صاحب‌خبر - در حالی که مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 به مرحله نهایی خود رسیده و طرفین انتظار دارند که طی روزهای آتی بالاخره توافق نهایی حاصل شود، یک روزنامه آمریکایی ضمن بازگشت به گذشته، به مرور وقایعی پرداخته که به زعم خود، سبب آغاز روند گفت و گوهای فعلی هسته ای با حضور مستقیم ایران و آمریکا شده است.

به گزارش «تابناک»، نشریه آمریکایی وال استریت ژورنال با انتشار مطلبی مدعی شده ایران در اواخر سال 2009، فهرستی از خواسته های خود را که شامل درخواست برای آزادی تعدادی از ایرانیان زندانی در آمریکا بود، به واشنگتن ارائه داد تا از این طریق، تعهد باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا به وعده خود مبنی بر تلاش برای بهبود روابط با ایران را محک بزند. همین مکاتبات، سبب گشوده شدن بابی برای مذاکرات هسته ای شد.

بنا بر ادعای این روزنامه، این پیام های محرمانه که توسط نماینده سلطان قابوس، پادشاه عمان ارسال شده، شامل موارد دیگری از جمله قرار دادن نام برخی گروه های اپوزیسیون ایران در لیست سیاه و افزایش اعتبار ویزا برای دانشجویان ایرانی در آمریکا بوده است. به گفته مقامات آگاه از این موضوع، ایالات متحده نهایتاً برخی از این درخواست ها، از جمله آزادی چهار ایرانی زندانی در آمریکا و انگلیس را پذیرفت. این مکاتبات که تا سال 2013 ادامه داشت، به زمینه ای برای نخستین گفت و گوی مستقیم ایران و آمریکا پس از انقلاب اسلامی تبدیل شد.

در پی این امر، مذاکراتی محرمانه میان ایران و آمریکا در مسقط، پایتخت عمان برگزار شد که محور آن، موضوع هسته ای بود. مقامات ارشد آمریکایی به نقش مهم و کلیدی عمان در زمینه سازی و تسهیل گفت و گوهای پشت پرده میان ایران و آمریکا اشاره می کنند.

در این مطلب به جزئیاتی از آنچه درخواست های ایران از آمریکا خوانده شدن نیز اشاره شده است. از جمله این درخواست ها، موضع گیری آمریکا در مقابل گروه تروریستی «جندالله» بوده که سبب شده در نوامبر 2010، وزارت خارجه آمریکا این گروه را در لیست سیاه قرار دهد. ایران چنین درخواستی را درباره یک گروه اپوزیسیون طرفدار پادشاهی در لس آنجلس به نام «تندر» و همچنین سازمان مجاهدین خلق (گروهک منافقین) نیز داشته که البته از قبل توسط آمریکا یک گروه تروریستی اعلام شده بود. با این حال، آمریکا به این درخواست ایران پاسخی نداده است.

اما درباره درخواست دیگر ایران، یعنی تمدید ویزا برای دانشجویان ایرانی نیز در سال 2011، هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا، مجموعه برنامه هایی را برای تسهیل روند تحصیل دانشجویان ایرانی در آمریکا اعلام کرد. آزادی ده ها ایرانی زندانی، از جمله دیگر درخواست های ایران بود که در نتیجه آن، چهار ایرانی که در آمریکا و انگلیس زندانی بودند، آزاد شدند.

وال استریت ژورنال معتقد است تاریخچه روند مذاکرات هسته ای ایران و زمینه هایی که به آن اشاره شد، بیانگر الگویی است که بر اساس آن، آمریکا امتیازاتی را برای نگه داشتن ایران پای میز مذاکرات ارائه می دهد و در عین حال، از طریق وجود تحریم های بین المللی به این روند توازن می بخشد. با این وجود، این روزنامه مدعی است که در شرایط کنونی، ایران بیش از حد از آمریکا امتیاز گرفته و در مقابل، امتیازات اندکی داده است.

از سوی دیگر، در این مطلب ادعا شده که در نقطه مقابل این روند، ایران همواره تلاش داشته از هر گونه فرصتی برای به دست آوردن ابزار جهت فشار بر آمریکا و امتیازگیری استفاده کند. به عنوان مثال، ایران در سال 2009 سه کوهنورد آمریکایی را به اتهام جاسوسی بازداشت کرد و تلاش داشته تا با استفاده از این اهرم، نسبت به امتیازگیری از آمریکا اقدام کند.

باید اشاره کرد که طرح این ادعاها در شرایط کنونی و در آستانه ضرب الاجل توافق نهایی هسته ای و همچنین بیان جهت دار سیر تاریخی مذاکرات، هدفی جز فضاسازی علیه ایران و تغییر رویکرد افکار عمومی را دنبال نمی کند. به عبارت دیگر، هدف وال استریت ژورنال القای این موضوع است که تاکنون، آمریکا درخواست های ایران را پذیرفته و امتیازات زیادی به ایران اعطا کرده، اما در مقابل، ایران از دادن امتیازات لازم خودداری می کند.


∎​