روز سه‌شنبه سردار سرلشکر محمدباقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و امیر سرلشکر موسوی، فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران، از پایگاه زیرزمینی عقاب ۴۴ نیروی هوایی ارتش بازدید کردند. این نخستین پایگاه هوایی «زیرزمینی» ارتش جمهوری اسلامی ایران که رسانه‌ای می‌شود و اطلاعات بیشتری از دیگر پایگاههای این نیرو که در زیرزمین احداث‌شده‌اند منتشرنشده است.
مشخصات پایگاه عقاب ۴۴
به گزارش تسنیم پایگاه هوایی راهکنشی عقاب ۴۴ ارتش قابلیت پذیرش و عملیاتی کردن انواع جنگنده‌های شکاری و بمب‌افکن و همچنین پرنده‌های بدون سرنشین نیروی هوایی ارتش را دارد.
این پایگاه با در اختیار داشتن اماکنی چون آلرت، پست فرماندهی، آشیانه‌های نگهداری جنگنده، مراکز تعمیر و نگهداری هواپیما، تجهیزات ناوبری و فرودگاهی، مخازن سوخت و … این قابلیت را دارد تا انواع جنگنده‌های نیروی هوایی را برای انجام مأموریت‌های محوله پذیرا باشد. این پایگاه بزرگ زیرزمینی، قابلیت پذیرش و به‌کارگیری عملیاتی انواع جنگنده‌های نیروی هوایی ارتش را نیز خواهد داشت. گفتنی است عقاب ۴۴ یکی از چندین پایگاه هوایی راهکنشی زیرزمینی نیروی هوایی ارتش است که طی سال‌های گذشته متناسب با نیاز عملیاتی این نیرو و با در نظر گرفتن اصول پدافند غیرعامل در مناطق مختلف کشور احداث‌شده است.
احداث این پایگاه‌ها در نقاط مختلف متناسب با نیازها و با ضریب ایمنی بالا با توجه به طراحی و استقرار در زیر کوه‌ها قابلیت اجرای عملیات غافلگیرانه هوایی را از مکان و زمان دور از انتظار دشمنان فراهم می‌کند. این پایگاه‌ها با نگهداری جنگنده‌ها در مکان‌های امن و تجهیز آن‌ها به سامانه‌های جنگ الکترونیک، بمب‌ها و موشک‌ها ازجمله یاسین، قائم و آصف امکان عملیات دورایستا و افزایش برد راهبردی برای اهداف دوردست را فراهم کرده است.
پیش‌ازاین ارتش جمهوری اسلامی ایران از پایگاه پهپادی ۳۱۳ که آن‌هم یک پایگاه زیرزمینی بود رونمایی کرده بود و این روند نشان می‌دهد که ارتش برنامه مدونی برای ایجاد پایگاههای زیرزمینی در حوزه هوایی دارد.
ساخت پایگاههای زیرزمینی در نیروهای مسلح کشورمان قدمتی چند دهه‌ای دارد و شاید بتوان ساخت نخستین پایگاه‌ها یا شهرهای زیرزمینی را برای حفاظت از یگان‌های موشکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نسبت داد. اما رفته‌رفته این موضوع به شیوه‌ای مرسوم در سایر یگان‌های نیروهای مسلح بدل شد و پس از نیروی هوافضا که تاکنون چندین شهر زیرزمینی برای یگان‌های موشکی خودساخته، نیروی دریایی سپاه نیز از شهرموشکی برای حفاظت و به‌کارگیری موشک‌های کروز ضد کشتی رونمایی کرد.
ساخت شهرهای زیرزمینی اما منحصر به یگان‌های موشکی نماند و با توسعه توان پهپادی در ارتش و سپاه، شهرهای زیرزمینی پهپادی هر دونیرو نیز رونمایی شدند. اما تاکنون خبری از ساخت یک پایگاه هوایی کامل در زیرزمین مطرح نشده بود ازاین‌جهت می‌توان گفت نیروهای مسلح کشورمان به دستاورد جدیدی دست پیداکرده‌اند که نقش بسزایی در حفاظت از جنگنده‌های نهاجا خواهد داشت.
ساخت پایگاههای هوایی برای حفاظت از جنگنده‌ها در دوره جنگ سرد اهمیت بالایی پیدا کرد و برخی کشورها به‌خصوص کشورهای بلوک شرق برای حفاظت از توان هوایی خود در برابر حملات هوایی احتمالی کشورهای بلوک غرب به سمت ساخت پایگاههای زیرزمینی حرکت کردند. در ادامه با پیشرفت تسلیحات هوا به زمین و افزایش دقت و قدرت تخریب این تسلیحات، احداث پایگاههای زیرزمینی اهمیت بیشتری پیدا کرد و برخی کشورهای اروپایی هم به سمت ساخت این‌گونه پایگاه‌ها گام برداشتند.
بازتاب شهر پهپادی ارتش ایران در رسانه‌های رژیم صهیونیستی
پس از فروپاشی شوروی، برخی از این پایگاه‌ها در کشورهای شرقی بلااستفاده و متروکه شدند اما همچنان در برخی کشورها مانند چین، کره شمالی، سوئیس و تایوان شاهد فعالیت پایگاههای هوایی زیرزمینی هستیم.
احداث چنین پایگاه‌هایی درچند جنبه مورد اهمیت است. مهم‌ترین دلیل روی آوردن کشورها به ساخت پایگاههای هوایی زیرزمینی رعایت اصول پدافند غیرعامل است. حفاظت از پایگاههای هوایی به دلیل اهمیت و ارزش بالایی که این پایگاه‌ها برای هر کشوری دارند امری حساس و حیاتی است. به همین منظور، معمولا لایه‌های پدافند هوایی متعددی برای حفاظت از این پایگاه‌ها در نظر گرفته می‌شود. ایجاد لایه‌های دفاعی متعدد با سامانه‌های راداری، موشکی و توپخانه‌ای متنوع برای ایجاد چتر پدافندی در سطوح مختلف، هرقدر هم که پیشرفته باشد قادر به دفع صددرصدی حملات هوایی دشمن نخواهد بود و قطعا میزانی از خسارت را به بار خواهد آورد.
از سوی دیگر به‌کارگیری سامانه‌های پدافندی هزینه‌هایی شامل خرید، تولید، آموزش نیروی انسانی و تعمیر و نگهداری این سامانه‌ها را در پی دارد و به همین دلیل نیروهای مسلح به دنبال کاهش هزینه‌های خود در این حوزه هستند که احداث پایگاههای زیرزمینی یکی از این روش‌ها است. از سوی دیگر احداث پایگاههای زیرزمینی به دلیل آنکه در اعماق زمین و با استفاده از مصالح مستحکم ساخته می‌شود از حفاظت بسیار بهتری نسبت به پایگاههای هوایی روی زمین برخوردار است و درصورتی‌که در مکانی مناسب ساخته شود قادر به مقاومت در برابر بمب‌های سنگر شکن نیز خواهد بود. یکی از مشکلاتی که پایگاه‌هایی هوایی با آن روبه‌رو هستند، مقابله با حملات بیولوژیک است. در همه پایگاههای هوایی یگان‌هایی برای مقابله با چنین حملاتی پیش‌بینی‌شده است تا در صورت وقوع حملات بیولوژیک، نسبت به پاک‌سازی و ایمن‌سازی تجهیزات و فضای پایگاه اقدام کنند.
این موضوع اقدامی زمان‌بر است و موجب می‌شود جنگنده‌های یک پایگاه تا پایان عملیات پاک‌سازی قادر به اجرای مأموریت نباشند. پایگاههای زیرزمینی اما قادر خواهند بود در مقابل حملات بیولوژیک و شیمیایی نیز از جنگنده‌ها و هواگردها حفاظت کنند و در صورت وقوع چنین حملاتی به پایگاههای هوایی، پایگاههای زیرزمینی قادرند به‌خوبی از تجهیزات محافظت کنند. مصون ماندن از دید ماهواره‌های جاسوسی و پهپادها و هواپیماهای شناسایی مزیت دیگر پایگاههای زیرزمینی است. زمانی که یک پایگاه به زیرزمین انتقال پیدا می‌کند، دشمن دیگر قادر نخواهد بود با استفاده از تجهیزات تصویربرداری هوایی، اطلاعات به‌درد بخوری از آن پایگاه به دست آورد.
در این پایگاه‌ها تعداد جنگنده‌ها، وضعیت آمادگی، تسلیحات مورداستفاده و شرایط تعمیر و نگهداری جنگنده‌ها از دید دشمن مخفی می‌ماند و همین موضوع تا حد قابل‌توجهی ابتکار عمل را در دست کشور دارنده چنین پایگاهی قرار می‌دهد. تنها مکان آسیب‌پذیر در پایگاههای هوایی که روی زمین است باند پرواز و تاکسی وی پایگاه است که امکان بمباران و صدمه دیدن آن وجود دارد. در صورت این اتفاق نیز ترمیم موقت باند پرواز و تاکسی وی با تجهیزات خاصی مانند صفحات فولادی وجود دارد تا جنگنده بتواند در کوتاه‌ترین زمان ممکن پرواز کند. با توجه به موارد پیش‌گفته، برای کشوری مانند ایران که با دشمنانی روبه‌رو است که از تجهیزات پیشرفته هوایی و تسلیحات مدرن هواپایه برخوردار هستند، احداث پایگاههای زیرزمینی برای حفاظت از تجهیزات حساس و حیاتی امری ضروری است.
حالا ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز برای حفاظت از جنگنده‌های خود که در حقیقت یکی از باارزش‌ترین دارایی‌های این نهاجا هستند دست به ساخت چنین پایگاه‌هایی زده است. احداث چنین پایگاه‌هایی علاوه بر آنکه نقش بسزایی در حفاظت از جنگنده‌های ارتش خواهد داشت هزینه‌های حفاظت از چنین پایگاه‌هایی را هم بسیار کاهش می‌دهد.
مشخصات پایگاه عقاب ۴۴
به گزارش تسنیم پایگاه هوایی راهکنشی عقاب ۴۴ ارتش قابلیت پذیرش و عملیاتی کردن انواع جنگنده‌های شکاری و بمب‌افکن و همچنین پرنده‌های بدون سرنشین نیروی هوایی ارتش را دارد.
این پایگاه با در اختیار داشتن اماکنی چون آلرت، پست فرماندهی، آشیانه‌های نگهداری جنگنده، مراکز تعمیر و نگهداری هواپیما، تجهیزات ناوبری و فرودگاهی، مخازن سوخت و … این قابلیت را دارد تا انواع جنگنده‌های نیروی هوایی را برای انجام مأموریت‌های محوله پذیرا باشد. این پایگاه بزرگ زیرزمینی، قابلیت پذیرش و به‌کارگیری عملیاتی انواع جنگنده‌های نیروی هوایی ارتش را نیز خواهد داشت. گفتنی است عقاب ۴۴ یکی از چندین پایگاه هوایی راهکنشی زیرزمینی نیروی هوایی ارتش است که طی سال‌های گذشته متناسب با نیاز عملیاتی این نیرو و با در نظر گرفتن اصول پدافند غیرعامل در مناطق مختلف کشور احداث‌شده است.
احداث این پایگاه‌ها در نقاط مختلف متناسب با نیازها و با ضریب ایمنی بالا با توجه به طراحی و استقرار در زیر کوه‌ها قابلیت اجرای عملیات غافلگیرانه هوایی را از مکان و زمان دور از انتظار دشمنان فراهم می‌کند. این پایگاه‌ها با نگهداری جنگنده‌ها در مکان‌های امن و تجهیز آن‌ها به سامانه‌های جنگ الکترونیک، بمب‌ها و موشک‌ها ازجمله یاسین، قائم و آصف امکان عملیات دورایستا و افزایش برد راهبردی برای اهداف دوردست را فراهم کرده است.
پیش‌ازاین ارتش جمهوری اسلامی ایران از پایگاه پهپادی ۳۱۳ که آن‌هم یک پایگاه زیرزمینی بود رونمایی کرده بود و این روند نشان می‌دهد که ارتش برنامه مدونی برای ایجاد پایگاههای زیرزمینی در حوزه هوایی دارد.
ساخت پایگاههای زیرزمینی در نیروهای مسلح کشورمان قدمتی چند دهه‌ای دارد و شاید بتوان ساخت نخستین پایگاه‌ها یا شهرهای زیرزمینی را برای حفاظت از یگان‌های موشکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نسبت داد. اما رفته‌رفته این موضوع به شیوه‌ای مرسوم در سایر یگان‌های نیروهای مسلح بدل شد و پس از نیروی هوافضا که تاکنون چندین شهر زیرزمینی برای یگان‌های موشکی خودساخته، نیروی دریایی سپاه نیز از شهرموشکی برای حفاظت و به‌کارگیری موشک‌های کروز ضد کشتی رونمایی کرد.
ساخت شهرهای زیرزمینی اما منحصر به یگان‌های موشکی نماند و با توسعه توان پهپادی در ارتش و سپاه، شهرهای زیرزمینی پهپادی هر دونیرو نیز رونمایی شدند. اما تاکنون خبری از ساخت یک پایگاه هوایی کامل در زیرزمین مطرح نشده بود ازاین‌جهت می‌توان گفت نیروهای مسلح کشورمان به دستاورد جدیدی دست پیداکرده‌اند که نقش بسزایی در حفاظت از جنگنده‌های نهاجا خواهد داشت.
ساخت پایگاههای هوایی برای حفاظت از جنگنده‌ها در دوره جنگ سرد اهمیت بالایی پیدا کرد و برخی کشورها به‌خصوص کشورهای بلوک شرق برای حفاظت از توان هوایی خود در برابر حملات هوایی احتمالی کشورهای بلوک غرب به سمت ساخت پایگاههای زیرزمینی حرکت کردند. در ادامه با پیشرفت تسلیحات هوا به زمین و افزایش دقت و قدرت تخریب این تسلیحات، احداث پایگاههای زیرزمینی اهمیت بیشتری پیدا کرد و برخی کشورهای اروپایی هم به سمت ساخت این‌گونه پایگاه‌ها گام برداشتند.
بازتاب شهر پهپادی ارتش ایران در رسانه‌های رژیم صهیونیستی
پس از فروپاشی شوروی، برخی از این پایگاه‌ها در کشورهای شرقی بلااستفاده و متروکه شدند اما همچنان در برخی کشورها مانند چین، کره شمالی، سوئیس و تایوان شاهد فعالیت پایگاههای هوایی زیرزمینی هستیم.
احداث چنین پایگاه‌هایی درچند جنبه مورد اهمیت است. مهم‌ترین دلیل روی آوردن کشورها به ساخت پایگاههای هوایی زیرزمینی رعایت اصول پدافند غیرعامل است. حفاظت از پایگاههای هوایی به دلیل اهمیت و ارزش بالایی که این پایگاه‌ها برای هر کشوری دارند امری حساس و حیاتی است. به همین منظور، معمولا لایه‌های پدافند هوایی متعددی برای حفاظت از این پایگاه‌ها در نظر گرفته می‌شود. ایجاد لایه‌های دفاعی متعدد با سامانه‌های راداری، موشکی و توپخانه‌ای متنوع برای ایجاد چتر پدافندی در سطوح مختلف، هرقدر هم که پیشرفته باشد قادر به دفع صددرصدی حملات هوایی دشمن نخواهد بود و قطعا میزانی از خسارت را به بار خواهد آورد.
از سوی دیگر به‌کارگیری سامانه‌های پدافندی هزینه‌هایی شامل خرید، تولید، آموزش نیروی انسانی و تعمیر و نگهداری این سامانه‌ها را در پی دارد و به همین دلیل نیروهای مسلح به دنبال کاهش هزینه‌های خود در این حوزه هستند که احداث پایگاههای زیرزمینی یکی از این روش‌ها است. از سوی دیگر احداث پایگاههای زیرزمینی به دلیل آنکه در اعماق زمین و با استفاده از مصالح مستحکم ساخته می‌شود از حفاظت بسیار بهتری نسبت به پایگاههای هوایی روی زمین برخوردار است و درصورتی‌که در مکانی مناسب ساخته شود قادر به مقاومت در برابر بمب‌های سنگر شکن نیز خواهد بود. یکی از مشکلاتی که پایگاه‌هایی هوایی با آن روبه‌رو هستند، مقابله با حملات بیولوژیک است. در همه پایگاههای هوایی یگان‌هایی برای مقابله با چنین حملاتی پیش‌بینی‌شده است تا در صورت وقوع حملات بیولوژیک، نسبت به پاک‌سازی و ایمن‌سازی تجهیزات و فضای پایگاه اقدام کنند.
این موضوع اقدامی زمان‌بر است و موجب می‌شود جنگنده‌های یک پایگاه تا پایان عملیات پاک‌سازی قادر به اجرای مأموریت نباشند. پایگاههای زیرزمینی اما قادر خواهند بود در مقابل حملات بیولوژیک و شیمیایی نیز از جنگنده‌ها و هواگردها حفاظت کنند و در صورت وقوع چنین حملاتی به پایگاههای هوایی، پایگاههای زیرزمینی قادرند به‌خوبی از تجهیزات محافظت کنند. مصون ماندن از دید ماهواره‌های جاسوسی و پهپادها و هواپیماهای شناسایی مزیت دیگر پایگاههای زیرزمینی است. زمانی که یک پایگاه به زیرزمین انتقال پیدا می‌کند، دشمن دیگر قادر نخواهد بود با استفاده از تجهیزات تصویربرداری هوایی، اطلاعات به‌درد بخوری از آن پایگاه به دست آورد.
در این پایگاه‌ها تعداد جنگنده‌ها، وضعیت آمادگی، تسلیحات مورداستفاده و شرایط تعمیر و نگهداری جنگنده‌ها از دید دشمن مخفی می‌ماند و همین موضوع تا حد قابل‌توجهی ابتکار عمل را در دست کشور دارنده چنین پایگاهی قرار می‌دهد. تنها مکان آسیب‌پذیر در پایگاههای هوایی که روی زمین است باند پرواز و تاکسی وی پایگاه است که امکان بمباران و صدمه دیدن آن وجود دارد. در صورت این اتفاق نیز ترمیم موقت باند پرواز و تاکسی وی با تجهیزات خاصی مانند صفحات فولادی وجود دارد تا جنگنده بتواند در کوتاه‌ترین زمان ممکن پرواز کند. با توجه به موارد پیش‌گفته، برای کشوری مانند ایران که با دشمنانی روبه‌رو است که از تجهیزات پیشرفته هوایی و تسلیحات مدرن هواپایه برخوردار هستند، احداث پایگاههای زیرزمینی برای حفاظت از تجهیزات حساس و حیاتی امری ضروری است.
حالا ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز برای حفاظت از جنگنده‌های خود که در حقیقت یکی از باارزش‌ترین دارایی‌های این نهاجا هستند دست به ساخت چنین پایگاه‌هایی زده است. احداث چنین پایگاه‌هایی علاوه بر آنکه نقش بسزایی در حفاظت از جنگنده‌های ارتش خواهد داشت هزینه‌های حفاظت از چنین پایگاه‌هایی را هم بسیار کاهش می‌دهد.
نظر شما