شفقنا- ۵/۳ میلیون دانش‌آموز در مدارسی تحصیل می کنند که عنوان «غیرانتفاعی» را یدک می کشند. به اذعان والدین و برخی معلمان، شهریه دریافتی این مدارس با خدماتی که ارائه می دهند تناسب ندارد.
روزنامه جوان در گزارشی به وضعیت مدارس غیرانتفاعی پرداخته و آورده است: مدارس غیرانتفاعی ابتدا برای دانش‌آموزانی طراحی شده بود که توانمندی‌های کمتری داشتند، به این ترتیب با خلوت بودن کلاس‌ها، معلمان می‌توانستند بیشتر با دانش‌آموزان کار کنند تا پایه تحصیلی آنها تقویت شود. به مرور زمان شرایط تغییر کرد و این موضوع کاملاً برعکس شد. در حال حاضر اگر والدین احساس کنند فرزندشان توانایی زیادی دارد، او را به مدارس خاص می‌فرستند تا در کلاس‌های شلوغ ۳۰ تا ۴۰ نفره مدارس دولتی، استعدادش از بین نرود.
شهریه‌های خاص برای خدمات معمولی!
سال‌ها پیش همه دانش‌آموزان در مدارس دولتی درس می‌خواندند و اصلاً مدرسه غیردولتی وجود نداشت تا دودستگی میان آنها ایجاد شود. آن روز‌ها خانواده‌ها زیر بار پرداخت هزینه‌های سرسام‌آور شهریه نمی‌رفتند، اما چند سالی است که مدارس غیردولتی حضور فعالی در صنعت آموزش پیدا کرده و توانسته‌اند دانش‌آموزان زیادی را جذب خود کنند.
این در حالی است که عمده مدارس غیرانتفاعی با وجود شهریه‌های گران‌قیمت، اما از کیفیت آموزش بالایی برخوردار نیستند. اکثر آنها حتی به اندازه نصف پولی که می‌گیرند، خدمات نمی‌دهند، البته خانواده‌هایی که فرزندشان را به مدارس غیرانتفاعی می‌فرستند، معتقدند خدمات در این مدارس به مراتب بهتر از مدارس دولتی است، بنابراین برای برخورداری فرزندشان از امکانات بهتر تحصیلی، حاضر به صرف هزینه و تحمل بار مالی چند‌ده‌میلیونی می‌شوند.
خانم پرنیان که مادر دانش‌آموز پایه اول ابتدایی است، در رابطه با ثبت‌نام فرزندش در مدرسه غیرانتفاعی در منطقه یک تهران به «جوان» می‌گوید: «کلاس‌های مدارس دولتی شلوغ است و گاهی ۴۵ دانش‌آموز در یک کلاس قرار می‌گیرند. می‌خواهم معلم کلاس دخترم وقت داشته باشد که به او درس بدهد نه اینکه تمام مدت کلاس را مشغول ساکت کردن بچه‌ها باشد و به جای معلمی، مبصری کند. به طور حتم اگر مدارس دولتی خلوت‌تر بود و استاندارد تعداد دانش‌آموز در هر کلاس در آن رعایت می‌شد، او را در آنجا ثبت‌نام می‌کردم و زیر بار پرداخت شهریه‌های گران نمی‌رفتم.»
او ادامه می‌دهد: «شهریه‌های مدارس غیرانتفاعی در منطقه یک متفاوت است. در مدرسه‌ای که دخترم را ثبت‌نام کرده‌ام برای سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ شهریه ۳۰ میلیون تومانی گرفته‌اند و برای سال جدید نیز ۱۰ میلیون تومان به صورت علی‌الحساب طلب کرده‌اند تا بعداً رقم جدید شهریه را اعلام کنند.»
خانم پرنیان درباره شهریه‌های سایر مدارس در این منطقه اینگونه توضیح می‌دهد: «مدرسه‌ای را می‌شناسم که ۱۰۰ میلیون تومان شهریه‌اش است. وقتی با خانواده‌هایی که فرزندشان را در آنجا ثبت‌نام کرده‌اند، صحبت می‌کنم، می‌گویند که هیچ خدمات خاصی در آنجا داده نمی‌شود. آنها صرفاً از اینکه فرزندشان در مدرسه معروف درس می‌خواند احساس رضایت می‌کنند.»
کاسبی جدیدی به نام خدمات «afterscool»!
هرچند درآمد صاحبان مدارس غیرانتفاعی بالاست، اما آنها از راه‌های دیگری که موجب افزایش درآمدشان شود نیز استفاده می‌کنند. مثلاً برخی از مدارس غیرانتفاعی خدماتی مثل afterscool دارند و بابت آن نیز هزینه زیادی می‌گیرند. آنها به پدران و مادرانی که شاغل هستند و نمی‌توانند بعد از اتمام ساعت مدرسه دنبال فرزندشان بیایند می‌گویند که با پرداخت هزینه بیشتر از خدمات afterscool استفاده کنند. در این خدمات، بچه‌ها از پیش‌دبستانی تا کلاس پنجم در یک کلاس می‌نشینند و تکالیف‌شان را انجام می‌دهند. آنها باید منتظر بمانند تا والدین‌شان بعد از سه یا چهار ساعت دنبال‌شان بیایند. در این بین برخی از دانش‌آموزان به دلیل حضور طولانی‌مدت در مدرسه دچار اختلال عصبی می‌شوند چراکه آنها دوست دارند مانند سایر همکلاسی‌های‌شان به خانه بروند. این در حالی است که به گفته برخی از والدین و معلمان، afterscool هیچ بار تفریحی یا سرگرمی برای دانش‌آموزان ندارد.
حقوق‌های ناچیز معلمان در مدارس گران
عمده مدارس غیردولتی برای اینکه هزینه‌های‌شان را کم کنند و به سود بیشتری برسند، نیرو‌های آموزشی کم تجربه با دستمزد حداقلی را استخدام می‌کنند و همین مسئله سیستم تحصیل دانش‌آموزان مدرسه غیرانتفاعی را ضعیف کرده است. خانم طاهری یکی از معلمان مدرسه غیرانتفاعی است که این موضوع را تأیید می‌کند و می‌گوید: «مدارس غیرانتفاعی اصلاً و ابداً متناسب با پولی که می‌گیرند خدمات نمی‌دهند. این را هر کسی که چند روز به مدارس غیرانتفاعی برود یا یک تحقیق ساده کند، متوجه می‌شود و این موضوع کاملاً عینی و قابل لمس است.» او با اشاره به اینکه معلمانی بدون سابقه و بدون مدرک مرتبط در مدارس غیرانتفاعی مشغول کارند، می‌گوید: «خانواده‌ها می‌گویند مدارس دولتی شلوغ است و معلمان متخصص ندارد، اما مگر همه مدارس غیرانتفاعی معلمان متخصص دارد؟ به شخصه معلمانی را می‌شناسم که با مدرک تحصیلی غیرمرتبط وارد کلاس‌های درس غیرانتفاعی می‌شوند و کسی هم نیست که به این موارد نظارت و رسیدگی کند.»
خانم طاهری اظهار می‌دارد: «در مدرسه‌ای که در آن کار می‌کنم، در این سال تحصیلی که روز‌های آخرش سپری می‌شود از هر دانش‌آموز ۳۰ میلیون شهریه گرفته‌اند، اما خدمات آن با خدماتی که در مدرسه‌ای با شهریه ۱۵ میلیون تومانی یا حتی ۵۰ میلیون تومانی ارائه می‌شود، تفاوتی ندارد.»
او ادامه می‌دهد: «مدارس غیرانتفاعی از قوانین خاص خودشان پیروی می‌کنند و هر کدام‌شان هر چقدر که بتوانند از خانواده‌ها پول می‌گیرند. کسی هم به طور دقیق بر کار آنها نظارت نمی‌کند. در حال حاضر مدرسه‌ای در مناطق یک و ۲ تهران هستند که نزدیک ۸۰ میلیون تومان شهریه گرفته‌اند. مگر چه کاری در این مدارس انجام می‌شود و چه معلمانی در آنجا درس می‌دهند؟»
این خانم معلم می‌گوید: «مجموع پول‌هایی که مدارس غیرانتفاعی از خانواده‌ها می‌گیرند، یک رقم بسیار بالایی می‌شود که عمده آن در جیب مؤسس مدرسه می‌رود. این در حالی است که اکثر معلمان در مدارس غیرانتفاعی حقوق‌هایی کمتر از حقوق وزارت کار دارند و حق و حقوق‌شان نیز ناقص واریز می‌شود. متأسفانه وضعیت این معلمان معلق است و آنها نه تنها امنیت شغلی ندارند بلکه برای گرفتن حق‌شان هم هیچ کجا نمی‌توانند شکایت کنند.»
۱۲ میلیون دانش‌آموز در حاشیه، ۵/۳ میلیون دانش‌آموز در متن!
تنوع مدارس در کشورمان و فعالیت انواع مدارس غیردولتی، دولتی خاص و دولتی عادی باعث شده است «شهریه» مؤلفه‌ای کلیدی در بهره‌مندی از آموزش باکیفیت باشد. تعداد مدارس دولتی که خدمات آموزشی رایگان و باکیفیتی ارائه کنند، کمتر شده است. در همین ارتباط قاسم احمدی‌لاشکی، معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش گفت: «هم‌اکنون ۵/۱۵ میلیون دانش‌آموز در کشور داریم که بیش از ۸۰ درصد آنها در مدارس دولتی مشغول تحصیل هستند و حدود ۵/۳ میلیون دانش‌آموز در مدارس غیردولتی و خاص حضور دارند.»
او ادامه داد: «تنوع مدارس در کشور بسیار زیاد است و باید ساماندهی شود، سال ۱۳۹۸ این موضوع در مجلس مصوب شد، اما در آخر به نتیجه نرسید، البته در طرح مجلس باید حساسیت نسبت به تنوع مدارس موجود کمتر می‌بود، به عنوان مثال به مدارس سمپاد اجازه فعالیت داده می‌شد.»
معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش گفت: «هم‌اکنون تمام تلاش آموزش و پرورش برای ۵/۳ میلیون دانش‌آموز مدارس خاص است و ۱۲ میلیون دانش‌آموز دیگر رها شده و کمتر مورد توجه هستند، همچنین مدارس دولتی امکانات و تجهیزات مناسبی در اختیار ندارند.»
به گزارش «جوان» در نتیجه بی‌توجهی‌ها به مدارس دولتی و ضعیف شدن آنها، خانواده‌ها ناچار به ثبت‌نام فرزندشان در مدارس غیرانتفاعی می‌شود که باید پول‌های هنگفتی را به حساب مؤسسان این مدارس واریز کنند؛ مدارسی که عمدتاً از قوانین خودشان پیروی می‌کنند و نظارت کافی و دقیقی هم روی آنها وجود ندارد.
∎