شناسهٔ خبر: 61039231 - سرویس اقتصادی
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه جام‌جم | لینک خبر

جزئیات پرونده‌ای که در دولت تدبیر کلید خورد

فساد «رفاه»

نتیجه مدیریت ناکارآمد و فساد در مجموعه اقتصادی رفاه اخراج 3500 نفر از کارکنان آن است. از فساد فروشگاه رفاه همین بس که ارزش کل فروشگاه رفاه 5000 میلیارد تومان ارزیابی شده‌بود اما 62 درصد سهام با 90 درصد تخفیف واگذار شد. فروشگاه رفاه که روزی یک بنگاه اقتصادی بزرگ بود اکنون به یک ابر‌بدهکار تبدیل شده‌است.

صاحب‌خبر -
بدهی این شرکت آن‌قدر بالاست که دیگر تولیدکنندگان حاضر به ارائه اجناس به این فروشگاه نیستند و همین موضوع باعث شده تا به‌جای اجناس، خاک در قفسه‌‌ها جا خوش کند. فروشگاه رفاه که 15 هزار نیرو در سطح کشور داشت تاکنون از تعداد شعب خود کاسته و 3500 نفر را نیز تعدیل کرده اما این پایان ماجرای پرحاشیه این مجموعه اقتصادی نیست.  در گزارش حسابرسی سازمان بورس، در سال‌های 96 تا 1400 نشان می‌دهد رد پای دولتی‌ها در پرونده فساد رفاه وجود دارد که جزئیات آن را در ادامه می‌خوانید. 

در هفته‌های گذشته ویدئوهایی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد که ماهیت آن اخراج کارکنان فروشگاه رفاه در شهرهای مختلف بود. حالا خبر رسیده که تعداد تعدیلی‌ها قرار است تا مرداد به  7000 نفر برسد.شرکت فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه در سال 95 ‌طی فرآیندی نامشخص و غیرشفاف به بدهکاران بزرگ بانکی و ارزی واگذار شد؛ بدهکارانی که نام آنها در پرونده اکبر طبری، معاون اسبق قوه قضاییه دیده می‌شد. علی صرافان که مالک اصلی فروشگاه بود ارتباط نزدیکی با اکبر طبری و مصطفی نیازآذری داشت. صرافان یک‌بار که قصد فرار از مرزهای شمالی کشور را داشت، دستگیر شد. برادران صرافان در خرید کشت و صنعت دشت مغان هم حضور داشتند که اهلیت‌شان تایید نشد و مشخص نیست کسی که فاقد اهلیت است و در پرونده قبلی اهلیتش رد شده، چطور فروشگاه رفاه به آنها واگذار شده‌است؛ ضمن این‌که در طول چند سال گذشته فروشگاه رفاه املاک ارزشمند خود را فروخته و دوباره همان ملک را اجاره کرده‌است. آن‌قدر بد‌حسابی و بدهی اتفاق افتاده که تولید‌کنندگان دیگر به این فروشگاه کالا عرضه نکردند که زمینه‌ تعطیلی را فراهم کرد. شرکت سپهر نوید‌آفرین یکی از زیرمجموعه‌های فروشگاه رفاه در همان سال‌ها بلوک 10.8درصدی بانک ملت را خرید و پس از آن نیز بلوک 9.47درصدی بانک تجارت را تصاحب کرد، اکنون ورشکسته شده‌است. موضوعی که رسول قهرمانی نماینده دادستان تهران در دادگاه اکبر طبری  به بخشی از آن اشاره کرد.
 
نحوه واگذاری
 یکی از مواردی که مورد توجه قرار گرفته، نحوه واگذاری فروشگاه رفاه است. سهام این فروشگاه به عنوان یک شرکت دولتی در اختیار بانک‌های ملی، صادرات، ملت، تجارت، سپه و سازمان زمین و مسکن، بیمه ایران، بیمه مرکزی، شهرداری تهران و برخی شهرداری‌های کلانشهرها قرار داشت.در سال‌های95 و 96 با یک اقدام جنجالی، مالکیت ۶۲درصد از سهام این فروشگاه زنجیره‌ای به شرکت‌های «سپهر نوید آفرین» و «بازتاب سهام توس» با قیمت ۴۶۵ میلیارد تومان واگذار شد که با توجه به ظرفیت این شرکت، بسیار ناچیز بود.
 
تسهیلات بی‌بازگشت
آنچه در بررسی اولیه این فهرست منتشره توسط بانک‌های دولتی قابل مشاهده است، وجود اعضای برخی خانواده‌های مشهور است. به عنوان مثال، یکی از این خانواده‌ها که جزو بدهکاران کلان بانک صادرات محسوب می‌شوند، برادران صرافان هستند که در قالب بیش از ۱۰‌شرکت، اقدام به دریافت تسهیلات بانکی نموده اما اراده و اقدام موثری در بازپرداخت این مبالغ نداشته‌اند. گروه صرافان با دریافت چهار فقره وام بانکی ۱۷۳ میلیارد و ۲۶۶ میلیون تومانی از بانک سرمایه، در ردیف بدهکاران بزرگ بانکی در این مجموعه قرار داشت. خانواده صرافان چهارسوقی که با نام «صرافان برادرز» نیز شناخته می‌شوند از جمله خانواده‌های شهیر در بازار برنج ایران هستند که جزو ابربدهکاران بانک صادرات نیز بودند.
 
ردپای وزیر و پسرش
شرکت سپهر نوید آفرین متعلق به خانواده ابوترابیان، با مدیرعاملی امیرحسین ابوترابیان و سعید ابوترابیان بود و برادر امیرحسین ابوترابیان (مدیرعامل سپهر نوید آفرین) عضو هیات مدیره شرکت بازتاب سهام توس نیز بود.حالا پرسش اینجاست سعید ابوترابیان چرا و چگونه به عضویت هیات مدیره بازتاب سهام توس اضافه شد؟ این مجموعه خصوصی از شرکت‌های متعددی تشکیل شده‌بود که به قولی از زیرمجموعه‌های گروه مالی صدر پارس به شمار می‌رفت. گروه مالی صدر پارس بعدها به دانایان پارس تغییر نام داد. گروه مالی صدر پارس با وزارت عباس آخوندی در دولت یازدهم و دوازدهم بیش از پیش شناخته‌شد. در این گروه مالی می‌شود تقریبا فهرست کاملی از اطرافیان آخوندی‌ در وزارت راه و شهرسازی را دید. از مشاور وزیر گرفته تا بستگان و معاون وزیر سابق.
 
چوب حراج
جالب اینجاست که حضور دوستان و آشنایان عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم و دوازدهم در شرکت بازتاب سهام توس اتفاقی بود که در اولین روزهای سال 96 افتاد. درست در همان ایامی که کار واگذاری ۲۰ درصدی سهام رفاه به «سپهر نوید آفرین» تازه به اتمام رسیده‌بود و در حالی که اعضای هیأت مدیره بازتاب سهام توس آبان ۹۵ به مدت دو سال تا آبان ۹۷ انتخاب شده‌بودند، تغییراتی ناگهانی اتفاق افتاد که طی آن با تعویض اعضای هیأت مدیره، نامی آشنا به این اعضا اضافه شد.
ابوترابیان به‌عنوان نماینده یکی از شرکت‌های زیرمجموعه گروه مالی صدر پارس به اعضای هیأت مدیره بازتاب سهام توس پیوسته بود. این اتفاق تقریبا یک ماه پس از آن صورت گرفت که بازتاب سهام توس خرید ۴۲ درصدی سهام رفاه را با ترکیب هیأت‌مدیره قبلی و البته با نام دانایان پارس قطعی کرده‌بود. بنابراین با خارج شدن همه شرکت‌های زیرمجموعه گروه مالی صدر پارس، ابوترابیان و دوستانش گرداننده بلامنازع این شرکت شدند.
در گزارش حسابرسی سازمان بورس و اوراق بهادار آمده پس از بررسی مراودات مالی فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه و شرکت‌های فرعی پرداختی به آرش فرهادی انجام شده که مشخص نیست اکنون در چه وضعیتی قرار دارد.  همچنین فروشگاه رفاه و شرکت‌های فرعی و وابسته با شرکت لاکشمی تریدینگ و فروش شرکت فرعی فدک یاس اسپادانا معاملات نامشخص دارند. شرکت فدک یاس اسپادانا یکی از دریافت‌کنندگان ارز ترجیحی (دلار 4200 تومانی) از بانک مرکزی بود. در زمستان سال 95 بخش اول سهام فروشگاه رفاه با حدود ۱۴۵ میلیارد تومان به صورت اقساط به فروش رفت و در واگذاری بخش دوم ۴۲ درصد سهامش تقریبا به قیمت ۳۴۸ میلیارد تومان فروخته شد.فروشگاه رفاه که قرار بود روزی رفاه مردم ایران را تامین کند، به دلیل فساد گسترده باعث تعدیل حدود نیمی از نیرو‌های خود شده‌است. به نظر می‌رسد سازمان خصوصی‌سازی، قوه قضاییه و مجلس باید نظارت خود را در زمینه واگذاری و همچنین نحوه اداره بنگاه‌های اقتصادی تقویت کنند. 

محمدحسین علی‌اکبری - گروه اقتصاد