کشورهای ضعیف در طول تاریخ همواره زمین بازی و رقابت قدرت‌های بزرگ بوده‌اند و در این میان سابقه‌ای بسیار تلخ و تاسف بار از مداخلات قدرت‌های بزرگ و به‌خصوص فرانسه در حافظه جمعی مردم قاره سیاه ثبت شده است. کشور نیجر در غرب آفریقا نیز از این قاعده مستثنی نیست. این کشور محصور در خشکی طی قرن 19 مستعمره فرانسه بود و با وجود این‌که در سال 1958 اعلام استقلال کرد پاریس همواره در امور داخلی این کشور مداخله کرده و به نوعی نیجر تحت نفوذ و سلطه فرانسه قرار داشته است. با رشد احساسات ضد فرانسوی در قاره آفریقا و اخراج این کشور از «مالی»، کشور «نیجر» تبدیل به مرکز راهبردی جدید فرانسه در غرب آفریقا شده بود. از سوی دیگر ۷۰ درصد از برق تولیدی فرانسه را نیروگاه‌هایی تولید می‌کنند که از اورانیوم وارد شده از نیجر به عنوان سوخت استفاده می‌کنند و فرانسه ۳۵ درصد از نیاز خود به اورانیوم را از نیجر تامین می‌کند که به نوبه خود چهارمین تولید‌کننده این ماده راهبردی در جهان است. محور دیگری که نیجر را نزد فرانسه با اهمیت می‌کند، استقرار پایگاه‌های نظامی و نیز یک هزار و ۵۰۰ نظامی فرانسوی در خاک نیجر است. نیجر همچنین میزبان پایگاه اصلی ناتو در منطقه ساحل آفریقاست. حالا موقعیت فرانسه در این کشور با یک کودتای نظامی علیه دولت وابسته، حسابی به خطر افتاده است.
نشریه تایم آمریکا: عجله کنید!
با وجود گستردگی نفوذ فرانسه در نیجر و البته اهمیت راهبردی این کشور برای پاریس چهارشنبه هفته گذشته نظامیان نیجر با کودتا رئیس‌جمهور «محمد بازوم» که طرفدار فرانسه بود را برکنار و خود بر مصدر امور نشستند. طی یک هفته گذشته حمله به سفارت فرانسه و نمایش گسترده پرچم‌های روسیه در نیجر حساسیت کشورهای غربی را به شدت برانگیخته است. مجله آمریکایی تایم در گزارشی در همین زمینه نوشته است: «کودتای نظامی اخیر نیجر که به سرنگونی دولت محمد بازوم رئیس‌جمهور نزدیک به فرانسه منجر شد، نه تنها منطقه ساحل آفریقا بلکه جامعه جهانی را در موجی از بهت فرو برد؛ اما در این میان تصاویری که بیانگر حمایت نیجری‌ها از روسیه است، غربی‌ها را مضطرب و پریشان‌حال کرده است و در عین حال یک تضاد شدید را برای غربی‌ها که مدعی هستند ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه در جهان مطرود شده، ایجاد می‌کند.»
ایسنا در ادامه به نقل از این نشریه آمریکایی این طور ادامه داده است که: «در سال‌های اخیر قدرت‌های بزرگی مثل روسیه و چین و قدرت‌های محلی رو به‌رشدی مثل امارات متحده عربی با تلاش‌های دیپلماتیک و اقتصادی خود در آفریقا، باعث شده‌اند تا شاهد تحولات جدیدی در این قاره باشیم. این قدرت‌ها نفوذ استعمارگران قدیمی نظیر بریتانیا و فرانسه را جابه‌جا کرده‌اند. برای مثال، طبق شاخص ضریب نفوذ در آفریقای غربی عمدتا فرانسوی زبان، فرانسه تا سال ۱۹۸۰ قدرت خارجی غالب در ۹ کشور از ۱۶ کشور این منطقه محسوب می‌شد اما امروزه فقط در سه کشور نفوذ دارد...در سال‌های اخیر، تسلیحات روسیه به آفریقا سرازیر شده و از سال ۲۰۱۸، ۴۰ درصد از تسلیحات وارداتی کشورهای آفریقایی را تامین کرده است.»
واگنر در آفریقا
در بخش دیگری از این گزارش می‌خوانیم: «در همین حال، گروه نظامی روسی واگنر عمیقا درگیر منافع امنیتی کشورهایی مثل جمهوری آفریقای مرکزی و سودان شده است و این گروه نه تنها آموزش‌های نظامی ارائه داده بلکه امنیت طلا و دیگر معادن را به ازای سهمی از سود آن فراهم کرده است. تجارت کلی روسیه با آفریقا بسیار بیشتر از چین است و روسیه نفوذ زیادی در این قاره دارد. این نفوذ صرفا شامل تسلیحات نمی‌شود، بلکه بخش مهم کشاورزی را نیز در بر می‌گیرد. قاره آفریقا وابستگی شدیدی به واردات مواد غذایی دارد و همین مسئله روسیه را در موقعیت منحصربه‌فردی قرار می‌دهد که چین یا دیگر کشورها نمی‌توانند به آن موقعیت برسند.»
«تایم» این را هم نوشته است که «سال گذشته و پس از کودتا در بورکینافاسو، مردم پرچم روسیه را تکان می‌دادند و امسال این اتفاق در نیجر رخ داد. اگر رهبران آمریکا و اروپا مایل هستند تا از تکرار این اتفاق جلوگیری کنند، باید مسیر خود را تغییر دهند.» طبق پیش‌بینی‌های تیم این نشریه، اگر تغییری در طرز تفکر و عمل آمریکا و اروپا رخ ندهد، این کشورها از نظر منابع کلیدی نفوذ بین‌المللی از جمله کمک، تجارت، انتقال تسلیحات و مشارکت دیپلماتیک با آفریقا عقب خواهند ماند.نشریه آمریکایی تایم در پایان نوشت: غرب برای تغییر مسیر کنونی باید نسبت به گسترش روابط تجاری و سرمایه‌گذاری در آفریقا بیشتر متعهد شود.آمریکا و اروپا باید بودجه‌هایشان را برای آژانس توسعه جهانی ایالات متحده و سازمان‌های مشابه افزایش دهند؛ در غیر این صورت با اهتزار پرچم روسیه در آفریقا و صحنه‌هایی بیشتر از این جنس مواجه خواهند شد.
واگنر وارد می‌شود
اما گزارش‌های جدید حکایت از این دارد که به دنبال تهدید کشورهای غرب آفریقا موسوم به آکواس به حمله نظامی و حمایت فرانسه و آمریکا از این اقدام رهبران کودتای نظامی در نیجر از گروه واگنر برای مقابله با مداخله احتمالی آکواس درخواست کمک کردند.به گزارش «آسوشیتدپرس »، با نزدیک شدن به مهلت تعیین شده برای آزادی «محمد بازوم» رئیس‌جمهور برکنار شده نیجر و مواجهه کودتاگران این کشور با مداخله نظامی احتمالی آکوواس، حکومت نظامی جدید این کشور از گروه واگنر تقاضای کمک کردند. «وسیم نصر» روزنامه‌نگار و پژوهشگر ارشد مرکز سوفان (یک سازمان مستقل برای تحقیق در مورد مسائل امنیتی جهانی) به آسوشیتدپرس گفت که این درخواست در جریان دیدار رهبران کودتای نظامی در نیجر از کشور همسایه مالی مطرح شده است.«نصر» گفت: سه منبع مالی و یک دیپلمات فرانسوی این دیدار را تأیید کردند که اولین بار توسط شبکه تلویزیونی فرانس ۲۴ گزارش شد. یک مقام نظامی غربی که خواست نامش فاش نشود، به آسوشیتدپرس گفت که آنها نیز گزارش‌هایی شنیده‌اند مبنی بر این‌که حکومت نظامی جدید نیجر از واگنر کمک خواسته است. به گزارش فارس راشاتودی نیز در این زمینه گزارش داد در پی درخواست کودتاچیان نیجر، واگنر بیانیه‌ای را منتشر کرد که در آن توضیح داده بود که شرکت نظامی خصوصی واگنر، یک گروه را در «نیامی» پایتخت نیجر، به منظور حفاظت از این کشور آفریقایی مستقر خواهد کرد. گروه واگنر می‌گوید که حضور شبه‌نظامیان این شرکت خصوصی می‌تواند به توقف تنش‌ها در نیجر کمک کند و فرانسه و نیجریه را از مداخله مستقیم در نیجر بازدارد.گروه واگنر اعلام کرده است که استقرار واحدهای واگنر در نیجر تنها یک مداخله محدود است که در صورت لزوم با هدف تامین امنیت پایتخت نیامی انجام می‌شود. برخی از گزارش‌ها نیز حاکی است که نیروهای واگنر وارد نیجر شده‌اند.
کیهان