علاوه بر این، نتیجه آزمون برای دو سال و تنها برای همان گروه آزمایشی متقاضی معتبر خواهد بود. جدا از این‌ها، محتوای سؤالات آزمون هم تنها از دروس اختصاصی خواهد بود و دیگر خبری از دروس عمومی نیست، ضمن اینکه معدل و سوابق تحصیلی دانش‌آموزان در کنکور لحاظ می‌شود. یعنی نمره کنکور به اضافه سوابق تحصیلی، یک نمره کل را می‌سازد و داوطلب می‌تواند گروه آزمایشی خود را انتخاب کند.
البته کلیت این مصوبه غیر از یکی از مفاد آن که مربوط به برگزاری دو نوبت آزمون در سال است، از همان ابتدا با انتقادهای تند بسیاری از کارشناسان حوزه آموزش به‌ویژه نمایندگان مجلس همراه بود، به‌طوری که طولی نکشید طرح «الحاق یک ماده به قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی» مصوب سال1392 در خانه ملت مطرح شد و حتی کلیات آن هم به تصویب کمیسیون آموزش تحقیقات و فناوری رسید.
حال باید پرسید آیا برگزاری دو نوبت آزمون سراسری برای پذیرش داوطلبان ورود به دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی می‌تواند به چالش‌های پیش روی این حوزه پایان دهد؟
کاهش استرس‌ها
سید جلال موسوی، معاون ستاد تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی، برگزاری دو بار آزمون در سال را حرکتی رو به جلو ارزیابی می‌کند و در پاسخ به قدس می‌گوید: خیلی از کشورها که در حوزه آموزش موفق هستند در سال تنها یک آزمون برگزار نمی‌کنند، برای مثال در آمریکا اگرچه آزمونی مثل آنچه ما برگزار می‌کنیم وجود ندارد اما آزمونی که معمولاً از دروس عمومی و هوش است سالی هفت بار برگزار می‌شود. به این ترتیب دانش‌آموز یا داوطلب، هر زمان که احساس آمادگی و علاقه کرد در آزمون شرکت می‌کند. در نتیجه، در جریان پاسخ به پرسش‌ها چندان دچار استرس نمی‌شود چون می‌داند حتی اگر نتواند به‌خوبی به آن‌ها پاسخ دهد خدشه‌ای به سرنوشت و آینده‌اش وارد نمی‌شود چون بار دیگر این امکان و فرصت را دارد که در آزمون دیگری خود را محک بزند.
وی با اشاره به اینکه به باور روان‌شناسان، برگزاری چند بار کنکور به جای یک بار آزمون در سال موجب کاهش 80درصدی استرس داوطلبان می‌شود، می‌افزاید: از سوی دیگر، دانش‌آموزان زمان و هزینه زیادی را برای آماده‌سازی خود به‌منظور شرکت در کنکور صرف می‌کنند اما ممکن است تعدادی از آن‌ها در آستانه برگزاری آزمون مبتلا به بیماری یا حادثه‌ای شوند یا اصلاً در آن روز خواب بمانند و سروقت به جلسه نرسند، بنابراین با برگزاری یک آزمون در سال تمام تلاش آن‌ها از بین می‌رود و باید برای حفظ آمادگی خود، یک سال دیگر زحمت بکشند تا در آزمون بعد شرکت کنند. ولی با مصوبه جدید، پس از سه یا چهار ماه می‌توانند در آزمون دوم حاضر شوند و این موضوع به نفعشان خواهد بود چون دانش‌آموز می‌تواند در هر دو آزمون و یا یکی از آن‌ها شرکت کند. اگر در آزمون تیر نتیجه خوبی بگیرد می‌تواند در آزمون دی شرکت نکند چون نتیجه یکی از آزمون‌ها در پذیرش و انتخاب رشته‌اش دخالت دارد. البته نکته مثبت دیگری که موجب کاهش استرس داوطلبان می‌شود معتبر بودن نتیجه آزمون به مدت دو سال است.
وی در خصوص معایب برگزاری آزمون بر اساس شیوه جدید هم می‌گوید: زمان برگزاری این آزمون‌ها چندان مناسب نیست. آزمون دی در میانه سال تحصیلی برگزار می‌شود؛ یعنی زمانی که دانش‌آموزان درگیر تحصیل و فراگیری دروس هستند بنابراین باید زمان برگزاری این آزمون‌ها تغییر کند. در واقع بهتر است هر دو آزمون در 6ماهه نخست سال انجام شود؛ یکی در فروردین یا اردیبهشت و دیگری در تیر یا مرداد؛ در این صورت کنکور در زمان تحصیلی دانش‌آموزان نخواهد بود، چون معمولاً آموزش دروس پایه دوازدهم توسط معلمان تا پایان اسفند تمام می‌شود.
با مافیای معدل نهایی مواجه می‌شویم
علی امرایی، عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت هم نگاهی مشابه و مثبت به موضوع دارد و در پاسخ به قدس می‌گوید: حُسن بزرگ برگزاری دو نوبت آزمون در سال، کاهش استرس داوطلبان در جلسه و هنگام پاسخ‌گویی به پرسش‌های امتحان است.
به عبارت بهتر، چند دلیل برای داوطلبان در جلسه کنکور استرس ایجاد می‌کند، یکی از مهم‌ترین آن‌ها که متوجه پسران می‌شود موضوع نظام وظیفه و خدمت سربازی است. این گروه از داوطلبان اگر دانشجو نباشند تنها یک سال پس از دریافت مدرک دیپلم فرصت دارند به خدمت سربازی بروند. بنابراین وقتی کنکور یک بار در سال برگزار شود موضوع یاد شده موجب فشار روحی و استرس شدید آن‌ها خواهد شد، چون احساس می‌کنند اگر در آزمون نتیجه خوبی نگیرند تمام تلاشی که برای پذیرش در دانشگاه و مراکز آموزش عالی کرده‌اند از بین می‌رود و کمی بعد باید لباس نظام وظیفه را به تن کنند. مصوبه جدید فرصت تازه‌ای به داوطلب می‌دهد که اگر در نوبت نخست کنکور پذیرفته نشد یک فرصت دیگر در پیش دارد. این فرصت موجب کاهش فشار روحی و استرس وی می‌شود که این خود، مزیتی مهم به حساب می‌آید. به همین دلیل بنده در سال98 پیشنهاد برگزاری سه نوبت کنکور در سال را به مراجع تصمیم‌گیر دادم؛ چون این‌گونه، استرس داوطلبان از بین می‌رود یا به‌شدت کاهش می‌یابد و آزمون طبیعی‌تر می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه برگزاری آزمون سراسری در فصل زمستان به تمهیدات لازم نیاز دارد، می‌افزاید: باید برای مقابله با تقلب در کنکور و امتحانات نهایی دو سال آخر مقطع تحصیلی دوم متوسطه -دبیرستان- که هر سال هم پیچیده‌تر می‌شوند تدابیر خاصی اندیشید. علاوه بر این، در برگزاری آزمون دی باید به شرایط آب و هوا و احتمال بارش برف و مسدود شدن راه‌ها به‌خصوص راه‌های روستایی توجه داشته باشیم. در واقع همه دستگاه‌های مسئول باید به کمک سازمان سنجش بیایند تا کنکور سراسری در بهترین حالت ممکن برگزار شود.
امرایی در خصوص تأثیر برگزاری دو نوبت آزمون در سال بر مؤسسات کنکوری هم می‌گوید: این برگزاری دوبار کنکور در سال نیست که مؤسسات کنکوری را گسترش می‌دهد بلکه تأثیر قطعی نمرات امتحان نهایی بر اساس مصوبه جدید است که زمینه گسترش قارچ‌گونه آن‌ها را فراهم می‌کند.
درواقع چون تا سال گذشته نمرات دیپلم تأثیر مثبت روی نتایج کنکور داوطلبان داشتند نه تأثیر قطعی، افراد به‌صورت طبیعی برای گرفتن مدرک دیپلم تلاش می‌کردند یعنی برای کسانی که در مدارس عادی تحصیل می‌کردند چندان تفاوتی نداشت که چه نمراتی بیاورند اما اکنون موضوع متفاوت شده و نمرات و سوابق تحصیلی دانش‌آموزان برای امسال 40درصد و برای سال بعد 50درصد و برای دو سال آینده تا 60درصد در نتیجه کنکور تأثیر قطعی دارد. در نتیجه حالا همه دنبال گرفتن نمره20 در امتحانات هستند چون داوطلب می‌داند اگر به جای معدل 20 معدل 19 بیاورد از 100هزار داوطلب دیگر عقب می‌ماند. بنابراین به امید دریافت آموزش بهتر با صرف هزینه‌های سنگین وارد مدرسه‌های غیرانتفاعی و مؤسسات کنکور می‌شود و این‌گونه، اگر تا سال گذشته صرفاً با مافیای کنکور مواجه بودیم از این پس علاوه بر آن، با مافیای معدل نهایی هم سروکار خواهیم داشت.
خبرنگار: محمود مصدق