حسين ياري

 مدير کل آژانس بين المللي انرژي اتمي طي ماههاي اخير و در جريان مذاکرات هسته اي لوزان و وين نقش سازنده اي در پيشبرد مذاکرات نداشته است. اين نقش آفريني معکوس خود را در مواضع،گفتارها و گزارشهاي قرائت شده از سوي آمانو نشان داده است. درجريان مذاکرات هسته اي اخير وين نيز آمانو فعلا نتوانسته است نقش مثبت وموثري در کاهش اختلافات طرفين ايفا کند. نه تنها آمانو در اين خصوص 

نقش آفريني موثري نداشته است، بلکه خود در اکثر موارد به يکي از طرفهاي اختلاف تبديل شده است.  در اين ميان، حضور سرزده يوکيو آمانو مدير کل سازمان انرژي اتمي در محل مذاکرات هسته اي ايران و اعضاي 1+5(هتل کوبورگ ) و امتناع وي از پاسخدهي به سئوالات متعدد خبرنگاران ذهن بسياري از تحليلگران مسائل بين الملل را به خود مشغول ساخته است. يوکيو آمانو که به دليل رفتار سرد خود به اطرافيان و چهره خاص خود به "مرد يخي " مشهور است، به محض حضور جان کري وزير امور خارجه ايالات متحده و لوران فابيوس وزير امور خارجه فرانسه در وين به محل مذاکرات آمد تا با اين دو مذاکراتي را پشت درهاي بسته صورت دهد.اين ديدار در حالي صورت گرفت که جمهوري اسلامي ايران صراحتا بر خطوط قرمز خود در مقوله و موضوع بازرسي ها پافشاري کرده است. در اين ميان،آمانو ترجيح مي دهد با اتخاذ مواضعي مبهم و دوگانه ،بازي کشورهاي 1+5 را بر اساس آنچه ايالات متحده آمريکا و فرانسه مي خواهند پيش ببرد. لازم به ذکر است که تاثيرپذيري شديد آمانو از لابي هاي صهيونيستي اين روند را تشديد کرده است. هم اکنون آژانس مي تواند در حل و فصل دو موضوع و محور اختلافي ميان ايران و اعضاي 1+5 نقش مهمي ايفا کند اما به دليل عدم پايبندي آمانو به نقش نهاد متبوعش در دفاع از حقوق حقه اعضاي آژانس اين موضوع امکان پذير نيست.  دو موضوع "تعيين حدودو ثغور  دقيق بازرسي هاي سرزده" و " مکانيزم حل و فصل مطالعات ادعايي" محورهاي اصلي مذاکرات آمانو و وزراي امور خارجه امريکا و فرانسه را تشکيل داده است. در اين خصوص آمانو مواضع رسمي و غير رسمي آژانس در خصوص اين دو موضوع مهم و اختلافي را به لوران فابيوس و جان کري اعلام کرده و از آنها خواسته است تا بر روي همين مواضع پافشاري کنند. در اين ميان نقش آژانس در مذاکرات هسته اي بازدارنده به نظر مي رسد.  شواهد و مستندات موجود نشان مي دهد که  در موضوع بازرسي از اماکن نظامي و هسته اي که خطوط قرمز جمهوري اسلامي ايران محسوب مي شود، کماکان آژانس بر مواضع اوليه خود مبني بر لزوم اعمال بازرسي هاي فراپادماني از ايران پافشاري کرده است. اصرار دو کشورآمريکا و فرانسه بر نقش آفريني آژانس بين المللي انرژي اتمي در توافق نهايي نشات گرفته از توافقي است که ميان غرب و آژانس در اين معادله چند مجهولي وجود دارد. موضوع ديگري که در اين ميان وجود دارد به راستي آزمايي توافق توسط آژانس 

بين المللي انرژي اتمي باز مي گردد.بديهي است  که سوء سوابق آژانس و بازرسان آن سبب شده است تا جمهوري اسلامي ايران در خصوص راستي آزمايي فعاليتهاي هسته اي

 خود توسط آژانس مواضعي قاطعانه و گاردي بسته اتخاذ نمايد. به عبارت بهتر، حساسيت جمهوري اسلامي ايران نسبت به نقش آفريني آژانس واقعي و برآمده از عملکرد نادرست آژانس بين المللي انرژي اتمي است. در چنين شرايطي آمانو 

در صدد است تا از ظرفيتهاي فابيوس و ارنست مونيز و جان کري نهايت استفاده را به سود نهاد متبوع خود ببرد. به عبارت بهتر،آمانو نه تنها در صدد مهار اين افراد بر نخواهد آمد بلکه آنها را نسبت به تقابل هسته اي

 با ايران تشويق مي کند.اصلي ترين ماموريت يوکيو آمانو در ديدار اخير خود،

همسان سازي مواضع و اظهارات خود با مقامات ارشد دو کشور آمريکا و فرانسه بوده است. اين همسان سازي بيشتر در حوزه تعيين حدود و ثغور بازرسي هاي آژانس در توافق نهايي صورت گرفته است. تاکيد لوران فابيوس وزير امور خارجه فرانسه بر لزوم دسترسي آژانس به اماکن نظامي ايران در توافق نهايي در همين راستا قابل ارزيابي است.با اين حال نبايد فراموش کرد که در صورت عدم نقش آفريني آژانس و استمرار بازي آمانو در زمين غرب و رژيم صهيونيستي، آژانس نيز شکست خورده و بازنده مذاکرات هسته اي خواهد بود.