صنعت خودروسازی کشور با چالش‌های متعددی همچون بهره‌وری پایین، تنوع و کیفیت پایین محصولات، عدم رضایتمندی مشتریان، ساختارهای مالکیتی و مدیریتی معیوب، عدم تفاهم و درک مشترک تصمیم گیران و ذی‌نفعان اصلی بازار و صنعت خودرو مواجه است. 

وضعیت نامطلوب مالی و زیان انباشته شرکت‌های خودروسازی یکی از نتایج اخذ تصمیمات نادرست و چالش‌های مزبور است. 

بر همین اساس، بررسی آخرین وضعیت صورت مالی خودروسازان (ایران خودرو، سایپا، پارس خودرو) منتهی به ۲۹ اسفند سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که زیان انباشته این صنعت -فقط در بخش شرکت‌های مادر- حدود ۱۳۰ هزار میلیارد تومان شده و میزان بدهی نیز به ۲۴۴ هزار میلیارد تومان رسیده است. 

سهم ایران خودرو از زیان انباشته حدود ۷۵ هزار میلیارد تومان و از بدهی حدود ۱۳۱ هزار میلیارد تومان است. 

سایپا نیز حدود ۳۹ هزار میلیارد تومان زیان انباشته و ۹۳ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان بدهی دارد. 

همچنین برای پارس خودرو ۱۶ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان زیان انباشته و کمتر از ۲۰ هزار میلیارد تومان بدهی ثبت شده است. 

چه کسی حاضر به خرید خودروسازان است؟

بر اساس این گزارش، وضعیت زیاندهی خودروسازان در حالی تداوم دارد که رئیس جمهوری از اسفند سال ۱۴۰۰ دستور به واگذاری شرکت‌های خودروسازی داده است. 

از آن زمان تاکنون صرفاً در آذر ماه پارسال صورتجلسه ای تهیه شد که در آن تاکید شده بود سهام تودلی (خودسهام داری) خودروسازان به عنوان فاز نخست واگذاری تا پایان سال ۱۴۰۱ تعیین تکلیف شود که البته با گذشت ۳ ماه از سال ۱۴۰۲ هنوز در این فاز قرار داریم و اتفاق جدیدی در واگذاری‌ها رخ نداده است. 

علی ای حال، با توجه به وضعیت زیان انباشته خودروسازان که با بدهی در مجموع به ۳۷۴ هزار میلیارد تومان می‌رسد، وزارت صمت و سازمان خصوصی سازی باید شفاف سازی کنند که چه کسی حاضر به خرید سهام این شرکت‌های زیانده است؟ چه بسا که علی نبوی رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران نیز در گفتگویی که با مهر داشت بر این گزاره صحه گذاشت. طبق تاکید نبوی «در فاز اول واگذاری اقدامات زیادی را انجام دادیم و سهام داری در خودروسازان را ارزیابی کردیم و ارزش گذاری کارشناسی سهام نیز تهیه شد. آگهی نیز منتشر کردیم اما به دلیل فضای اقتصادی حاکم بر صنعت خودروی کشور، خریداران تمایلی به حضور در این صنعت ندارند.« 

همچنین با توجه به تجربه شکست خصوصی سازی در ایران، در صورت پیدا شدن خریدار و واگذاری سهام، این شرکت‌ها به چه عاقبتی دچار خواهد شد؟