کش و قوس‌ها برای آبگیری سد چم‌شیر همچنان ادامه دارد. با ادعای پیشرفت ۹۹ درصدی این سد، مسئولان وزارت نیرو خواهان آبگیری آن هستند و این در حالی است که همچنان به ابهامات موجود درباره این سد پاسخی داده نشده است. علاوه بر مشکلات محیط زیستی، دو روز قبل هم محمدحسین عزیزی خرانقی، مدیر پروژه و ناظر کاوش‌های نجات‌بخشی سد و نیروگاه «چم‌شیر» هم از شناسایی ۱۴۰ اثر تاریخی در ۱۶۰ محوطه باستانی کاوش شده در حوضه آبگیر سد چم‌شیر خبر داده بود و همه اینها در کنار یکدیگر عاملی است که نیاز به بررسی بیشتر درباره این سد را دوچندان می‌کند. با این حال استاندار کهگیلویه و بویراحمد با خطاب قرار دادن منتقدان به عنوان بیمار و معاند برگ دیگری از برخوردهای غیرعلمی را گشوده است.

همین هم دلیلی بود تا علی بیت‌اللهی، عضو هیئت علمی‌ مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در متنی سرگشاده با عنوان «چند سوال فنی و غیرفنی از استاندار کهگیلویه و بویر احمد در خصوص سد چم‌شیر» ابهامات موجود درباره این سد را بار دیگر مطرح کند. او در این نامه از چهار ابهام و مشکل بزرگ در این محدوده نام می‌برد که یکی از آنها وجود گسل فعال و احتمال خطر‌گسلش در محدوده سد چم‌شیر است. آنطور که بیت‌اللهی، با توجه به اطلاعات سایت مرکز لرزه‌نگاری نوشته، این محدوده، گسل‌ها و زلزله‌های بسیاری را در 20 سال گذشته تجربه کرده است. او با استناد به نقشه شرکت نفت می‌نویسد: «در محدوده‌های محور سد و دریاچه سد چم‌شیر زمین‌لرزه‌هایی نظیر زلزله با بزرگی 4.1 در سال 2008، زلزله 3.9 سال 2018، زلزله با بزرگی 4 ریشتر در سال 2002 ، زلزله 3.8 سال 2018 و تعداد 43 زمین لرزه‌ای که فقط در محدوده دریاچه سد واقع شده‌اند، رخ داده است.» و پس از آن پرسیده: «آیا مطالعات ویژه و خاصی مانند مطالعات ژئوفیزیکی با هدف تهیه مقاطع عمود بر گسل‌های عبوری از محور و محدوده اطراف سد انجام گرفته است؟»
مورد دومی که او به آن اشاره کرده درباره احتمال توسعه فرسایش تونلی و تخریب‌های ناشی از آن است. به گفته او در سمت مخزن فرعی دریاچه، نهشته‌های تبخیری گچی با پتانسیل انحلال بالا با پوشش سطحی منطقه و دامنه ارتفاعات را تشکیل می‌دهند که امکان ایجاد فروریزش‌های سطحی و از آن مهمتر توسعه و گسترش فرسایش تونلی و فرار آب را ممکن می‌سازند. بیت‌اللهی در این بخش هم از استاندار پرسیده با توجه به احتمال خطر بروز و توسعه فرسایش تونلی و فروریزش‌های سطحی و فرار ناگهانی آب مخزن فرعی، آیا مطالعات خاصی در پاسخ به این ابهام انجام گرفته است؟

علی بیت‌اللهی: تصمیماتی از این دست تاکنون کم گرفته نشده است. تصمیماتی که باعث خشکی دریاچه ارومیه، خشکی زاینده رود، فرونشست گسترده زمین در کشور و …. شده است. در این میان اما مطالعات در کف دریاچه برای شوری آب انجام نگرفته و من تمام مطالعاتشان را خوانده‌ام. الان باید این اتفاق بیفتد چرا که اگر ۵ متر آب هم جمع شود امکان تحقیق دیگر وجود نخواهد داشت

مشکل سوم از نظر بیت‌اللهی، خطر زمین‌لغزش در دامنه‌های مشرف به دریاچه سد است و مورد چهارمی که او بر آن تاکید کرده خطر شوری آب و وجود نهشته‌های نمکی و شوری بیش از حد آب به مرور زمان و آثار زیان‌بار آن است. «به‌طور کلی خصوصیات زمین‌شناختی گچساران احتمال وجود لایه‌های زیر سطحی نمک را تقویت می‌کنند. نهشته‌های نمکی بدلیل وزن مخصوص کم خود تمایل به مهاجرت به بالا و تماس با آب دریاچه را خواهند داشت که در نهایت موجب شوری فزاینده آب سد به مرور زمان و آثار زیانبار ناشی از آن خواهد شد.»
او در پایان با خطاب قرار دادن وزیر کشور نوشته که آیا کارشناسان دلسوز حق ندارند از پروژه‌ها و طرح‌های کلان ملی انتقاد کرده و سوالات و ابهامات خود را طرح کنند؟ یعنی هر طرح و پروژه‌ای با این فرض که توسط کارفرمایان و مشاوران طرح بررسی شده، بی‌عیب و نقص است؟ پس آن همه مکان‌یابی‌های غلط سدها، صنایع و تاسیسات در ایران و همچنین در جهان، چرا صورت پذیرفته است که نتایج بسیار منفی آن را که ناشی از نبود مطالعات کامل و در نظر نگرفتن ملاحظات محیط زیستی است، ما حداقل در کشور به عیان مشاهده می‌کنیم؟ اگر چنین رویه‌ای از انگ‌زنی‌ها و الفاظ منفی در مورد کارشناسان منتقد پروژه‌های کلان «رویه» شود، آن‌وقت هرگونه اقدام ناکامل یا غیرکارشناسانه که صرفا از روی دیدگاه‌های ضعیف کارشناسی و بر اساس اصرار مسئولان محلی یا سایر اشخاص ذینفع شکل می‌گیرد، کل کشور را با هزینه کردهای بی‌حاصل و آثار زیانبار ثانویه ناشی از اجرایی شدن آنها مواجه خواهد کرد و اینکه آن موقع چه کسی مورد اتهام و سوال واقع شود، دیگر سودی نخواهد داشت.

در محدوده‌های محور سد و دریاچه سد چم‌شیر زمین‌لرزه‌هایی نظیر زلزله با بزرگی 4.1 در سال 2008، زلزله 3.9 سال 2018، زلزله با بزرگی 4 ریشتر در سال 2002، زلزله 3.8 سال 2018 و تعداد 43 زمین لرزه‌ای که فقط در محدوده دریاچه سد واقع شده‌اند، رخ داده است

ما نگران پایداری سرزمین هستیم
بیت‌اللهی این نامه را برای استاندار کهگیلویه و بویراحمد هم ارسال کرده و به «پیام ما» می‌گوید که منتظر و امیدوار است که نگاه‌ها کاملا علمی و به دور از ملاحظات شخصی، منطقه‌ای و سیاسی شود: «این انتظار وجود دارد که صحبت کارشناسان تاثیر بگذارد. اهانت‌ها و حرف‌های بی‌پایه و ناشایست به دلسوزان این مرز و بوم عاملی نخواهد بود که ما از پرسشگری دست برداریم. ما بدون چشمداشت، دلمان برای این کشور می‌تپد و خواهان پایداری سرزمین هستیم.»
او تاکید می‌کند که گزارش‌های منتشر شده دراین‌باره را خوانده و از محل هم بازدید داشته با این حال هیچکدام از ابهام‌ها و مشکلات این طرح حل نشده و پاسخی برای آنها تاکنون وجود نداشته است. «ما تمام تلاشمان را خواهیم کرد تا ابهامات را بگوییم و درصدد پاسخ هستیم و حداقل حسن ماجرا این است که دوستان بعد از آبگیری نمی‌توانند بگویند کاش به ما میگفتید این مشکلات وجود دارد. اگر میگفتید اجازه این کار صادر نمی‌شد. من هیچ نفعی در این ماجرا ندارم جز آنکه نگران پایداری سرزمین و آسیب‌هایی هستم که در آینده رخ خواهد داد.»
بیت‌اللهی می‌گوید حداقل خواست آنها این است که مناظره‌ای علمی و دقیق با حضور همه موافقان و مخالفان برگزار شود تا حجت بر همگان تمام شود و در نهایت مسئول بالادستی که می‌خواهد اجازه نهایی کار را صادر کند با علم بر این موارد تصمیم بگیرند. «تصمیماتی از این دست تاکنون کم گرفته نشده است. تصمیماتی که باعث خشکی دریاچه ارومیه، خشکی زاینده‌رود، فرونشست گسترده زمین در کشور و مواردی از این دست شده است. این میان اما مطالعات در کف دریاچه برای شوری آب انجام نگرفته و من تمام مطالعاتشان را خوانده‌ام. الان باید این اتفاق بیفتد، چرا که اگر ۵ متر آب هم جمع شود دیگر امکان تحقیق وجود نخواهد داشت.»
او می‌گوید یکی از مشکلات دیگری که در طرح‌هایی از این دست وجود دارد این است که پ‍ژوهشگران یا در میانه کار و یا در انتهای کار با ماجرا روبرو می‌شوند چرا که شفافیتی وجود ندارد و از ابتدای کار بر روی پروژه‌هایی از این دست، این پروژه‌ها برای بررسی و رصد گذاشته نمی‌‌شوند «ما کارگاه خصوصی نیستیم که از جزییات و محل پروژه‌های گوناگون مطلع شویم. سیستم تصمیم‌گیری بصورت شفاف عمل نمی‌کند و در میانه یا پایان کار معمولا با تلاش یک فرد یا اندیشمند مسئله رسانه‌ای می‌شود. این خطر بزرگی است.»
به گفته او باز هم دیر نشده و باید راه‌ها و ابهامات فنی بررسی شود و در نهایت تصمیم‌گیران باید پاسخ داده و بدانند نگرانی‌ها برای راه‌اندازی این سد جدی است.