این تصمیم تولیدکنندگان نفتی در حالی بود که اعضای اوپکپلاس اکتبر پارسال تصمیم گرفتند عرضه نفت خود را از نوامبر ۲۰۲۲ تا پایان سال ۲۰۲۳ روزانه ۲میلیون بشکه کاهش دهند؛ اقدامی که موجب خشم واشنگتن شد. تعهدهای جداگانه این کارتل نفتی، مجموع کاهش تولید روزانه ائتلاف را به ۳میلیون و ۶۶۰هزار بشکه میرساند که معادل ۳.۷درصد تقاضای جهانی است. انتظار میرفت اعضای این ائتلاف تا پایان سال ۲۰۲۳ به برنامه کاهش روزانه ۲میلیون بشکهای خود ادامه دهند اما تصمیم اخیر قطعاً افزایش بهای جهانی سوخت آن هم برخلاف میل کشورهای غربی را به دنبال خواهد داشت.
همراهی نفتی بنسلمان با پوتین
بیشترین کاهش تولید اخیر مربوط به عربستان و روسیه است. سعودی، بزرگترین تولیدکننده اوپک اعلام کرد بهطور داوطلبانه تولید خود را ۵۰۰هزار بشکه در روز کاهش میدهد. ریاض این تصمیم را اقدامی پیشگیرانه با هدف حمایت از ثبات بازار نفت دانسته است. روسیه نیز تولید روزانه خود را ۵۰۰هزار بشکه تا پایان سال جاری میلادی کم خواهد کرد. عراق ۲۱۱هزار بشکه، امارات ۱۴۴هزار بشکه، کویت ۱۲۸هزار بشکه، الجزایر ۴۸هزار بشکه، قزاقستان ۷۸هزار بشکه، گابن ۸هزار بشکه و عمان نیز تعهد کاهش تولید روزانه ۴۰هزار بشکهای را اعلام کردهاند. ایران، لیبی و ونزوئلا از این توافق مستثنا هستند چراکه آنها اکنون بهدلیل کمبود ظرفیت تولید، پایینتر از سطح توافق شده تولید میکنند.
این اقدام غافلگیرکننده به سرعت تأثیر خود را در بازار قیمتهای جهانی نفت خام گذاشته است. با این تصمیم، روز دوشنبه قیمت نفت ۵درصد گران شد و نفت برنت دریای شمال اروپا با ۵/۶۷ درصد افزایش به ۸۴.۵دلار و نفت وست تگزاس آمریکا با ۵/۷۴درصد افزایش به ۸۰/۱دلار و یک سنت رسید. بهای نفت در بازارهای آسیایی هم نزدیک به ۶درصد افزایش یافت. پیشبینی میشود قیمت نفت تا ۱۰ دلار دیگر افزایش یابد.
چرا تصمیم اوپک پلاس مهم است؟
آمریکا مهمترین مخالف این سیاست است. دولت بایدن اعلام کرده اقدام روز یکشنبه اعضای اوپکپلاس عاقلانه نیست. اما این تصمیم از چند نظر حائز اهمیت است و به اعتقاد تحلیلگران باخت بزرگی برای دولت جو بایدن محسوب میشود. نخستین دلیل مؤید بر این مسئله تأثیر جهانی این تصمیم بر افزایش بهای انرژی خواهد بود، مسئلهای که قطعاً برای واشنگتن گران تمام خواهد شد. غرب که تحت تأثیر بحران اوکراین روابط با روسیه را بسیار تنزل داده و درصدد قطع کامل وابستگی به انرژی مسکو است، حال بهشدت زیر فشار قرار خواهد گرفت. با بالا رفتن لحظهای بهای سوخت، دولتهای غربی و بهویژه اروپاییها در مضیقه قرار میگیرند و این مسئله میتواند سبب بروز تنشهای اجتماعی بیشتر در این کشورها شود. در سوی مقابل، براساس گزارش آسوشیتدپرس، قیمت بالاتر نفت میتواند به پر کردن خزانه ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه کمک کند. همه این اتفاقات در حالی است که بایدن در چند ماه اخیر تلاش داشت با روانه کردن ذخایر راهبردی نفتی ایالات متحده به بازار از تب بازاری انرژی کاسته و مانع افزایش بهای سوخت شود.
تأثیر دوم این تصمیم اثبات چرخش در سیاست خارجی عربستان و نزدیکی بیشتر سعودی به محور شرقی است. محمدبن سلمان، شاهزاده جوان سعودی در موضوع اوکراین برخلاف رویه آمریکا از محکومیت روسیه خودداری کرده و در ادامه نیز با پوتین در کاهش ۲میلیون بشکهای نفت همراه شد. بنسلمان به جای عذرخواهی از واشنگتن بابت این همراهیها با مسکو، همچنین با پذیرایی از شیجینپینگ رئیس جمهور چین در ریاض و بستن قراردادهای اقتصادی گسترده با اژدهای زرد، بایدن را بیشتر عصبانی کرد. در نهایت تفاهم اخیر نفتی که در همراهی سعودی و روسیه حاصل شد بیتردید ضربه بزرگ دیگری به رابطه ریاض با واشنگتن بوده و یکجانبهگرایی جهانی این کشور را بیش از پیش زیرسؤال خواهد برد.
ائتلاف چند دههای آمریکا و عربستان در سالهای اخیر پس از قتل جمال خاشقچی و جنگ یمن تحت فشار فزایندهای قرار گرفته است. با این حال، بایدن در ژوئیه سال گذشته به عربستان سفر کرد تا روابط را اصلاح کند. اما حمایت سعودی از روسیه در جنگ اوکراین و برقراری روابط نزدیک با پکن تصمیمسازان کاخسفید را بهشدت نگران کرده است. در نهایت اعلام کاهش این میزان از تولید نفت آن هم در حالی که بایدن خود را برای ورود به عرصه انتخابات ۲۰۲۴ آماده میکند ضربه کاری به اعتبار دموکرات پیر تلقی شده و میتواند ورق را به نفع جمهوریخواهان برگرداند.
خبرنگار: هدایت جاوید
کودتای نفتی علیه آمریکا/ چرا تصمیم اوپک پلاس در کاهش تولید نفت مهم است؟
اعلام تصمیم غیرمنتظره اعضای اوپکپلاس (اعضای اوپک و جمعی از اعضای غیر اوپک صادرکننده نفت) در کاهش داوطلبانه روزانه یک میلیون و ۶۰۰هزار بشکهای نفت از ماه می ۲۰۲۳ تا پایان سال توجه تحلیلگران را به خود جلب کرده است.
صاحبخبر -
∎