز به نوبه خود اعلام کرد: «پس از دوازده سال گفتگو، بالاخره فرصت بسیار خوبی برای حل این مناقشه داریم. این (حل این مناقشه)، همچنین پیامی برای کل منطقه خواهد فرستاد».
برنامه هستهای ایران در اوایل سالهای 2000 فاش شد و مذاکراتی از سال 2003 بین اروپاییها و ایران به منظور تلاش برای خنثی کردن آن آغاز شد که راه به جایی نبرد و این پرونده را به یکی از حساسترین پروندههای بین المللی تبدیل کرد.
اما مذاکرات از سال 2012 با دیدارهای مخفی بین دیپلماتهای آمریکایی و ایرانی و به ویژه با روی کار آمدن حسن روحانی که سال 2013 با وعده پایان دادن به تحریمهای بین المللی به ریاست جمهوری رسید، به طور واقعی از سرگرفته شد.
در آخرین دور مذاکرات، وزیران گروه پنج به علاوه یک شامل آمریکا، انگلیس، روسیه، چین، فرانسه و آلمان به وضوح دست به یکی کردند ایرانیها را تحت فشار بگذارند.
لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه خاطر نشان کرد: «همه کارتها روی میز است. مسئله اصلی دانستن این نکته است که آیا ایرانیها خواهند پذیرفت تعهدات روشنی بدهند یا نه».
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که یکشنبه شب وارد وین شد نیز گفت: «زمان فرا رسیده است».
-تصمیمهای سیاسی حساس-
مذاکرات ایران و گروه پنج به علاوه یک به تضمین ماهیت صرفا صلحآمیز برنامه هستهای ایران در ازای لغو تحریمهای بین المللی که بر این کشور تأثیر گذاشته است، اختصاص دارد.
تهران که همواره تأکید کرده است برنامه هستهایاش ماهیت صرفا غیرنظامی دارد، در این توافق که دو طرف تلاش می کنند به آن دست پیدا کنند احتمالا خواهد پذیرفت در ازای لغو تحریمهای بین المللی که از ده سال پیش اقتصاد این کشور از جمله صادرات نفت آن را تحت تأثیر قرار داده است، برنامه هستهای خود را محدود کند و آن را تحت نظارت دقیق بین المللی قرار دهد.
به گفته عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای ایران، کارشناسان و دیپلماتها روز و شب روی «متنی بیست صفحهای با پنج ضمیمه که در مجموع 70 تا 80 صفحه می شود،کار می کنند».
وزیران امور خارجه اکنون باید برای گشودن سختترین گرههای این مذاکرات بی سابقه، تصمیمهای حساس سیاسی بگیرند.
این گرهها از ماهها پیش مشخص هستند: مدت زمان توافق، چگونگی و دامنه بازرسیهای بین المللی و روند لغو تحریمها.
ایرانیها لغو سریع تحریمها را خواستارند- حسن روحانی سال 2013 با این وعده در انتخابات پیروز شد- در حالی که پنج به علاوه یک بر روندی تدریجی و قابل بازگشت در صورت پایبند نبودن تهران به تعهداتش تأکید می کند.
در مورد راستیآزمایی بعد نظامی احتمالی برنامه هستهای ایران موسوم به پی ام دی که نکته کلیدی این پرونده است، یوکیا آمانو رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی به «پیشرفتهایی» در این پرونده اشاره کرد.
آمانو پنجشنبه به تهران رفت و با حسن روحانی دیدار کرد.
آژانس بین المللی انرژی اتمی، ضامن واقعی اجرای توافق احتمالی خواهد بود زیرا این آژانس مسئولیت نظارت بر تأسیسات مشکوک ایران و گزارش کردن پاپبندی یا عدم پایبندی ایران به این توافق به شورای امنیت است.
آژانس بین المللی انرژی اتمی روز یکشنبه از سفر دو معاون آمانو به ایران برای گفتگو درباره مسائل حل نشده خبر داد.