حضرت آيتالله خامنهاي در ديدار رمضاني سران قوا و مسئولان و مديران ارشد نظام، ضمن «تبيين پيامدهاي مثبت، چالشها و راهکارهاي تحقق اقتصاد مقاومتي»، درباره روند مذاکرات هستهاي نکات تعيينکنندهاي بيان کردند و با اعلام و تشريح صريح خطوط قرمز هستهاي ايران تأکيد کردند: «آمريکاييها به دنبال نابودکردن صنعت هستهاي ايران هستند، در مقابل همه مسئولان ايران ضمن تأکيد بر خطوط قرمز، به دنبال توافقي خوب يعني توافقي منصفانه و عادلانه، عزتمند و منطبق با منافع و مصالح ايران هستند». مقام معظم رهبري در ابتدا با اشاره به ماه مبارک رمضان که ماه تقواست، به تبيين دو نوع تقواي شخصي و اجتماعي پرداختند و گفتند: «تقواي شخصي در واقع آن حالت و مراقبت دايمي است که انسان را از ضربههاي مهلک معنوي در امان نگه ميدارد و البته در امور دنيوي او نيز تأثيرات بسيار مهمي دارد». حضرت آيتالله خامنهاي تقواي جامعه را قابل تعميم به مسائل اجتماعي و اقتصادي دانستند و تأکيد کردند: «تقواي جامعه در مسائل اقتصادي، همان اقتصاد مقاومتي است که کشور را در مقابل تکانههاي ناشي از حوادث جهاني يا در مقابل تيرهاي زهرآگين سياستهاي معارض جهاني حفظ ميکند». ايشان با يادآوري هشدارهاي مکرر خود در سالهاي گذشته درباره لزوم استحکامبخشي کشور در مقابل خيز اقتصادي قدرتها خاطرنشان کردند: «در اين سالها مسئولان در حد و توان خود تلاشهاي خوبي انجام دادند، اما موضوع اقتصاد مقاومتي بايد با استفاده از همه توان و ظرفيت کشور پيگيري و محقق شود».
مقام معظم رهبري با تأکيد بر اينکه الگوي اقتصاد مقاومتي در برخي کشورهاي ديگر اجرا و تأثيرات مثبت آن ديده شده است، نقطه کانوني اقتصاد مقاومتي را درونزايي و نگاه به درون دانستند و گفتند: «اين درونزايي به معناي انزواطلبي نيست، بلکه تکيه به ظرفيتها و تواناييهاي دروني، با نگاه به بيرون است». حضرت آيتالله خامنهاي با تأکيد بر اينکه تدوين سياستهاي اقتصاد مقاومتي محصول خرد جمعي و مشورتهاي طولاني بوده است، افزودند: «بعد از ابلاغ اين سياستها، بسياري از صاحبنظران اقتصادي آن را تأييد کردهاند و اکنون اقتصاد مقاومتي وارد ادبيات و فرهنگ رايج اقتصادي کشور شده است». ايشان مدل اقتصاد مقاومتي را مقابل مدل قديمي ديکتهشده از طرف قدرتها به کشورهاي جهان سوم دانستند و خاطرنشان کردند: «اين مدل قديمي مبتني بر نگاه به بيرون است، اما مدل اقتصاد مقاومتي، الگويي مترقي و متکي به ظرفيتهاي دروني است».
مقام معظم رهبري افزودند: «ممکن است عدهاي اينگونه تصور کنند که مدل اقتصاد مقاومتي، الگويي مطلوب است، اما امکان تحقق آن وجود ندارد، درحاليکه قاطعانه ميگويم، اجراي الگوي اقتصاد مقاومتي در شرايط کنوني کشور و با توجه به ظرفيتهاي موجود، کاملا امکانپذير است». حضرت آيتالله خامنهاي بعد از اين مقدمه به بيان برخي از ظرفيتهاي فراوان کشور که ميتوانند مبناي اجراي سياستهاي اقتصاد مقاومتي قرار گيرند، پرداختند. نيروي جوان تحصيلکرده متخصص و داراي اعتمادبهنفس، اولين ظرفيتي بود که رهبر انقلاب اسلامي به آن اشاره کردند و گفتند: «وجود اين تعداد نيروي جوان تحصيلکرده در کشور از برکات انقلاب است، به شرط آنکه سياستهاي غلط موجب پيرشدن جامعه و کاهش نيروي جوان، نشود». حضرت آيتالله خامنهاي با اشاره به وجود 10 ميليون فارغالتحصيل دانشگاهي و بيش از چهار ميليون دانشجوي در حال تحصيل در کشور که 25برابر اول انقلاب است، تأکيد کردند: «اين تعداد نيروي تحصيلکرده جوان و متخصص از افتخارات نظام اسلامي و يک فرصت بسيار بزرگ است». ايشان جايگاه اقتصادي کشور را يکي ديگر از ظرفيتها برشمردند و افزودند: «براساس آمارهاي جهاني، جمهوري اسلامي ايران داراي رتبه بيستم در اقتصاد دنياست که در صورت بهرهبرداري از ظرفيتهاي استفادهنشده، امکان رسيدن به رتبه دوازدهم اقتصاد دنيا وجود دارد». مقام معظم رهبري جايگاه اول ايران در مجموع ذخاير نفت و گاز را از جمله ظرفيتها دانستند و با اشاره به موقعيت جغرافيايي ممتاز کشور بهعنوان نقطه اتصال شمال به جنوب و شرق به غرب، گفتند: «همسايگي با 15 کشور، با جميعتي 370 ميليوني، بهعنوان بازار خارجي بسيار نزديک و همچنين جمعيت بيش از 70 ميليون کشور، بهعنوان بازار داخلي بزرگ، از ديگر ظرفيتهايي هستند که اگر فقط به همين بازار داخلي توجه شود، وضعيت توليد دگرگون خواهد شد».
حضرت آيتالله خامنهاي زيرساختهاي اساسي کشور در انرژي، حملونقل، ارتباطات، نيروگاهها، سدها و همچنين تجربه مديريتي متراکم در کشور را از ديگر ظرفيتها برشمردند و خاطرنشان کردند: «ما بايد از اين ظرفيتها به صورت مناسب و صحيح استفاده کنيم؛ زيرا مشکل کشور، نبود طرح يا سخن صحيح و کارشناسي نيست، بلکه مسئله اصلي که در محيطهاي نخبگاني هم تکرار ميشود، استفاده شايسته نکردن از طرحها و سخنهاي صحيح است». ايشان برخي مشکلات را ناشي از چالشهاي دروني کشور دانستند و در بيان بخشي از اين چالشها، گفتند: «چالش بزرگ کشور ما سهلانگاري در عمل و ساده و سطحينگريستن به مسائل است». مقام معظم رهبري تأکيد کردند: «مباحث لفظي و روشنفکري کار را پيش نميبرد، بلکه حل مسائل، نيازمند حرکت و اقدام و پيگيري بلندمدت امور است». حضرت آيتالله خامنهاي با تأکيد بر اينکه بهنتيجهرسيدن برخي کارهاي بزرگ، شايد نيازمند سپريشدن مدت زماني به اندازه يک نسل باشد، افزودند: «آن زماني که درباره نهضت علمي در کشور، در دانشگاهها صحبت ميشد، شايد کسي باور نميکرد بعد از 10 تا 15 سال حرکت علمي کنوني در کشور، به همت اساتيد و جوانهاي بااستعداد به وجود آيد، اما امروز در مقايسه با آن سالها، شاهد پيشرفت چشمگير و در برخي زمينهها شاهد پيشرفت خيرهکننده هستيم». راههاي موازي و آسان، ولي درعينحال مهلک، يکي ديگر از چالشهاي داخلي بود که مقام معظم رهبري به آن اشاره کردند و در تبيين اين موضوع گفتند: «برخي اوقات تأمين برخي کالاها و نيازها از دو مسير امکانپذير است: يک مسير از طريق اروپا و آسان و مسير ديگر از طريق غيراروپا، ولي سخت. مسير اول انسان را در تنگنا قرار خواهد داد و دوستان او را ضعيف و دشمنان او را قوي ميکند». حضرت آيتالله خامنهاي افزودند: «يکي ديگر از چالشهاي دروني که خطاي بسيار بزرگ و اساسي است، اين است که تصور شود با فاصلهگرفتن از مباني اعتقادي و اصول نظام اسلامي، همه راهها باز خواهد شد».
مقام معظم رهبري خاطرنشان کردند: «مسئولان در دولت خدمتگزار، انسانهاي معتقد به مباني و اصول انقلاب هستند و من از آنها گلهاي ندارم، ولي در مجموعه دستاندرکاران، برخي تصور ميکنند با کوتاهآمدن از اصول، درها گشوده خواهد شد، درحاليکه نتيجه اين خطاي بزرگ را در سالهاي اخير در برخي کشورها ديدهايم. تنها راه پيشرفت، ايستادگي و پافشاري بر مباني و اصول است». حضرت آيتالله خامنهاي يکي ديگر از چالشهاي دروني را اين موضوع دانستند که برخي تصور ميکنند، مردم مشکلات را تحمل نخواهند کرد. اگر حقايق امور با صداقت لازم و بهدرستي براي مردم بيان شود، مردم خواهند ايستاد و مقاومت خواهند کرد. مقام معظم رهبري ترديد در تواناييهاي دروني کشور را يکي ديگر از چالشها خواندند و افزودند: «بايد به دانشمندان جوان خود و به مجموعههاي مردمي در امور اقتصادي اعتماد و از تواناييهاي آنها استفاده کرد». مقام معظم رهبري شرط اصلي براي تحقق اقتصاد مقاومتي را عزم راسخ و جدي و پرهيز از سهلانگاري و راحتطلبي و تکيه بر مديريت جهادي برشمردند و تأکيد کردند: «مديريت جهادي عبارت است از توکل بر خداوند و استفاده از تدبير و عقلانيت و درعينحال پيشبردن کارها با عزم راسخ و بدون هراس از جوانب». حضرت آيتالله خامنهاي، ترويج فرهنگ متناسب با اقتصاد مقاومتي را در کنار بهکارگيري مديريت جهادي، ضروري دانستند و خاطرنشان کردند: «صداوسيما، رسانهها، مسئولين، ائمه جمعه و همه کساني که سخن آنان در ميان مردم تأثيرگذار است، بايد ترويجگر فرهنگ اقتصاد مقاومتي باشند». ايشان، صرفهجويي، مصرف کالاهاي داخلي، بهويژه در دستگاههاي دولتي، مقابله جدي با واردات بيمنطق، مقابله جدي با قاچاق، توجه ويژه به کارگاههاي توليدي کوچک و متوسط و بازنگري در سياستهاي پولي و فعاليتهاي نظام بانکي را از ضروريات اجراي سياستهاي اقتصاد مقاومتي برشمردند و تأکيد کردند: «شرط اصلي تحقق همه اين موارد، همدلي و همزباني و انسجام دروني است». مقام معظم رهبري با تأکيد بر اينکه همه بايد به دولت و مسئولان کمک کنند، افزودند: «حاشيهسازي از هر طرفي غير قابل قبول است و بايد از آن پرهيز شود». حضرت آيتالله خامنهاي در جمعبندي مباحث مربوط به اقتصاد مقاومتي تأکيد کردند: «ما ميتوانيم در زمينه اقتصادي کارهاي بزرگي انجام دهيم و از اين گذرگاه حساس عبور کنيم».
مقام معظم رهبري در سخنان بسيار مهمشان درباره موضوع هستهاي، قبل از تشريح برخي جزئيات مذاکرات و تبيين صريح خواستهها و خطوط قرمز هستهاي، سه نکته را مورد تأکيد قرار دادند: نکته اول اينکه هر آنچه رهبري در جلسات عمومي ميگويد عينا همان مسائلي است که در جلسات خصوصي به رئيسجمهور و ديگر مسئولان ذيربط ميگويد، بنابراين اين خط تبليغي غيرصحيح که از برخي خطوط قرمز رسمي در جلسات خصوصي صرف نظر شده است، خلاف واقع و دروغ است. دومين نکتهاي که حضرت آيتالله خامنهاي بهعنوان مقدمه بحث هستهاي بيان کردند، امانتداري، غيرت، شجاعت و تدين اعضاي تيم مذاکرهکننده کشورمان بود. ايشان گفتند اين تيم، با غيرت ملي و دقت کامل و با قصد بازکردن گره و پيشبردن کار کشور، در مقابل تعداد کثير مذاکرهکنندگان طرفهاي مقابل، مشغول تلاش است و انصافا با شجاعت، مواضع را بيان و دنبال ميکند. حضرت آيتالله خامنهاي خاطرنشان کردند هرکسي از جزئيات مذاکرات باخبر شود حتما به اين مطالبي که درباره تيم هستهاي گفته شد، اذعان خواهد کرد. البته آنها ممکن است در تشخيص و عمل خطا کنند، اما متدين و غيور هستند. مخاطب سومين نکته مقدماتي رهبري، منتقدان هستهاي بودند. ايشان افزودند: «با انتقاد مخالف نيستم و آن را لازم و کمککننده ميدانم، اما اين يک واقعيت است که انتقادکردن از عملکردن آسانتر است؛ چراکه ديدن عيبهاي طرف مقابل راحت است، اما درک دشواريها و نگرانيهاي او، مشکل ميباشد». مقام معظم رهبري افزودند: «اين حرف من، نبايد مانع ادامه انتقادها شود، اما متوجه باشيم که تيم هستهاي برخي از مسائلي را که مورد انتقاد است، ميداند، اما بعضي ضرورتها او را به برخي اقدامات ميکشاند». حضرت آيتالله خامنهاي سپس به بيان تاريخچه کوتاهي از روند مذاکره با آمريکاييها پرداختند که به درک روند مذاکرات کمک قابل توجهي ميکند.
مقام معظم رهبري گفتند: «موضوع مذاکره با آمريکاييها مربوط به زمان دولت قبل است و به فرستادن واسطه به تهران براي درخواست مذاکره مربوط ميشود». مقام معظم رهبري در توضيح بيشتر افزودند: «در آن زمان، يک نفر از محترمين منطقه بهعنوان واسطه به ديدار ما آمد و به صراحت گفت رئيسجمهور آمريکا از او خواهش کرده که به تهران بيايد و درخواست آمريکاييها براي مذاکره را مطرح کند. آمريکاييها به اين واسطه گفته بودند ميخواهيم ضمن شناخت ايران بهعنوان قدرت هستهاي، مسئله هستهاي را حلوفصل کنيم و تحريمها را ظرف 6 ماه برداريم. البته ما به آن واسطه گفتيم به آمريکاييها و حرفهايشان اطميناني نداريم، اما با اصرار آن واسطه، قبول کرديم که اين مسئله را يک بار ديگر امتحان کنيم و مذاکرات شروع شد». مقام معظم رهبري با تذکر دو نکته مهم در هماورديهاي جهاني خاطرنشان کردند: «در هر رويارويي ديپلماتيک دو ميدان وجود دارد که بايد مورد توجه قرار گيرد. ميدان اصلي که ميدان واقعيت، عمل و توليد دارايي است و مديران ديپلماسي و سياست که عرصه تبديل اين داراييها به امتياز و تأمين منافع ملي است». ايشان افزودند: «دست خالي هر کشور در ميدان اول، محدوده انعطاف او را در ميدان دوم ميبندد و با توجه به همين منطق، ايران با دستاوردهاي مهم و قوي وارد ميدان مذاکره شد که برخورداري از قدرت توليد سوخت 20 درصد، يکي از آنها بود». مقام معظم رهبري يادآوري کردند همه قدرتهاي هستهاي از فروختن سوخت 20 درصد براي توليد داروهاي هستهاي در مرکز تهران خودداري ميکردند و حتي جلوي خريد ما از کشورهاي ديگر را ميگرفتند، اما جوانان دانشمند و افتخارآفرين ايران، اين سوخت را توليد و به صفحه سوخت تبديل کردند و طرف مقابل مات شد. ايشان افزودند: «علاوه بر سوخت 20 درصد، دستاوردهاي واقعي و ميداني ديگري هم داشتيم و در واقع راهبرد ايستادگي ايران در مقابل فشارها جواب داد و آمريکاييها به اين نتيجه رسيدند که تحريمها اثر مورد نظر و مطلوب آنها را ندارد و بايد راه ديگري پيدا کرد». حضرت آيتالله خامنهاي با اشاره به نگاه شکآلود ايران به طرف آمريکايي گفتند: «با وجود اين، ما حاضر بوديم اگر آمريکاييها سر حرفها و وعدههاي خود به آن واسطه منطقهاي ايستادند، ما هم هزينه بدهيم چون در مذاکرات ميتوان براساس عقل و محاسبه، عقبگردهايي نيز داشت، اما آنها اندکي بعد از مذاکرات زياده خواهي و بدعهدي را آغاز کردند».
مقام معظم رهبري با اشاره به اينکه توافق خوب از نظر ايران يعني توافق عادلانه و منصفانه افزودند: «در جريان مذاکرات، آمريکاييها 6 ماهِ وعدهدادهشده براي لغو تحريمها را ابتدا به يک سال تبديل کردند و بعد با زيادهخواهيهاي مکرر مذاکرات را طولاني و حتي تهديد به تحريم بيشتر کردند و از نظاميگري و روي ميز و زير ميز سخن گفتند». حضرت آيتالله خامنهاي در نوعي جمعبندي از روند مذاکرات تأکيد کردند: «تأمل و مطالعه در روند مطالبات آمريکاييها نشان ميدهد هدف آنها ريشهکنکردن صنعت هستهاي ايران، ازبينبردن ماهيت هستهاي کشور و تبديل آن به يک کاريکاتور و تابلوي بيمحتوا است». ايشان با اشاره به نياز حقيقي و مطالعهشده کشور به 20 هزار مگاوات برق هستهاي افزودند: «آنها ضمن تلاش براي نابودي صنعت هستهاي و محرومکردن ايرانيان از فوايد فراوان اين صنعت، قصد دارند ضمن ادامه فشارها، تحريمها را نيز به نوعي حفظ کنند». مقام معظم رهبري سپس در تبيين واقعيات صحنه پيچيده مذاکرات با آمريکاييها، يک نکته مهم ديگر يعني نياز دولت آمريکا به توافق هستهاي را مورد بررسي قرار دادند.
ايشان افزودند: «اگر آنها بتوانند به اهداف خود در مذاکرات برسند به يک پيروزي بزرگ رسيدهاند؛ چراکه ملت استقلالطلب ايران را تسليم کردهاند و کشوري را که ميتواند الگوي ديگر کشورها باشد، شکست دادهاند و تمام بدعهديها و چانهزنيهاي آنها براي تحقق همين اهداف است». مقام معظم رهبري با تأکيد بر خواستهاي منطقي ايران از اول مذاکرات تا امروز خاطرنشان کردند: «ما از ابتدا گفتهايم ميخواهيم تحريمهاي ظالمانه برداشته شود که البته در مقابل آن، حاضريم يک چيزهايي بدهيم به شرط اينکه صنعت هستهاي متوقف نشود و لطمه نخورد».
حضرت آيتالله خامنهاي در ادامه سخنانشان به ترسيم صريح خطوط قرمز هستهاي پرداختند. ايشان بهعنوان اولين خط قرمز گفتند: «ما برخلاف اصرار آمريکاييها محدوديتهاي بلندمدت 10، 12ساله را قبول نداريم و مقدار سالهاي مورد قبول محدوديت را به آنها گفتهايم». مقام معظم رهبري ادامه کار تحقيقوتوسعه و ساختوساز حتي در زمان محدوديت را دومين خط قرمز ايران اعلام کردند و افزودند: «آنها ميگويند در مدت 12 سال هيچ کاري نکنيد، اما اين، يک حرف زور مضاعف و غلط مضاعف است». مقام معظم رهبري در توضيح سومين خط قرمز هستهاي تأکيد کردند: «تحريمهاي اقتصادي، مالي و بانکي چه مربوط به شوراي امنيت، چه کنگره آمريکا و چه دولت آمريکا بايد فورا هنگام امضاي موافقتنامه لغو و بقيه تحريمها هم در فواصل معقول برداشته شود». ايشان افزودند: «آمريکاييها درباره تحريمها يک فرمول پيچيده، چندلايه و عجيبوغريب مطرح ميکنند که معلوم نيست از آن، چه چيزي درميآيد، اما ما صريحا مطالبمان را ميگوييم». حضرت آيتالله خامنهاي در ادامه بحث درباره خطوط قرمز مذاکرات هستهاي افزودند: «لغو تحريمها نبايد به اجراي تعهدات ايران منوط شود. نگويند شما تعهدات را انجام دهيد بعد آژانس گواهي دهد تا تحريمها لغو شود. ما اين مسئله را مطلقا قبول نداريم». مقام معظم رهبري افزودند: «اجرائيات لغو تحريمها نيز بايد با اجرائيات تعهدات ايران متناظر باشد». حضرت آيتالله خامنهاي همچنين تأکيد کردند: «ما با موکولکردن اجراي تعهدات طرف مقابل به گزارش آژانس، مخالفيم، چون آژانس بارها و بارها ثابت کرده مستقل و عادل نيست، بنابراين ما به آن بدبين هستيم». ايشان افزودند: «ميگويند آژانس بايد اطمينان پيدا کند. اين چه حرف نامعقولي است، چگونه اطمينان پيدا کند، مگر اينکه وجببهوجب اين سرزمين را بازرسي کند». مقام معظم رهبري مخالفت قاطع با بازرسيهاي غيرمتعارف، پرسوجو از شخصيتهاي ايران و بازرسي از مراکز نظامي را از ديگر خطوط قرمز هستهاي اعلام کردند. مقام معظم رهبري به صراحت تأکيد کردند: «در ايران، همه از جمله بنده، دولت، مجلس، دستگاه قضائي، دستگاههاي امنيتي و نظامي و همه نهادها خواهان توافق خوب هستهاي هستيم، توافقي که عزتمندانه، منصفانه و مطابق با مصالح و منافع ايران، تدوين شود». مقام معظم رهبري افزودند: «اگر چه دنبال لغو تحريمها هستيم، اما آنها را از زاويهاي نوعي فرصت ميدانيم؛ چراکه باعث شده به نيروها و ظرفيتهاي داخلي توجه بيشتري داشته باشيم».
مقام معظم رهبري در ديدار مسئولان و کارگزاران نظام:
ميتوان براساس عقل و محاسبه، عقبگردهايي نيز داشت
صاحبخبر -