جهان روز به روز در حال تشدید رقابت بین ایالات متحده آمریکا و چین است و به زودی زمانی فراخواهد رسید که بسیاری از کشورها باید به لحظه دشوار انتخاب بین چین یا ایالات متحده آمریکا تن در دهند.
به گزارش عصرایران، نشریه آمریکایی " فارن افرز" در مطلبی به قلم " ریچارد فونتین" مدیر اندیشکده "امنیت نوین آمریکایی"، با اشاره به رقابت سخت و سنگین بین ایالات متحده آمریکا و چین نوشته، به زودی زمانی فرا می رسد که بسیاری از کشورها باید بین آمریکا و چین یکی را انتخاب کنند و این انتخاب برای آنها دشوار و هزینه زا خواهد بود.
در این مطلب آمده است:
با تشدید رقابت ایالات متحده و چین، سایر کشورها به طور فزاینده ای با معضل جانبداری از واشنگتن یا پکن مواجه می شوند. این انتخابی نیست که اکثر کشورها بخواهند انجام دهند. طی دهه‌های گذشته، سرمایه‌های خارجی از همکاری با ایالات متحده و چین از مزایای امنیتی و اقتصادی برخوردار شده‌اند. این کشورها می دانند که پیوستن به یک بلوک منسجم سیاسی-اقتصادی به معنای چشم پوشی از مزایای عمده از پیوند آنها با ابرقدرت دیگر است.
"جوزپ بورل" دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا، در نشست سال 2022 مجمع هند و اقیانوسیه بروکسل گفت: "اکثریت قریب به اتفاق کشورهای حوزه هند-اقیانوس آرام و اروپایی نمی خواهند در یک انتخاب غیرممکن گرفتار شوند."
"فردیناند مارکوس جونیور" رئیس‌جمهوری فیلیپین در سال 2023 خاطرنشان کرد که کشورش "دنیایی را نمی‌خواهد که به دو اردوگاه تقسیم شود [و]... جایی که کشورها باید انتخاب کنند در چه سمتی قرار بگیرند."
بسیاری از رهبران، از جمله لارنس وانگ، معاون نخست وزیر سنگاپور و شاهزاده فیصل بن فرحان آل سعود، وزیر امور خارجه عربستان سعودی نیز احساسات مشابهی را ابراز کرده اند. پیام آنها به واشنگتن و پکن روشن است: هیچ کشوری نمی خواهد مجبور به تصمیم گیری برای انتخاب بین دو قدرت شود.
ایالات متحده هم در ظاهر به متحدان خود اطمینان می دهد که تقریبا همین احساس را دارد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس مطبوعاتی در ماه ژوئن گفت: ما از کسی نمی خواهیم که بین ایالات متحده و چین یکی را انتخاب کند.
لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا در سخنرانی خود در اجلاسی بین المللی در سنگاپور، ابراز داشت که واشنگتن " از فرد یا کشوری نمی‌خواهد بین ما و کشور دیگری انتخاب کنند."
جان کربی، سخنگوی سیاست خارجی کاخ سفید، در ماه آوریل همین نکته را تکرار کرد: "ما از کشورها نمی‌خواهیم بین ایالات متحده و چین یا غرب و چین یکی را انتخاب کنند."
واشنگتن بر انتخاب همه یا هیچ، ما در مقابل آنها برای حتی نزدیکترین شرکای خود اصرار ندارد. با توجه به پیوندهای گسترده ای که همه کشورها - از جمله ایالات متحده - با چین دارند، تلاش برای ایجاد یک بلوک منسجم ضد چین بعید است که موفق شود.
حتی خود ایالات متحده در صورتی که مجبور به پایان دادن به روابط اقتصادی خود با چین باشد، به چنین ترتیبی نمی‌پیوندد که هزینه‌های زیادی را به همراه خواهد داشت.
اما با این حال تشدید رقابت آمریکا و چین در حوزه های مختلف بی تفاوتی و بی طرفی را برای بسیاری از کشورهای متحد آمریکا غیرممکن ساخته است.
وقتی نوبت به مجموعه ای از حوزه های سیاست از جمله فناوری، دفاع، دیپلماسی و تجارت می رسد، واشنگتن و پکن در واقع دیگران را وادار به جانبداری می کنند.
کشورها به ناچار گرفتار رقابت ابرقدرت‌ها خواهند شد و از آنها خواسته می‌شود که در جهت و خطی مشخص حرکت کنند. رقابت ایالات متحده و چین یکی از ویژگی های اجتناب ناپذیر دنیای امروز است و واشنگتن باید از تظاهر به خلاف آن دست بردارد. درعوض، باید تلاش کند تا انتخاب‌های درست تا حد امکان جذاب باشد.
طرفدار کدومی؟
با تشدید رقابت ایالات متحده و چین در سال های اخیر، کشورها به طور فزاینده ای در موقعیت دشوار و تحمیلی برای انتخاب قرار گرفته اند.
در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ایالات متحده فشار زیادی بر متحدان خود اعمال کرد تا اجازه ندهند شرکت "هواوی" غول مخابراتی چین ، شبکه های نسل پنجم (جی فایو) خود را بسازد.
پکن طبیعتا مایل بود که قراردادهای مخابراتی را تضمین کند و چندین دولت به طور خصوصی ابراز نگرانی کردند که ممانعت از هواوی باعث خشم چین شود. دولت ترامپ در پاسخ حتی تا آنجا پیش رفت که به لهستان پیشنهاد داد در صورت همکاری ورشو با هواوی، استقرار نیروهای آمریکایی در آینده ممکن است در خطر باشد.
دولت ایالات متحده به آلمان نیز هشدار داد که اگر برلین از هواوی استقبال کند، واشنگتن اشتراک گذاری اطلاعات را محدود خواهد کرد. اندکی بعد، سفیر چین در آلمان قول داد در صورتی که برلین هواوی را ممنوع کند، دولت پکن نیز علیه شرکت های آلمانی تلافی خواهد کرد. در واقع بزرگترین اقتصاد اروپا (آلمان) بین دو شریک تجاری بزرگ خود گیر کرده بود.
این پویایی در زمان جو بایدن، رئیس جمهوری کنونی ایالات متحده هم ادامه یافته است. قانون تراشه‌ها و علم سال 2021 دولت بایدن حدود 50 میلیارد دلار یارانه فدرال به تولیدکنندگان نیمه‌هادی‌های آمریکایی و خارجی که در ایالات متحده تولید می‌شوند ارائه می‌کند - اما تنها در صورتی که از هرگونه معامله مهمی برای افزایش ظرفیت تولید تراشه در چین به مدت 10 سال خودداری کنند.
اواخر همان سال، دولت بایدن به‌طور یک‌جانبه کنترل‌های صادراتی را بر نیمه‌هادی‌های پیشرفته‌ای که در چین برای ابررایانه‌ها استفاده می‌شوند، اعمال کرد.
در ابتدا، هلند و ژاپن - دیگر کشورهای اصلی که تجهیزات تولید تراشه (چیپ) را به چین صادر می کنند - طرف رویکرد جدید نبودند. اما به زودی به آنها گفته شد که محدودیت ها را با محدودیت های خود مطابقت دهند. تا اوایل سال 2023، ژاپن و هلند در برابر فشارهای ایالات متحده تسلیم شدند و این کار را انجام دادند.
تحرکات و حرکات متقابل از آن زمان ادامه داشته است. ماه ها پس از محدودیت های ایالات متحده، پکن با ممانعت از استفاده از نیمه هادی های ساخته شده توسط Micron، یک شرکت آمریکایی، در پروژه های زیرساختی کلیدی چین، علیه ایالات متحده تلافی کرد.
سپس واشنگتن فورا از کره جنوبی، که سازندگان تراشه‌های آن در چین، کارخانه‌های اصلی تولید تراشه را اداره می‌کنند، خواست که ابدا شکاف عرضه در چین را پر نکند. پکن نیز به نوبه خود صادرات فلزات کلیدی مورد استفاده در تولید نیمه هادی ها را محدود کرد. رسانه‌های دولتی چین، دولت هلند را که یکی از کشورهای استفاده کننده از فلزات کلیدی است، محکوم کردند.
بازی های حاصل جمع صفر بین آمریکا و چین تنها به تصمیمات اقتصادی محدود نمی شود. در سال 2021، ایالات متحده متوجه شد که چین در حال ساخت تاسیسات بندری در امارات متحده عربی است.
دولت بایدن که نگران این بود که پکن قصد دارد یک پایگاه نظامی در آنجا بسازد، ابوظبی را تحت فشار قرار داد تا این پروژه را متوقف کند. بنا بر گزارش ها، بایدن به محمد بن زاید، رئیس امارات متحده عربی هشدار داد که حضور نظامی چین در امارات به شراکت بین واشنگتن و ابوظبی آسیب می رساند.
ابوظبی ساخت و ساز چینی ها را متوقف کرد، اما اخیرا اسناد فاش شده در واشنگتن پست نشان می دهد که کار بر روی این تاسیسات از سر گرفته شده است.
در پاسخ کریس مورفی، سناتور آمریکایی که ریاست کمیته فرعی کمیته روابط خارجی سنا در امور خاورمیانه را بر عهده دارد، متعهد شد که با فروش پهپادهای مسلح به امارات متحده عربی مخالفت کند. باب منندز، رئیس کمیته روابط خارجی سنا نیز افزود: "دوستان ما در خلیج فارس باید تصمیم بگیرند، به ویژه در مورد مسایل امنیتی، می خواهند به چه کسی مراجعه کنند؟ اگر انتخاب آنها چین باشد، به نظر من این یک مشکل بزرگ خواهد بود."
کشورهای سراسر حوزه اقیانوس هند و آرام با انتخاب های خود روبرو هستند. در سال 2017، واشنگتن در میان تنش های فزاینده بین دو کره،سیستم دفاع موشکی "تاد" را به کره جنوبی پیشنهاد داد.
این موشک ها قرار بود در زمینی که شرکت لوته کره جنوبی ارائه کرده بود مستقر شوند. پکن به سئول هشدار داد که این استقرار را نپذیرد، زیرا ممکن است رادار سامانه آمریکایی تاد، تحرکات نظامی در داخل خاک چین را هم رصد کند.
پکن اصرار داشت که استقرار این سامانه آمریکایی در کره جنوبی را نمی پذیرد و سفیر چین در سئول هشدار داد که اجازه نصب تاد می‌تواند روابط دوجانبه را از بین ببرد.
سئول اما بدون توجه به این هشدارها در نهایت اجازه استقرار تاد را به آمریکایی ها داد و پکن نیز تلافی کرد. گروه‌های تور چینی از سفر به کره جنوبی منع شدند، فروشگاه‌های Lotte در چین بسته شدند، گروه های سرگرمی کره جنوبی از ویزای چین محروم شدند و نمایش‌های کره جنوبی از اینترنت چین حذف شدند. برخی از اقدامات اقتصادی اجباری امروز هم همچنان پابرجا هستند، اما سیستم دفاع موشکی تاد نیز سر جای خودش مانده است.
بارها و بارها، دولت‌ها مجبور به انتخاب‌هایی شده‌اند که هزینه‌های واقعی زیادی برای آنها داشته و اگر این گزینه را داشتند، ترجیح می‌دادند از آن اجتناب کنند. با تشدید رقابت ایالات متحده و چین، تعداد معضلات اجتناب ناپذیر در آینده افزایش خواهد یافت.
بدترین معضلات احتمالا حول محور تلاش برای جداسازی و حفاظت از زنجیره های تامین فناوری خواهد بود. دولت بایدن تمایل خود را برای پیشی گرفتن از چین در توسعه و تولید نیمه هادی ها، محاسبات کوانتومی، هوش مصنوعی، زیست فناوری، تولید زیستی و فناوری های انرژی پاک نشان داده است.
برای انجام این کار، واشنگتن نیاز به ایجاد ظرفیت داخلی در همه این زمینه ها و محدود کردن توانایی چین برای پیشروی دارد. کشورهایی که دارای قابلیت‌های ویژه هستند، بین پکن که خواهان این فناوری‌ها است و واشنگتن که می‌خواهد دسترسی چین به آنها را به حداقل برساند، گرفتار خواهند شد.
یک محاسبه حاصل جمع صفر مشابه در مورد اقدامات پکن برای افزایش حضور نظامی بین‌المللی خود فراتر از امارات اعمال خواهد شد. چین در حال حاضر یک پایگاه نظامی در جیبوتی و یک تاسیسات در کامبوج دارد.
بنا بر گزارش ها، این کشور ساخت تاسیسات بیشتری را در گینه استوایی، جزایر سلیمان، وانواتو و جاهای دیگر دنبال می کند.
همانطور که در امارات متحده عربی انجام داد، واشنگتن با اهداف چین مخالفت خواهد کرد و کشورهای ثالث را برای امتناع از ساخت و ساز و استقرار چین تحت فشار قرار خواهد داد.
این طناب کشی به ویژه در جزایر اقیانوس آرام شدید خواهد بود، جایی که افزایش قدرت نظامی چین می تواند آزادی عمل نیروی دریایی ایالات متحده را محدود کند.
در حال حاضر، واشنگتن و پکن برای وفاداری کشورهای جزیره ای اقیانوس آرام با یکدیگر رقابت و درگیری سختی دارند.
آیا با ایالات متحده بهتر است؟
ایالات متحده باید حمایت کشورها را در مورد موضوعاتی که بیشترین اهمیت را دارد، آسان کند. واشنگتن باید با ارائه جایگزین های واقع بینانه برای آنچه چین ارائه می کند، شروع کند.
تهدیدهای ایالات متحده مبنی بر قطع اشتراک اطلاعاتی کشورها در صورت استفاده از هواوی - که شبکه یکپارچه نسل پنجم اینترنت را با هزینه کمتری نسبت به هر چیزی که غرب می‌توانست ارائه دهد - بی‌اثر بود. با این حال، زمانی که واشنگتن با متحدان خود برای ارائه جایگزین های معنادار کار کرد، کشورها شروع به بازنگری کردند.
تلاش برای تنوع بخشیدن به منابع چینی در مناطقی از جمله مواد معدنی کمیاب، پنل های خورشیدی و مواد شیمیایی خاص تنها در صورتی امکان پذیر خواهد بود که کشورها منابع دیگری با هزینه معقول در دسترس داشته باشند.
ایالات متحده نمی تواند جایگزینی برای هر چیزی که چین می سازد و انجام می دهد ارائه کند و در اکثر موارد نیازی به انجام آن هم ندارد. در عوض، واشنگتن باید مناطقی را که دارای بیشترین خطرات امنیت ملی هستند شناسایی کند و به سرعت با شرکای خود برای توسعه جایگزین‌ها همکاری کند.
ایالات متحده همچنین باید تا آنجایی که ممکن است تلاش کند از درخواست از کشورها برای آسیب رساندن به روابط اقتصادی آنها با چین اجتناب کند. گاهی اوقات، انجام این کار اجتناب ناپذیر خواهد بود، مانند زمانی که واشنگتن ائتلافی را در مورد نیمه هادی ها سازماندهی می کند یا دولت های دیگر را برای اعمال تحریم های حقوق بشری علیه پکن رهبری می کند.
اما این ائتلاف ها بایدبه صورت نرم و با حداقل سیاست تهاجمی دنبال شود. اگر ایالات متحده تجارت و سرمایه گذاری سایر کشورها با چین را در معرض خطر جدی قرار دهد، متحدان کمی را به دست خواهد آورد. با جلب حمایت دوستان و متحدان در زمینه کنترل صادرات، بررسی های سرمایه گذاری برون مرزی، تنوع زنجیره تامین و انشعاب فناوری، این تنش کمتر خواهد بود.
در نهایت، اگر واشنگتن می خواهد کشورها با آن شریک شوند و در مقابل پکن بایستند، باید حضور و تعهد بیشتری از خود نشان دهد. کشورها ممکن است مایل به متحمل شدن هزینه‌ها و ریسک تلافی‌جویانه چین از طریق شراکت با ایالات متحده باشند - اما تنها در صورتی که واشنگتن در سایر موضوعات از آنها حمایت کند.
با این حال، این احساس که ایالات متحده در صورت سخت‌تر شدن شرایط، غایب، غیرمتعهد یا بی‌کفایت خواهد بود، آنها را وسوسه می‌کند تا با اولویت‌های چین همسو شوند یا به سادگی از آن تن در دهند.
بنابراین، ایالات متحده باید به تعامل دیپلماتیک پایدار، توافق‌های تجاری، تکرار تعهدات دفاعی، مبارزات نظامی و کمک‌های توسعه‌ای گسترده، به‌ویژه در اقیانوس هند و اقیانوس آرام تکیه کند تا به کشورهایی که نسبت به قدرت ماندن ایالات متحده تردید دارند و نگران قدرت چین هستند، اطمینان دهد.
کشورها نیز نمی توانند کیک خود را داشته باشند و آن را بخورند. زمان انتخاب فرا رسیده است. کشورها باید تصمیم بگیرند که طرف واشنگتن یا پکن باشند.
ایالات متحده به جای اطمینان دادن به پایتخت ها مبنی بر اینکه چنین انتخابی در راه نیست، باید این واقعیت را بپذیرد و به سرمایه های خارجی در تصمیم گیری درست کمک کند.
