طی ۵۰ سال گذشته، پژوهشگران و زنبورداران درک خود را از زنبور‌های عسل را به میزان قابل توجهی بهبود بخشیده اند. اما برخی فعالیت‌های زنبور عسل مانند ایجاد زنجیره بین زنبور‌ها یا فستون کردن (Festooning) همچنان یک راز باقی مانده است.

فستون کردن چیست؟

فستون کردن زمانی اتفاق می‌افتد که زنبور‌ها به شکل یک زنجیره به یکدیگر آویزان می‌شوند. به طور معمول، این زنجیره زنبوری زمانی دیده می‌شود که شانه‌ای جدید در کندو در حال ساخت باشد. زنبور‌ها بین فریم‌ها آویزان می‌شوند و با کار گروهی یک داربست زنده ایجاد می‌کنند.

چیزی که به عنوان یک زنجیره زنبوری ساده آغاز می‌شود، می‌تواند به زنجیره‌ای به وسعت یک فریم در کندو تبدیل شود. اگر به آرامی دو فریم را از هم جدا کنید، الگوی زنجیره زنبور‌ها نیز تا زمانی که یک طرف جدا شود، کشیده خواهد شد.

در شرایطی که اتصال به این شکل برای بسیاری از حشرات یک چالش محسوب می‌شود، آناتومی زنبور عسل برای این کار ساخته شده است. هر پای این حشره دارای یک جفت قلاب است که نگه داشتن پای زنبور دیگر را آسان می‌سازد.

زنبور‌های عسل همانطور که سلول‌های جدید را از موم می‌سازند، به طور معمول بین فریم‌های کندو زنجیره ایجاد می‌کنند. همچنین، آن‌ها این الگو‌های توری مانند را در قسمت بیرونی کندو شکل می‌دهند.

چرا زنبور‌ها این زنجیره‌ها را ایجاد می‌کنند؟

دلیل فستون کردن رنبور‌های عسل همچنان به طور دقیق مشخص نیست. پژوهشگران در مورد دلیل وقوع آن به توافق نرسیده اند. اما نظریه‌های مختلفی وجود دارند که ارزش بررسی دارند.

زنبوردارانی که سال‌های زیادی را صرف مشاهده در این زمینه کرده اند، طیف گسترده‌ای از توضیحات قابل قبول را ارائه می‌دهند. یک ایده رایج این است که آرایش زنبور‌های عسل در این شکل به کلونی برای محاسبه فاصله بین فریم‌های کندو کمک می‌کند. یک نظریه رایج دیگر این است که زنجیره زنبوری داربستی را برای ساخت و ساز آسان‌تر فراهم می‌کند.

برخی از زنبورداران حدس می‌زنند که فستون کردن زنبور‌های عسل گرمای مورد نیاز برای نوزدان را فراهم می‌کند. تولید موم بیشتر نیز یکی دیگر از احتمالات عنوان شده برای ایجاد این آرایش است.

دانشمندان نیز درباره دلیل فستون کردن زنبور‌های عسل به توافق نرسیده اند. آن‌ها موافقند که این رفتار با ساخت شانه و تولید موم زنبور عسل مرتبط است. اما این کار چگونه به آن‌ها کمک می‌کند؟ پژوهشگران برای پاسخ به این پرسش به نتیجه واحدی نرسیده اند.

شرایط فعلی را می‌توان به نوعی در نقل قول زیر از یورگن تاوتز، زیست شناس زنبور آلمانی، خلاصه کرد:

"عملکرد زنجیره زنده‌ای که توسط زنبور‌های عسل در جایی که شانه‌های جدید ساخته می‌شوند یا شانه‌های قدیمی در حال ترمیم هستند، کاملا ناشناخته است. "

چرا پژوهشگران نمی‌توانند به اجماع برسند؟

مطالعات مربوط به فستون کردن زنبور عسل نتایج متناقضی را به همراه داشته که دستیابی به نتیجه‌ای واحد در این زمینه را دشوار می‌کند.

به عنوان نمونه، مطالعه‌ای که درباره زنجیره‌های زنبوری در آفریقای جنوبی انجام شد، نتایج جالب توجهی به همراه داشت. پژوهشگران کشف کردند که رنبور‌های عسل کارگر در یک گروه سنی خاص به اندازه زنبور‌های دیگر این دسته موم تولید می‌کنند، چه در ساخت زنجیره نقش داشته باشند یا این گونه نباشد.

این یافته با این باور رایج که فستون به تولید موم کمک می‌کند، در تضاد است.

زنبور‌های عسل چه زمانی زنجیره شکل می‌دهند؟

احتمال ایجاد زنجیره توسط زنبور‌های عسل زمانی که یک سری عوامل دیگر رخ دهند، بیشتر است. زنبورداران به طور معمول اشاره دارند که فراوانی گرده و آب و هوای گرم در ایجاد فستون نقش دارند. همچنین، ایجاد زنجیره می‌تواند پیش از مهاجرت به کندوی جدید رخ دهد.

فراوانی منابع غذایی: زمانی که گل‌ها و درختان گل می‌دهند، زنبور‌های عسل ممکن است از یک دوره فراوانی گرده لذت ببرند. با توجه به وفور گرده، کندو می‌تواند تولید شانه‌های عسل را تسریع کند.

آب و هوای گرم: برای عملکرد درست غدد ترشح موم زنبور عسل، دما باید از ۹۱ درجه فارنهایت (۳۲.۷ سلسیوس) بیشتر باشد. از این رو، احتمال مشاهده زنجیره‌های زنبوری در ماه‌های گرم سال بیشتر از زمستان است.

پیش از مهاجرت به کندوی جدید: پیش از مهاجرت به کندوی جدید، کلنی زنبور‌های عسل از کندوی فعلی خود خارج شده و در بیرون تجمع می‌کنند. مشاهده آرایش‌های زنجیری و توری شکل زمانی که زنبور‌ها برای جستجوی یک خانه جدید منتظر هستند، رایج است.

منبع:عصر ایران