شفقنا-«رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهور ترکیه امروز دوشنبه قبل از نشست سران ناتو که فردا سه شنبه آغاز می‌شود، با تعیین شرط جدیدی که دستیابی به آن دشوار به نظر می‌رسد، متحدان خود در ناتو را غافلگیر کرد و عضویت سوئد در ناتو را مشروط به عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا کرد.
به گزارش سرویس ترجمه شفقنا به نقل از العربی الجدید، این سخنان اردوغان در کنفرانس مطبوعاتی در استانبول پیش از عزیمت به ویلنیوس، پایتخت لیتوانی که به مدت دو روز میزبان نشست سران ناتو است، بیان شد و در آن به موضوعات دستور کار این ائتلاف و دیدارها در ویلنیوس و موضوع پیوستن سوئد به «ناتو» پرداخت.
اردوغان گفت: ترکیه موافق گسترش ناتو است، سال گذشته یک تفاهم نامه سه جانبه با سوئد و فنلاند امضا شد و این کشور به تعهدات خود عمل کرد و در آوریل گذشته وارد این پیمان شد، در حالی که مرحله عضویت سوئد هنوز ادامه دارد.
وی افزود: امروز یک نشست سه جانبه با دبیرکل (ینس استولتنبرگ) و نخست وزیر سوئد (اولف کریسترسون) برگزار خواهم کرد، عضویت سوئد با اجرای تعهداتش در تفاهم‌نامه سه جانبه مرتبط است و ترکیه هربار تاکید می‌کند که مبارزه با سازمان‌های تروریستی بدون تمایز باید انجام شود.
اردوغان اظهار داشت: بیش از 50 سال است که ترکیه منتظر ورود به اتحادیه اروپا است در حالی که اغلب کشورهای این اتحادیه عضو ناتو شده‌اند، همینجا به این کشورها می‌گویم و در نشست سران ناتو هم خواهم گفت، درهای اتحادیه اروپا را به روی ترکیه باز کنید، ما هم درهای ناتو را به روی سوئد می‌گشاییم همانطور که قبلا این کار را برای فنلاند کردیم، من دیروز در گفت‌و‌گو با «جو بایدن»، رئیس جمهور آمریکا این موضوع را گفتم و در اجلاس سران هم خواهم گفت.
شرط جدید ترکیه، تشدید تنشی جدید و تغییر در قوانین بازی است، به خصوص که اظهارات وی شامل ایالات متحده آمریکا نیز می‌شود که تکمیل قرارداد فروش جنگنده اف 16 را مشروط به عضویت سوئد کرده است.
اردوغان در پاسخ به یکی از این سوال‌ها گفت: سوئد بدون تصویب پارلمان ترکیه نمیتواند به ناتو بپیوندد، در مورد جنگنده‌های اف 16 به ما می‌گویند که این قرارداد باید از کنگره بگذرد و ما هم می‌گوییم که در ترکیه پارلمان داریم، واگر پیوستن سوئد به ناتو مورد تصویب پارلمان قرار نگیرد، هر سخنی بی‌معنا است.
مسلما مواضع جدید ترکیه که توسط اردوغان اعلام شده موجب موضع‌گیری جدید غرب و آمریکا خواهد شد، اظهاراتی که سقف مذاکرات دو طرف را بالا می‌برد و موید این واقعیت است که موضع اردوغان پس از انتخابات و اتخاذ سیاستی متعادل بین غرب، روسیه و کشورهای جهان و منطقه قوی‌تر شده است.
انتظار می رود اظهارات اردوغان بازتاب بسیاری در فضای نشست ناتو داشته باشد و شاهد اظهارات و موضع گیری‌های متفاوتی از سوی کشورهای اروپایی و روابط جدیدی بین دو طرف باشیم اما این منافع مشترک است که تعیین کننده خواهد بود، به خصوص که این روابط نزدیک به یک دهه است که با مشکل مواجه بوده اما به وخامت نگراییده است.
ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو در اولین واکنش به اظهارات و شرایط جدید اردوغان در یک کنفرانس مطبوعاتی که در پایتخت لیتوانی برگزار شد، گفت: «از پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا حمایت می‌کند.»
اما «اولاف شولتز»، صدراعظم آلمان، در واکنش به اظهارات اردوغان صریح بود و گفت: «پیوستن سوئد به ناتو هیچ ارتباطی با پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا ندارد، نباید این دو موضوع را مرتبط با هم بدانیم، هیچ چیز مانع از عضویت سوئد در ناتو نمی‌شود.»
ترکیه سقف مطالبات خود را بالا برده است
«گونگور یاووز اصلان»، نویسنده و روزنامه‌نگار ترکیه‌ای درباره اظهارات اردوغان به العربی الجدید گفت: «اردوغان به صراحت اعلام کرد که ورود سوئد به ناتو از ورود ترکیه به اتحادیه اروپا می‌گذرد که برای اولین بار اعلام شده است، ترکیه این سخنان را در قبال اوکراین با فنلاند مطرح کرده است.»
یاووز اصلان افزود: «اردوغان در سخنرانی خود خطاب به رهبران اتحادیه اروپا می‌گوید که کشورهای اتحادیه اروپا در این ائتلاف مؤثر نیستند و در صورت موافقت این اتحادیه با عضویت ترکیه یا ارائه تعهدات در این باره، برای پیوستن سوئد به ناتو گام برخواهد داشت.
این روزنامه‌نگار ترکیه‌ای خاطرنشان کرد: «این اظهارات قواعد بازی را تغییر می دهد و یک ماده اساسی در روابط ترکیه و اروپا اضافه می‌کند و آن این است که ترکیه جزء لاینفک این پیمان است و و بدون موافقت آنکارا عضویت سوئد و هر کشور دیگری عملا غیر ممکن است.»
وی در پایان به بازتاب این اظهارات بر روابط ترکیه و آمریکا پرداخت و گفت: «روابط ترکیه و آمریکا سرشار از تقابل، ناکامی‌ها و رقابت‌هاست و علی‌رغم همه این اختلافات و تفاوت دیدگاه‌ها، روابط دو کشور بر منافع راهبردی استوار است، آمریکا ترکیه را از جنگنده های F-35 محروم کرده است و اکنون از یگان‌های مدافع خلق کُرد حمایت می‌کند که همه اینها اختلافات لاینحل میان واشنگتن و آنکاراست.
تقویت موضع ترکیه
از سوی دیگر، «عمر کزلجیک»،، محقق مرکز مطالعات SITA در مصاحبه با العربی الجدید درباره اظهارات جدید اردوغان گفت:« سخنان اردوغان در مقطع زمانی بسیار مهمی ایراد شده است زیرا کنگره آمریکا موضعی را اتخاذ کرد که میان مساله فروش جنگنده‌های اف 16 و پیوستن سوئد به ناتو ارتباط برقرار کرده است.»
اوزگک افزود: «این موضع جدید اردوغان ضد حمله‌ای برای تقویت موقعیت ترکیه در میز گفتگو و مذاکره و تلاش برای فشار بر طرف مقابل است، زبان حال ترکیه این چنین است که اگر آمریکا یک طرف در موضوع مرتبط با ترکیه و سوئد است پس در این حالت ما هم موضوع اتحادیه اروپا را اضافه می کنیم تا نتیجه آن اضافه شدن موضوعاتی باشد که ربطی به موضوع الحاق سوئد به ناتو ندارد.»
وی تاکید کرد:«به گفته اردوغان، ترکیه همچنان اصرار دارد که بخشی از اتحادیه اروپاست که پیام‌های مثبتی برای کشورهای این اتحادیه است، اردوغان می‌توانست کارت دیگری را رو کند اما ترجیح داد موضوع پیوستن به اتحادیه را مطرح کند، سوئد عضو اتحادیه اروپا است اما در ناتو نیست و ترکیه عضو ناتو است و سوئد عضو آن نیست و این گواهی است بر اینکه ترکیه سال‌ها منتظر عضویت در اتحادیه اروپا بوده است.
متن این گزارش در العربی الجدید
∎