به گزارش پارسینه، رئیس جمهور روز پنجشنبه خطاب به طالبان گفت: «حرف من را جدی بگیرید تا بعدا گلایه نکنید.» هرچند رئیسی مشخص نکرد اگر طالبان حرف او را «جدی» تلقی نکند واکنش ایران چه خواهد بود.
بسیاری از مقامات ارشد کشورمان مانند روسای مختلف سازمان محیط زیست، برخی معاونان روسای مختلف دولت جمهوری اسلامی و حتی مقامات محلی همچون استانداران و فرمانداران بارها طی چند دهه گذشته مدعی «پیگیری حقآبه ایران از هیرمند» شده‌اند، بدون آنکه هیچ نتیجه ملموسی به دست بیاید.
از سوی دیگر حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه شامگاه روز چهارشنبه، ۲۷ اردیبهشت در استان سیستان و بلوچستان گفت که پیش از سفرش با سرپرست وزارت خارجه هیئت حاکمه موقت افغانستان (طالبان) در ارتباط با حقابه ایران از هیرمند گفتوگو کرده است.
به گزارش «ایسنا»،امیرعبداللهیان گفته است: «درخواست روشن ما از طرف افغانستانی این است که تا زمان از دست نرفته دریچه‌های سد کجکی را باز کنند تا هم مردم خودشان که در مسیر هستند و هم مردم سیستان سیراب شوند».
همچنین در روزهای گذشته نماینده خاش در مجلس، با انتقاد از عدم پایبندی طالبان افغانستان به حقابه ایران، در مورد خطر جدی تنش آبی در استان سیستان و بلوچستان هشدار داده بود. اسماعیل حسین‌زهی با اشاره به این که دستور ابراهیم رئیسی برای پیگیری حقابه ایران تا کنون هیچ نتیجه مشخصی در عمل نداشته به خبرگزاری تسنیم گفت: «وقتی دستوری صادر می‌شود که قابلیت اجرا ندارد، مردم منطقه را بیش از پیش نسبت به حل‌وفصل تنش آبی در سیستان سرخورده می‌کند.»
حسین‌زهی توضیح داد: «در سنوات گذشته پروتکلی بین دولت ایران و افغانستان امضا شده بود تا حقابه ایران از مبدأ کشور افغانستان جاری شود، اما متأسفانه این پروتکل از سوی طرف افغان نه در آن دوره و نه پس از قدرت گرفتن طالبان اجرایی نشده است.»
اما یک روز پس از گفت‌وگوی وزرای خارجه ایران و حکومت طالبان درباره موضوع آب در مناطق مرزی دو کشور، امروز ابراهیم رئیسی درباره عدم پایبندی به قرارداد حقآبه هیرمند به طالبان افغانستان هشدار داد. ابراهیم رئیسی خطاب به «حاکمان افغانستان» گفت: «موضوع آب هیرمند و حقآبه ایران را جدی بدانند.» او در ادامه به آنها «اخطار» داد که «حق مردم سیستان و بلوچستان را سریع‌تر بدهند.»
اما ساعاتی پس از موضع کم سابقه رئیس جمهور کشورمان درباره لزوم حمایت از مردم سیستان و بلوچستان در برابر تهدیدات آبی حکومت طالبان افغانستان، این گروه در برابر سخنان ابراهیم رئیسی واکنش نشان داده است. بی بی سی در گزارش اختصاصی نوشت: طالبان در واکنش به اظهارات ابراهیم رییسی، رییس جمهور ایران در مورد حقابه رود هیرمند، از طرف ایرانی خواسته است که از «اظهارات تحریک‌آمیز» خودداری کند.
عبداللطیف منصور، سرپرست وزارت آب و انرژی طالبان در گفتوگو با بی‌بی‌سی با اشاره به اخطار اخیر رئیس‌جمهور ایران گفت: «در حال حاضر خشکسالی کل منطقه را تحت تأثیر قرار داده است و ما نیز مشکل آب داریم. خود مردم نیمروز آب می‌خواهند، اما آب وجود ندارد، زیرا این مسئله نباید آنقدر بزرگ باشد.»
همچنین ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان در بیانیه‌ای با اشاره به اظهارات آقای رییسی گفته است که مقامات ایرانی خواست خود را با «الفاظ مناسب» مطرح کنند.
شایان ذکر است رئیسی در ادامه سخنان امروز گفت که با توجه به زمان‌بر بودن انتقال آب از دریای عمان، حقآبه ایران از هیرمند را «نمی‌شود مشمول زمان کرد».
گفته می شود معاهده مربوط به آب «رود هیرمند» بین دولت وقت ایران و دولت افغانستان شامل «۱۲ ماده و دو پروتکل ضمیمه» است که بیست و دوم اسفندماه ۱۳۵۱ (۱۳ مارس ۱۹۷۳) در کابل به امضا رسید.
طبق ماده ششم این معاهده، «افغانستان نباید دست به اقداماتی بزند که حقآبه ایران برای زراعت به‌طور کلی نامناسب شود یا به مواد شیمیایی حاصله از فاضلاب صنایع، به‌حدی آلوده شود که با آخرین روش‌های فنی و معمول، قابل تصفیه نبوده و استعمال آب برای ضروریات معدنی ناممکن و مضر شود.»
∎