مذاکرات هسته‌ای در روزهای اخیر پیشرفت‌های زیادی داشته است، هم در تهران و هم در وین؛ در تهران، مذاکرات حول محور «گذشته» برنامه هسته‌ای ایران و در وین درباره «آینده» این برنامه و با رسیدن به راه‌حل‌ها برای پایان دادن به اختلافات باقی مانده میان ایران و گروه 1+5. هرچند هنوز اختلافات اساسی دیگری باقی است که رسیدن به توافق جامع را به عقب انداخته است؛ البته حداکثر سه‌شنبه هفته جاری (7 جولای - 16 تیر). زمانی که دو طرف توافق کردند تا در آخرین دوره تمدید به توافق برسند.
توافقی که مسیر دستیابی به آن تا حدودی در تهران و پس از رایزنی‌های یوکیو آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و حسن روحانی رئیس‌جمهوری هموار شد. در همین راستا محمد نهاوندیان، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری دیروز خود را به وین رساند تا با ارائه مشورت‌های لازم، پیام تاثیر این دیدار را به مذاکره‌کنندگان هسته‌ای منتقل کند. پیامی که انتقال آن به وین به‌خصوص در روزهای منتهی به توافق و لو رفتن حملات جاسوسی رژیم صهیونیستی در دور سابق مذاکرات، تنها با حضور رسمی یک مقام مطمئن همچون نهاوندیان امکان‌پذیر است. ماموریت نهاوندیان احتمالا انتقال نقشه راه جدید ایران در مذاکرات هسته‌ای پس از رایزنی‌های انجام گرفته آمانو در تهران بوده است.
آمانو پنجشنبه گذشته در میانه آخرین دور مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 در هتل کوبورگ وین به دعوت علی شمخانی به ایران آمد تا گره یکی از اصلی‌ترین اختلافات مذاکرات وین را در تهران باز کند؛ گره گذشته برنامه هسته‌ای ایران یا ابعاد احتمالی نظامی این برنامه موسوم به «پی‌ام‌دی».
پی‌ام‌دی یا گذشته برنامه هسته‌ای ایران که در دوره‌ای تحت عنوان مطالعات ادعایی از آن نام برده می‌شود به مجموعه ادعاهایی گفته می‌شود که برپایه آن آژانس بین‌الملل انرژی اتمی، جمهوری اسلامی ایران را براساس اسناد نهادهای جاسوسی و اطلاعاتی آمریکا، متهم به برخی فعالیت‌های مرتبط با برنامه تسلیحاتی هسته‌ای طی سال‌های 2001 تا 2003 در سایت نظامی پارچین می‌کند. بر همین اساس از آن سال تا به امروز آژانس برای کسب اطلاعات نسبت به صحت و سقم این ادعا، خواستار دسترسی به این سایت نظامی و برخی دانشمندان هسته‌ای و مقامات مرتبط با این مساله شده است؛ درخواستی که تاکنون به‌شدت با مخالفت جمهوری اسلامی ایران روبه‌رو شده است.
علی شمخانی ازجمله مقاماتی است که به گفته خود او نامش در فهرست 23 نفره آژانس برای انجام مصاحبه قرار دارد. براساس آنچه خبرگزاری‌های داخلی اعلام کردند او به منظور پایان دادن به این اختلاف راهکاری را برای ارائه به آژانس آماده کرد. از این رو آمانو خود را به تهران رساند تا این پیشنهاد را از نزدیک بشنود. شمخانی در دیدار خود با آمانو با یادآوری برخی موانع همکاری که در گذشته به‌دلیل اتخاذ رویکردهای متفاوت از سوی آژانس روند تعامل مثبت را با چالش مواجه کرد، افزود: «ایران چون گذشته آماده تداوم همکاری نزدیک با آژانس برای حل مسائل باقی‌ مانده است.» مدیرکل آژانس پس از دیدار با شمخانی به دیدار رئیس‌جمهوری رفت. حسن روحانی در این دیدار با تاکید بر اینکه اثبات عدم انحراف فعالیت‌های هسته‌ای ایران طی 12 سال همکاری نزدیک با آژانس، بهترین قضاوت برای افکار عمومی جهان است، گفت: «آژانس باید در جایگاه فنی و حقوقی و بدون ملاحظه نظرات قدرت‌ها نقش شایسته خود را در این مقطع که مذاکرات با 1+5 به مراحل پایانی نزدیک می‌شود، ایفا کند.»
رضا نجفی، نماینده و سفیر ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پایان گفت‌وگوی یوکیو آمانو با مقامات عالی کشور ضمن مفید و سازنده خواندن این سفر و ملاقات‌های انجام شده، گفت: «دو طرف در جریان ملاقات‌ها در مورد چارچوب زمانی و تداوم همکاری‌ها با در نظر داشتن ملاحظات ایران و آژانس برای تسریع در حل و فصل موضوعات گذشته به تفاهم کلی رسیدند.»
آمانو در پایان سفر یک روزه خود به تهران طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «هدف از این سفر پیشبرد کار در جهت حل تمام موضوعات باقیمانده درباره برنامه هسته‌ای ایران شامل روشن شدن ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای بود. معتقدم که تمام طرف‌ها درک بهتری در مورد مسائل باقیمانده دارند، هرچند به کار بیشتری نیاز است.»
دیروز عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه با «خوب و موفق» ارزیابی کردن سفر یوکیو آمانو به تهران، گفت: «تهران آماده همکاری با آژانس برای رفع سوءتفاهم‌ها در زمینه پی‌ام‌دی است.»
عراقچی مذاکرات وین را هم فشرده و رو به جلو خواند و گفت: «آنچه مورد نظر ماست رسیدن به توافقی است که خواسته‌ها و خطوط قرمز ما در آن رعایت شود و از این جهت ما مقید به زمان نیستیم.» محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران هم دیروز در حاشیه دیدار با رئیس‌جمهوری اتریش گفت: «پیشرفت زیادی حاصل شده، اما موضوعات فنی و نگارشی مختلفی وجود دارد که برای حل آن نیاز به اراده سیاسی طرف مقابل است.»