اسوشیتدپرس در گزارشی از وین به قلم جرج جان نوشت:

سندی محرمانه که در اختیار اسوشیتدپرس قرار گرفته است نشان می دهد قدرت های غربی آماده اند براساس یک موافقتنامه هسته ای پیشنهادی ، رئاکتورهای پیشرفته در اختیار ایران قرار دهند اما سخنرانی مبارزه جویانه آیت الله خامنه ای رهبر معظم ایران آنهم در حالی که کمتر از یک هفته به ضرب الاجل تعیین شده برای دستیابی به موافقتنامه ای درباره برنامه هسته ای تهران باقی مانده است، تردیدهایی را درمورد تمایل وی برای دادن امتیازهای لازم به منظور دستیابی به موافقتنامه به وجود آورد.
اسوشیتدپرس در حالی این پیش نویس سند بین ایران و قدرت های جهان را فاش کرد که مذاکرات برای دستیابی به موافقتنامه نهایی به منظور محدود شدن هرگونه تلاش ایران در جهت ساخت تسلیحات هسته ای روز چهارشنبه در وین پایتخت اتریش ازسر گرفته شد.
این پیش نویس یکی از چند ضمیمه ای است که همراه متن اصلی هرگونه موافقتنامه خواهد بود و شامل پرانتزهایی در دهها بخش است که هنوز برسر آنها اختلاف هایی وجود دارد.
همکاری فنی کمترین مسئله مورد مناقشه در این مذاکرات است و تعداد پرانتزها نشان می دهد طرفین تا ضرب الاجل 30 ژوئن نه تنها باید این موضوعات بلکه مسائل مورد اختلاف شدیدتری را حل و فصل کنند.
آیت الله علی خامنه ای رهبر معظم ایران روز سه شنبه توقف طولانی مدت تحقیقات هسته ای این کشور را رد و از ممنوعیت بازرسی از مراکز و تاسیسات نظامی ایران حمایت کرد.
وی در اظهاراتی که از تلویزیون دولتی ایران پخش شد همچنین تاکید کرد ایران تنها در صورتی یک موافقتنامه را امضا خواهد کرد که نخست همه تحریم های اقتصادی علیه این کشور لغو شود. این در حالی است که در موافقتنامه مقدماتی بین ایران و گروه پنج به اضافه یک به لغو تدریجی تحریم ها علیه ایران پس از نهایی شدن موافقتنامه اشاره شده است.
جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید در واشنگتن گفت :« بیشترین تمرکز ما بر اقدامات است و نه حرف ها. چنین اقداماتی می تواند شامل همکاری ایران در زمینه بازرسی های سرزده باشد.»
وی یک روز قبل گفته بود این مذاکرات ممکن است پس از ضرب الاجل 30 ژوئن نیز ادامه یابد.
ارنست اعلام کرد :«‌ اگر برای دستیابی به موافقتنامه نیاز باشد مذاکرات چند روز دیگر ( پس از ضرب الاجل ) ادامه یابد ، این کار را انجام خواهیم داد.»
نشانه دیگر از اینکه جمهوری اسلامی ممکن است در حال سخت کردن موضع خود باشد این است شورای نگهبان قانون اساسی ایران روز چهارشنبه قانون ممنوعیت دسترسی به مراکز و تاسیسات نظامی این کشور و همچنین مصاحبه با دانشمندان ایرانی را تصویب کرد.
واشنگتن و آژانس بین المللی انرژی اتمی هر دو می گویند کارشناسان آژانس برای نظارت بر برنامه های هسته ای کنونی تهران و احیای تحقیقات آژانس درباره فعالیت تسلیحاتی احتمالی ایران در سال های گذشته ، به چنین دسترسی هایی نیاز دارند.
گراهام آلیسون Graham Allison مدیر مرکز تحقیقاتی بلفر Belfer در دانشگاه هاروارد در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا گفت مخالفت آیت الله خامنه ای با بازرسی از مراکز نظامی ایران می تواند مانعی برسر راه تلاش ها برای دستیابی به موافقتنامه باشد.
غرب در تلاش حدود یک دهه ای به منظور کاهش توانایی ایران در زمینه ساخت تسلیحات هسته ای ، پیشنهاد تامین فناوری هسته ای صلح آمیز را برای این کشور مطرح کرده است. اما دامنه کمکی که اکنون در این پیش نویس مطرح می شود خوشایند منتقدان در کنگره آمریکا نیست. منتقدان در کنگره می گویند واشنگتن بیش از حد امتیاز می دهد.
اد رویس Ed Royce رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا در بیانیه ای اعلام کرد ادامه امتیازدهی به ایران تنها باعث می شود مقامات این کشور برای دریافت امتیازهای بیشتر پافشاری کنند.
وی افزود با توجه به مسیری که این مذاکرات طی می کند ، دستیابی دولت آمریکا به موافقتنامه ای ارزشمند و پایدار که مورد پذیرش کنگره باشد بسیار دشوار است.
ایران هرگونه تمایل به ساخت تسلیحات هسته ای یا تلاش در جهت دستیابی به چنین تسلیحاتی را رد می کند و آماده است در ازای کاهش تحریم های اقتصادی علیه این کشور ، امتیازهایی بدهد.
آمریکا و دیگر شرکای مذاکره کننده امیدوارند علاوه بر دستیابی به موافقتنامه ای به منظور محدود شدن توانایی ایران در زمینه ساخت سلاح هسته ای برای دست‌کم 10 سال ، هرگونه دلیل را برای ایران از بین ببرند که بتواند از آن به عنوان توجیه نیاز به گسترش برنامه هایی استفاده کند که می تواند پس از انقضاء موافقتنامه، در جهت ساخت چنین تسلیحاتی به کار گرفته شود.
عنوان این سند که روز سه شنبه در اختیار اسوشیتدپرس قرار گرفت « همکاری هسته ای غیر نظامی » است و در آن وعده داده شده است رئاکتورهای هسته ای آب سبک در ازای تاسیسات آب سنگین ایران در اختیار این کشور قرار گیرد. رئاکتور آب سنگین ایران در صورتی که تکمیل شود قادر خواهد بود ظرف مدت یک سال پلوتونیوم کافی برای ساخت چند بمب تولید کند.
کاهش تولید پلوتونیوم رئاکتور اراک به همراه کاهش توانایی ایران در زمینه تولید اورانیوم غنی شده از اهداف اصلی آمریکا و شرکای مذاکره کننده واشنگتن است. اورانیوم غنی شده و پلوتونیوم هردو از مواد اصلی مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته ای به شمار می رود.
در این پیش نویس به تاریخ 19 ژوئن ،‌ برنامه هایی برای تعدیل رئاکتور آب سنگین اراک تشریح شده است. این سند هشت صفحه ای همچنین شامل تمهیداتی در زمینه تامین و خروج سوخت هسته ای برای هر رئاکتوری است که در اختیار این کشور قرار می گیرد و همچنین شامل پیشنهاد کمک در زمینه ساخت و عملیات رئاکتورها و تجهیزات مرتبط با آن است. در این پیش نویس پیشنهاد همکاری با ایران در زمینه های ایمنی هسته ای ، پزشکی هسته ای ، تحقیق ، از بین بردن زباله هسته ای و دیگر کاربردهای صلح آمیز است.
این سند همچنین توافق ضمنی اولیه را درمورد سایت فردو مبنی بر استفاده از آن در زمینه تولید ایزوتوپ به جای تولید اورانیوم غنی شده تقویت می کند.
واشنگتن و متحدانش مدتهاست تاکید دارند مرکز فردو باید تغییر کاربری داده شود و دیگر در زمینه غنی سازی به کار نرود زیرا این تاسیسات در منطقه ای کوهستانی در عمق زمین ساخته شده است تا در برابر حملات هوایی مصون باشد. آمریکا و اسرائیل هیچکدام چنین حملاتی را در صورت شکست مذاکرات درباره برنامه هسته ای ایران منتفی ندانسته اند.
به علت اینکه در تولید ایزوتوپ از همان فناوری مورد نیاز برای غنی سازی استفاده می شود و خیلی سریع می تواند طراحی مجدد شود ، این توافق با انتقاد مخالفان موافقتنامه پیشنهادی با ایران در کنگره روبرو شده است.
یک دیپلمات آشنا به مذاکرات که خواست نامش فاش نشود گفت چین آماده است به ایران در زمینه تغییر رئاکتور آب سنگین اراک کمک کند. فرانسه نیز آماده است در زمینه بازفرآوری زباله هسته ای و انگلیس نیز آماده است در زمینه امنیت و ایمنی هسته ای کمک کند.
دیپلمات ها می گوید دیگر ضمائم به غنی سازی ایران ، محدودیت هایی در ارتباط با تحقیق و توسعه سانتریفوژهای پیشرفته و راه های اطمینان از پایبندی ایران به تعهدات خود مربوط می شود.