به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری آریا، نخستین نشست 35 کشور عضو شورای حکام در سال جدید میلادی (2023)، دقایقی پیش در ساختمان موسوم به «مرکز بین‌الملل وین» گشایش یافت. در این نشست که تا روز جمعه ادامه دارد طیف مختلفی از مسائل هسته‌ای و موضوعات اجرایی آژانس، در دستور کار قرار دارد.
طبق گزارش آژانس شرکت کنندگان درباره مسائل مرتبط با ایمنی هسته‌ای، تقویت فعالیت‌های آژانس در حوزه علم، فناوری و کاربردهای هسته‌ای، کارکرد پادمان در جمهوری دموکراتیک خلق کره، راستی اجرای توافقنامه پادمان در سوریه، ایمنی، امنیت و پادمان‌های هسته‌ای در اوکراین؛ انتقال مواد هسته‌ای و بررسی تمام جنبه‌های پادمانی در چارچوب پیمان امنیتی آکوس بحث و گفت‌وگو خواهند کرد.
فعالیت‌های هسته‌ای ایران و برجام از دیگر موضوعات عنوان شده در دستور کار اعضای شورا است و طبق برنامه اعلام شده راستی آزمایی و بازرسی فعالیت‌های اتمی ایران در پرتو قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد و اجرای توافقنامه پادمان در دستور کار قرار دارد.
رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته پیش با انتشار گزارشی که در اختیار اعضای شورای حکام قرار گرفت مدعی شد که میزان ذخائر اورانیوم غنی‌شده ایران 18 برابر سقف تعیین‌شده در برجام است.
براساس برآورد صورت گرفته، میزان ذخایر اورانیوم غنی شده با خلوص 60 درصد طی سه ماه 3 برابر افزایش یافته و به 87.5 کیلوگرم در قالب هگزافلوراید اورانیوم و 2 کیلوگرم در اشکال دیگر رسیده است. همچنین میزان ذخائر اورانیوم غنی‌شده در ایران با خلوص 20 درصد 434.7 کیلوگرم در قالب هگزافلوراید اورانیوم و 37.7 کیلوگرم در قالب اشکال دیگر است. به این ترتیب آژانس انرژی اتمی نتیجه گرفته است که ذخائر اورانیوم غنی‌شده ایران 18 برابر سقف مشخص شده در برجام است.
ایران دو سال پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و تعلل طرف‌های اروپایی در عمل به تعهداتشان در این توافق، گام‌هایی را تحت نظارت آژانس برای کاهش تعهداتش برداشت تا توازن در اجرای این توافق را برقرار کند. مقامات کشورمان بارها اعلام کرده‌اند که تدابیر صورت گرفته برگشت پذیر و منوط به اجرای کامل تعهدات طرف مقابل است.
مدیر کل آژانس اتمی در بخش دیگری از این گزارش، ادعاهای سیاسی درباره مسائل پادمانی ایران را تکرار کرد. این ادعاها نخستین بار از سوی نخست وزیر رژیم صهیونیستی مطرح و سپس توسط رسانه‌ها، مقام‌های غربی و در گزارش‌های آژانس دامن زده شد.
جمهوری اسلامی ایران ضمن رد ادعاهای مطرح شده تاکید دارد که آژانس نباید بر مبنای اسناد ساختگی رژیم صهیونیستی که با اهداف خاص سیاسی در اختیار این سازمان قرار داده می‌شود، قضاوت و براساس آنها اعلام نظر کند.
اما در بخش دیگری از گزارش مدیرکل آژانس اتمی، به موضوع ادعایی غنی‌سازی 84 درصدی در ایران اشاره شده و آمده است که رایزنی‌ها برای شفاف‌سازی در این زمینه جریان دارد. این ادعا را نخستین بار نشریه آمریکایی بلومبرگ به نقل از دو مقام دیپلمات ناشناس مطرح کرد و مدعی شد که مقادیری اورانیوم غنی‌شده با غلظت نزدیک به سطح مورد نیاز برای تولید سلاح اتمی کشف شده است.
همان زمان بهروز کمالوندی معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی در این باره تصریح کرد که ادعای بلومبرگ «سیاه‌نمایی و تحریف حقایق است و وجود ذره یا ذرات اورانیوم بالاتر از 60 درصد در فرآیند غنی‌سازی به معنی غنی‌سازیِ بالای 60 درصد نیست.» وی خاطر نشان کرد: «مایه تأسف است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان به عنوان ابزار سیاسی برای فشار بر جمهوری اسلامی ایران مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد.»
اما از اواخر هفته پیش زمزمه تحرکات برخی طرف‌های غربی، برای اهرم سازی از این ادعا علیه ایران در نشست شورای حکام مطرح شد. نشریه وال‌استریت ژورنال به نقل از دیپلمات‌هایی که نام آنها را اعلام نکرده است مدعی شد که تروئیکا خواستار انتقاد علنی از ایران هستند؛ اما قرار شد که تصمیم‌گیری نهایی در این زمینه پس از سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران صورت گیرد.
رافائل گروسی روز جمعه (12 اسفند) وارد تهران شد و مورد استقبال رسمی بهروز کمالوندی، سخنگو و معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی قرار گرفت. وی طی این سفر دو روزه با رییس سازمان انرژی اتمی، وزیر امور خارجه و رئیس جمهوری کشورمان دیدار کرد.
سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری روز شنبه در جلسه با مدیرکل آژانس اتمی توصیه کرد که این سازمان رفتار حرفه‌ای، منصفانه و بی‌طرفانه داشته و تحت‌تأثیر مقاصد سیاسی قدرت‌ها قرار نگیرد.
گروسی هم در بازگشت از سفرش به تهران، دیدار با مقامات بلند پایه کشورمان را مهم ارزیابی کرد و در جمع خبرنگاران مستقر در وین گفت که یک درک روشن درباره ادامه همکاری‌ها برای حل‌وفصل مسائل پادمانی حاصل شده است.
وی درباره ادعای بلومبرگ هم تصریح کرد که درنتیجه بررسی‌های به عمل آمده از سوی بازرسان آژانس، غنی سازی و انباشت مواد هسته‌ای با غنای بالاتر از 60 درصد در ایران صورت نگرفته است.
مدیرکل آژانس با بیان اینکه علت کشف ذرات یادشده در دست بررسی قرار دارد خاطر نشان کرد که ایران به سطح غنی‌سازی اعلام شده پایبند است.
انتظار از نشست شورای حکام متاثر از تفاهمات گروسی در تهران
سخنگوی وزارت خارجه ایران درباره نشست امروز شورای حکام اظهار داشت: نشست آژانس در چارچوب نشست‌های دوره‌ای است مسائل مربوط به ایران و طرح نکات مرتبط با ایران در نشست امروز آژانس است این هم در چارچوب موضوعاتی است که در برنامه‌های آژانس به صورت دوره‌ای مطرح می‌شود. نشست امروز صرفا مربوط به مسائل هسته‌ای ایران نیست و موضوعات دیگری در برنامه های آژانس قرار دارد.
وی افزود: مدیرکل آژانس به شورای امنیت سازمان ملل براساس قطعنامه 2231 گزارش‌های 6 ماهه ارائه می‌کند. با توجه به سفر گروسی به تهران و مذاکرات سطح بالای انجام شده با مقامات ایران و تفاهماتی که با سازمان انرژی اتمی صورت گرفته انتظار این است روند اجلاس در روند فنی خود پیش برود و مسائل خارج از سیاست زدگی و اعمال فشار برخی طرف‌ها، به خوبی پیش برود.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره انتقال 92 محموله سلاح از اسرائیل به جمهوری آذربایجان بیان کرد: نمی‌توانم به اظهارات خبرگزاری صهیونیستی استناد کنم و موضعی بگیرم. موضع ما در خصوص رژیم صهیونیستی واضح است و روابط ما در چارچوب روابط همسایگی اصول و مبانی روشنی دارد.
سفر گروسی به تهران در راستای کمک به بازگشت طرف های برجامی به توافق
وی درباره مذاکرات رفع تحریم‌ها خاطرنشان کرد: گرچه مذاکرات رسمی و علنی انجام نشده ولی تبادل پیام‌ها در کانال‌های ارتباطی انجام می‌شود. مقامات آمریکایی گفتند کانال‌هایی برای انتقال پیام داریم. تماس‌ها و گفت وگو با بورل برقرار است. سفر گروسی به تهران هم بخشی از روند کمک به بازگشت طرف‌های برجامی به توافق است که امیدواریم با رفع و رجوع مسائل و مشکلات فنی بتواند در مسیر درست خود قرار بگیرد.
ازرسی های آژانس طبق برنامه صورت می گیرد، افزایش بازرسی ها مطرح نیست
وی در ادامه اظهار داشت: هر جایی غنی سازی صورت بگیرد بازرسی‌های نظاتی براساس پادمان و ان.پی.تی صورت می‌گیرد، افزایش بازرسی‌ها مطرح نیست. بازرسی ها طبق برنامه بین سازمان انرژی اتمی و آژانس است و در همین چارچوب کار انجام خواهد شد.
سخنگوی وزارت خارجه درباره مذاکرات ایران و مصر نیز گفت: سفر امیرعبداللهیان به عراق مناسبات دوجانبه بود. ایران مصر را جزو همسایگان منطقه‌ای حساب می‌کند. سیاست دولت سیزدهم منطقه‌گرایی و همسایه محوری است. نگاه ایران گسترش روابط با کشورهای دوست و رفع و رجوع مشکلات و سوءتفاهمات با کشورهاست. مصر از این قاعده مستثنی نیست و ایران از همه فرصت‌ها برای بهبود روابط از جمله با مصر استفاده می‌کند.
اگر مشکلات فنی با آژانس برطرف شود، بهانه از طرف‌های مقابل در بازگشت به برجام گرفته می شود
کنعانی درباره اینکه آیا سفر گروسی برای حل و فصل مسائل پادمانی انجام شده است، خاطرنشان کرد: سفر گروسی در استمرار همکاری‌های دوجانبه ایران و آژانس صورت گرفته است. سفر مقامات آژانس تحول جدیدی نیست. سفر انجام می‌شود و مذاکره انجام می‌شود برای حل و فصل مسائل. مذاکرات ما با آژانس فنی است و دو اصل اساسی دارد عضویت ایران در آژانس و ان.پی.تی و پادمان. البته قانون اقدام راهبردی مجلس هم هست. ما در چارچوب اینها با آژانس در حال گفت‌وگوی فنی هستیم. اگر مشکلات فنی با آژانس برطرف شود، چون یکی از بهانه‌هایی که طرف‌های مقابل در بازگشت به برجام مطرح می‌کنند ابهامات موجود در بحث آژانس است، اگر مذاکرات و سفر آتی هیأت فنی آژانس انجام شود و گام به گام به سمت جلو حرکت کند، یک بهانه از دست طرف‌های مقابل خارج خواهد شد.
توافق موقت برجامی در کار نیست/ خطوط قرمز ایران در برجام
کنعانی در پاسخ به سؤال دیگری تصریح کرد: توافق موقت از نظر ایران مطرح نیست. مبنای ما بازگشت به برجام براساس سند امضا شده در 2015 است و اینکه تا کجا پیش می‌رویم منافع ملی ایران حدود و ثغور این کار را مشخص می‌کند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: خط قرمز ایران منافع ملی و حقوق قانونی و شناخته شده ملت ایران در استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای است. در برجام خط قرمز ما این است که تحریم‌ها برداشته شود و ایران از منافع اقتصادی تعریف شده در برجام منتفع شود و فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران به عنوان عضو رسمی آژانس تامین شود.
خبرنگار سی.بی.اس از کنعانی درباره سفر گروسی به تهران سؤال کرد که آیا رویکرد جدیدی برای رفع تنش است؟ اظهار داشت: گفت‌وگو با آژانس در استمرار تعاملات مثبت و سازنده ایران با آژانس است. آژانس را یک سازمان تخصصی و فنی می‌دانیم که معتقدیم به دور از سیاست زدگی و به دور از فشارهای طرف‌های ثالث به مسؤولیت‌های فنی خود در ارتباط با ایران عمل کند. همواره با آژانس تعامل کردیم و این سفر هم اولین سفر مدیرکل آژانس نبوده و در استمرار سفرهای گذشته بوده است.
وی ادامه داد: در ارتباط با مذاکرات انجام شده همانطور که در بیانیه مشترک عنوان شد دو طرف به یک الگویی برای ادامه گفت‌وگوها به منظور رفع ابهامات و سؤالات مدنظر آژانس رسیدند. در این مسیر تعامل را ادامه خواهیم داد. اینکه آیا این منجر به تنش زدایی با طرف‌های دیگر خواهد انجامید؟ به طرف‌های دیگر بستگی دارد که دست از تنش زایی بردارند. در ارتباط با همه کشورها از جمله اروپا به سیاست تنش زدایی اعتقاد عملی داریم و با طرف‌های اروپایی گفت‌وگو می‌کنیم از جمله در سفر وزیر خارجه به ژنو.
سخنگوی وزارت خارجه افزود: ایران قائل به تنش زدایی است، ولی این مسیر دوجانبه است. امیدواریم طرف‌های مقابل در ارتباط با ایران به سیاست سازنده توأم با همکاری رو بیاورند. تخریب مناسبات ایران و اروپا تنها به ضرر ایران نیست به ضرر طرف‌های مقابل هم هست. ایران کشوری سازنده است. توصیه می‌کنیم طرف‌های اروپایی اسیر سیاست‌های تنش آفرین آمریکا و رژیم صهیونیستی نشوند و سیاست مستقلانه خود را در ارتباط با ایران در پیش بگیرند. ایران از بهبود مناسبات با اروپا نفع خواهد برد.