ایران در آستانه پیوستن رسمی به سازمان همکاری شانگهای است -یک گروه مهم منطقه‌ای که شامل چین و روسیه است. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه روز جمعه گفت که ایران طی هفته‌های آتی رسما در این گروه پذیرفته خواهد شد.

تفکر استراتژیک کنونی ایران

به نوشته جروزالم پست، به طور تقریبا هم‌زمان، علی اکبر ولایتی، از افراد تعیین‌کننده در سیاست خارجه جمهوری‌ اسلامی، در مصاحبه‌ای بر اهمیت روابط ایران و عربستان تاکید کرد و از کشورهای منطقه خواست تا علیه صهیونیست‌ها متحد شوند.

به گفته ولایتی، روابط راهبردی ایران، چین و روسیه به تدریج در حال شکل‌گیری است. این مقام ایرانی با بیان این‌که روابط ایران با روسیه راهبردی است، افزود، اختلاف در برخی موضوعات تاثیر منفی بر این روابط ندارد. به باور نویسنده یادداشت جروزالم‌پست، مصاحبه‌های اخیر با این شخصیت کلیدی ایرانی به وضوح تفکر استراتژیک کنونی ایران را نشان می‌دهد.

پیوستن به مجامع فاقد اسرائیل؛ پروژه‌های متعارض تهران و واشنگتن در منطقه

قرار است ایران در تاریخ 4 ژوئیه به سازمان همکاری شانگهای بپیوندد. این در حالی است که تهران خواهان پیوستن به گروه بریکس است -گروهی شامل کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی. این موضوع از این بایت اهمیت دارد که هرچه ایران بیش‌تر به این گروه‌های منطقه‌ای بپیوندد، می‌تواند در مجامعی که اسرائیل در آن‌ها حضور ندارد، علیه این رژیم بیشتر کار کند. هم‌زمان با این‌که دولت ایالات متحده «یکپارچگی» منطقه‌ای را تشویق می‌کند، ایران به وضوح به نوع دیگری از ادغام فکر می‌کند.

بنابراین توجه به این نکته مهم است که تلاش‌های تهران در حالی مطرح می‌شود که ایالات متحده اعلام کرده که وزارت امور خارجه این کشور، دن شاپیرو، سفیر سابق ایالات متحده در اسرائیل را برای کار در دفتر امور خاور نزدیک وزارت خارجه در راستای «ادغام منطقه‌ای» انتخاب کرده است. در واقع، ایالات متحده می‌خواهد توافق‌نامه ابراهیم و مجمع نقف را تقویت کند. با این حال واضح است که ایران تلاش می کند این برنامه‌ها را خراب کند و نظم دیگری در منطقه ایجاد کند.

موازنه و همبستگی‌های استراتژیک از طریق پیمان‌های جدید

اکنون ولایتی معتقد است که روابط کلیدی ایران و روسیه در حال رشد و گسترش است. او می‌گوید این‌ها روابط استراتژیک است. به عقیده او: اکنون شاهدیم که همکاری‌های دو کشور توسعه چشم‌گیری داشته است... مسلم است که به تدریج نوعی روابط سه جانبه راهبردی بین ایران، روسیه و چین در حال شکل‌گیری است که در سیاست خارجی سه کشور بی‌سابقه است. عضویت سه کشور در پیمان شانگهای در موازنه و همبستگی‌های استراتژیک بسیار تعیین کننده و تاثیرگذار شده است.

او هم‌چنین بر مانورهای نظامی مشترک اخیر این کشورها تاکید کرد. او این را به عنوان چالشی برای گروه اوکوس -متشکل از استرالیا، بریتانیا و ایالات متحده- توصیف کرد. به عقیده او، این آرایش جدید نیروهای دو طرف از یک سو آمریکا، انگلیس و استرالیا و از سوی دیگر ایران، روسیه و چین، آینده موازنه دفاعی در آسیا و اقیانوسیه را تعیین می‌کند. 

سه‌گانه ملت‌ها

این مشاور اذعان دارد که ایران، روسیه و چین روی موضوعات استراتژیک کار می‌کنند و این به ایران امکان می‌دهد تحریم‌ها را دور بزند. هم‌چنین سیاست‌های خصمانه آمریکا علیه ایران و روسیه باعث گسترش همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های مختلف سیاسی، نظامی و اقتصادی شده است.

به باور نویسنده این یادداشت، ایران معتقد است که روسیه اکنون برای به چالش کشیدن ناتو به ایران تکیه خواهد کرد.کما این‌که ولایتی تائید می‌کند روسیه جنگ ترکیبی آمریکا و ناتو علیه ایران و تضعیف جمهوری اسلامی ایران را تهدیدی برای امنیت و منافع ملی خود می‌داند. بدین ترتیب است که همکاری‌های نظامی ایران و روسیه در مدت اخیر به شکل چشمگیری گسترش یافته است.

یادداشت جروزالم‌پست مدعی است که پس از اولین حمله روسیه به اوکراین در سال 2014 و مداخله این کشور در جنگ داخلی سوریه در سال 2015، مسکواحتمالاً معتقد بود که ایالات متحده و غرب در سال 2022 -که تهاجمی در مقیاس بسیار بزرگ‌تر آغاز شد- از اوکراین حمایت نخواهند کرد. اما روسیه در اشتباه بود، ولی ایران اکنون سود برده و در حال تبدیل شدن به متحد ضروری روسیه است.

این مقام ایرانی هم‌چنین از تجدید روابط با مصر و عربستان سعودی تمجید کرد و آن‌ها را راهی برای ایران برای به چالش کشیدن اسرائیل دانست. واضح است که ایران بر این باور است که در حال انجام بلندپروازی‌های دیپلماتیک مهم در منطقه است.

منبع: اقتصادنیوز