رضا کربلائی- روزنامه‌نگار

وضع ذخایر ارزی ایران مثبت است. این برآیند گفته‌ها و خبرهایی است که از دولت و بانک مرکزی مخابره می‌شود. گفته‌هایی که نشان می‌دهد ایران به منابع ارزی مسدود شده در برخی کشورها دسترسی پیدا کرده است. سیاستگذار پولی با اتکا به همین توان ارزی، سیاست مداخله در بازار ارز را در دستور کار قرار داده و مصمم است در نقش بازارساز قوی‌تر ظاهر شود. در این میان هرچند همچنان انتقادهایی از سیاست‌های مبتنی بر ارزپاشی مطرح است، اما محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی می‌گوید: هدف، ایجاد ثبات در بازار ارز است.
 به گزارش همشهری، هم رئیس‌کل بانک مرکزی و هم معاون اول رئیس‌جمهوری از بهبود وضع ارزی ایران خبر داده‌اند. این خبرهای مثبت بیانگر بهبود شاخص دسترسی ایران به منابع ناشی از صادرات نفت و همچنین بخشی از منابع ارزی بلوکه شده در کشورهای طرف تجاری با ایران می‌تواند قلمداد شود چنان‌که به تازگی بانک مرکزی، در پی اعلام خبر آزادسازی 300میلیون یورو از منابع ایران در عراق، از گشایش ارزی بین شبکه بانکی با طرف چینی خبر داده و اعلام کرد: تأییدیه تخصیص ارز یوان برای بازرگانان طی 24ساعت در سامانه جامع ارزی انجام می‌گیرد.
این اقدام پس از آن صورت می‌گیرد که گفته می‌شود گشایش‌های ارزی ایجاد شده و سطح تعامل بانکی با چین وارد فاز تازه‌ای شده است.پیش‌تر 300میلیون یورو از منابع بانک مرکزی ایران در بانک تجارت عراق آزاد و در بازار داخلی تزریق شده بود. همچنین از امروز فروش ارز به مردم تا سقف ۵ هزار یورو یا معادل آن به سایر ارزها از سوی صرافی ها جهت تامین نیازهای ضروری آغاز می شود.
اعلام گشایش‌های ارزی، همزمان با اعلام برنامه‌های جدید بانک مرکزی، نشان می‌دهد سیاستگذار برای کنترل نرخ ارز و ایجاد ثبات ارزی تلاش و افزایش نرخ ارز در معاملات فردایی را جوسازی رسانه‌ای اعلام می‌کند و این قیمت را واقعی نمی‌داند.

   برخورد با هراس ارزی
محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور دیروز اعلام کرد: چند میلیارد دلار از دارایی‌های ارزی مسدود شده آزاد شده و در چرخه اقتصاد قرار گرفته است. او در عین حال با ابراز تعجب گفت: به‌رغم آنکه کل نیازهای ارزی در سامانه نیما با قیمت ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان تأمین می‌شود، اما شاهد نوسان نرخ ارز و افزایش قیمت‌ها در بازار آزاد هستیم. او افزود: دلیل افزایش نرخ ارز در بازار آزاد نه معاملات واقعی بلکه همین فضاسازی‌های رسانه‌ای و روانی دشمن است که موجب هراس‌افکنی در میان مردم و بخش خصوصی شده است. فرزین هم همین اعتقاد را دارد و دلیل بالا رفتن قیمت دلار در روزهای اخیر را قابل اعتماد نمی‌داند و می‌گوید: اگر بانک مرکزی بخواهد در بازار ورود کند، کنترل قیمت ارز امکان‌پذیر و مؤثر خواهد بود.

   نتیجه دیپلماسی بانکی
سفر‌های رئیس‌کل بانک مرکزی به 2کشور امارات و قطر و تصمیم او برای سفر و رایزنی با مقامات کشور عمان هم باعث شده تا دسترسی ایران به منابع ارزی تسهیل شود. به‌گفته فرزین، هم‌اکنون ایران به همه منابع ارزی کشور دسترسی دارد. این نتیجه فعال‌تر شدن دیپلماسی بانکی ایران با برخی شرکای تجاری کشور است. رئیس‌کل بانک مرکزی مذاکراتش با مقامات قطر، امارات، چین و عراق را بسیار سازنده با دستاوردهای خوب توصیف و تأکید می‌کند: بخش زیادی از منابع ارزی تحریم شده و مسدود شده ایران قابل استفاده شود و هم‌اکنون از آن استفاده می‌کنیم. یک اثر ملموس آزادسازی 300میلیون دلار از مجموع 10میلیارد دلار منابع ارزی ایران نزد بانک تجارت عراق بود و اثر دیگر می‌توان به تزریق و تخصیص فوری ارزهای ایران در چین به بازرگانان است که به‌گفته فرزین، زمان تخصیص از 21روز به 48ساعت کاهش یافته است.

   دلارهای صادراتی در نیما
افزون بر افزایش سطح دسترسی ایران به منابع ارزی‌اش در خارج از کشور، بانک مرکزی روی تامین ارز تجاری بر مبنای نرخ 28هزار و 500تومان حساب ویژه باز کرده و محل تامین ارز یادشده، ارز صادراتی صنایع بزرگ ازجمله پتروشیمی‌ها و فولادی‌هاست. رئیس‌کل بانک مرکزی از همکاری بسیار خوب با صادرکنندگان خبر می‌دهد و می‌گوید: در دی‌ماه 3.3میلیارد دلار از ارز ناشی از فروش نفت و پتروشیمی‌ها به تقاضاهای تجاری اختصاص یافته است. فرزین در عین حال می‌گوید: مذاکرات ایران با این کشورهای طرف تجاری همچنان در حال انجام است و تمام ارزهایی که در خارج از کشور داریم را از طریق سامانه نیما در اختیار واردکنندگان برای واردات کالا قرار خواهیم داد.  رئیس‌کل بانک مرکزی با تأکید بر اینکه تلاش خواهیم کرد بخش عمده نیازهای کالایی کشور را در سامانه نیما تامین کنیم، گفت: 3دسته کالا یعنی کالا‌های اساسی، مواداولیه و ماشین‌آلات در این بازار تامین می‌شود. بخش عمده‌ای از ارزی که در این بازار عرضه می‌شود متعلق به ارز حاصل از فروش نفت است و بخشی از آن ارز حاصل از فروش محصولات پتروشیمی است.

   ثبات بازار داخلی با «ناخدا»
سکاندار بانک مرکزی که اعلام قیمت در معاملات فردایی را عددسازی می‌داند، حالا مصمم است تا نتیجه مداخله ارزی بانک مرکزی را ملموس‌تر سازد و قول داده که بانک مرکزی به بازار آزاد ارز داخلی وارد شود و اقدام به نرخ‌سازی کند. نکته مهم اما در گفته‌های فرزین مثبت شدن حساب کالاهای کشور در نتیجه سبقت صادرات از واردات است. به‌گفته او ذخایر ارزی کشور در 9‌ماه امسال ۲۰میلیارد و ۵۰۰میلیون دلار افزایش پیدا می‌کند و این ذخایر هم‌اکنون در دسترس است. حالا سکاندار بانک مرکزی از راه‌اندازی سامانه‌ای جدید به نام ناخدا خبر می‌دهد و با اشاره به راه‌اندازی بازار مبادله طلا و ارز در 2هفته آینده می‌گوید: در این بازار نه‌تنها اسکناس‌های فعلی را عرضه خواهیم کرد بلکه از طریق سامانه‌ «ناخدا» نیازهای ارزی خدماتی تامین خواهد شد و تخصیص ارز به این گروه‌ها براساس مستندات ارائه شده خواهد بود.