دوره آموزش تخصصی «ایمنی، مدیریت بحران و پدافند غیر عامل» ویژه شهرداران مناطق ۲۲ گانه با هدف ارتقای مهارت‌های تخصصی شهرداران و معاونین مربوطه برای مقابله یا مواجهه با بحران‌های شهری در مرکز عملیات اضطراری سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران برگزار شد.

آشنایی با کلیات و مفاهیم مدیریت بحران، آشنایی با مخاطرات شایع شهر تهران، آشنایی با قانون، ساختار و ظرفیت‌های مدیریت بحران ، بازدید از مرکز هماهنگی عملیات اضطراری EOC و بازدید از نمایشگاه تجهیزات و امکانات نیروهای امدادی در زمان وقوع سوانح و نحوه فعالیت این نیروهای به همراه بازدید از خودروی فرماندهی شهرداری تهران بخشی از سرفصل‌های این دوره آموزشی بود.

بنابراین گزارش، علیرضا جاوید معاون هماهنگی و امور مناطق شهرداری تهران در این جلسه ضمن تشکر از فعالیت‌های سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران از دوره مدیریت علی نصیری بر ریاست این سازمان به عنوان دوره‌ای شاخص یاد کرد که فعالیت‌های وی باعث ایجاد روح تازه‌ای در کالبد سازمان شده و در حال ارتقای کمی و کیفی جایگاه این سازمان است.

وی در ادامه از ایجاد هماهنگی صف و ستاد به عنوان یکی از اولویت‌ها در معاونت امور مناطق یاد کرد که باعث افزایش تعامل میان شهرداری‌های مناطق و سازمان‌های زیرمجموعه شهرداری تهران می‌شود.

وی همچنین از برگزاری جلسه آموزش مدیریت بحران به عنوان یک نقطه عطف در ایجاد هماهنگی نام برد و در ادامه به بررسی بخشی از مخاطرات بحران‌زای طبیعی در شهر تهران پرداخت و از زلزله به عنوان تهدیدی بالقوه، دغدغه‌ای جدی و بحرانی چند وجهی یاد کرد و افزود: برنامه‌ریزی برای کاهش آسیب‌های ناشی از زلزله به قبل، حین و بعد از وقوع زلزله تقسیم می‌شود و برای انجام آن هم به فعالیت‌های تخصصی و هم به مشارکت شهروندان نیاز است.

جاوید در ادامه از سیل و وقوع سیلاب در شهر تهران به عنوان یکی دیگر از مخاطرات مهم و خطرناک یاد کرد و با بیان اختلاف تراز حدود هزار متری بین مناطق یک، ۲، ۵ و منطقه ۲۲ با مناطقی چون ۱۱، ۱۵، ۱۸ و منطقه ۲۰، از این اختلاف تراز به عنوان رکوردی جهانی نام برد که می‌تواند باعث احتمال وقوع سیل و سیلاب در برخی از مناطق تهران شود.

به گفته وی در کنار این موضوع، تغییرات اقلیمی و بارش‌های ناگهانی، نامنظم و شدید نیز می‌تواند منجر به وقوع سیل در شهر تهران شود.

معاون هماهنگی و امور مناطق شهرداری تهران افزود: شهرهای پر بارش به مرور زمان، زیرساخت‌های لازم را ایجاد کرده‌اند ولی در بسیاری از شهرهای دیگر ما به واسطه اقلیم خشک و کم آب کشور، این زیرساخت‌ها فعال نشده و در نتیجه بارش‌های نامنظم و شدید در مقاطع کوتاه خطر را تشدید می‌کند.

وی در ادامه با اشاره به سوابق تاریخی وقوع سیل در تهران از برنامه‌ریزی برای کاهش اثرات این بحران در پایتخت و جلوگیری از وقوع آن به عنوان یک اولویت ویژه یاد کرد که نیازمند اقدامات جدی با هماهنگی وزارت‌خانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی است.

جاوید در ادامه از پیشگیری، تقویت شبکه جمع‌آوری آب‌های سطحی و توسعه شبکه آب و فاضلاب به عنوان موضوعاتی مهم در بحث مدیریت سیلاب در شهر تهران نام برد که باید در سطح مناطق ۲۲ گانه به آن توجه جدی صورت گیرد.

به گفته وی مدیران بحران و پدافند غیرعامل مناطق باید افرادی چابک، مسلط و اهل تحمل باشند و بتوانند با مردم، سازمان‌ها، اعضای شورایاری، نخبگان و مدیران منطقه در تعامل بوده و جایگاه مدیریت بحران را ارتقا دهند.

جاوید در پایان از برگزاری جلسات ماهیانه مدیریت بحران از سوی شهرداران مناطق به منظور افزایش هماهنگی بین سازمانی در مناطق و تقویت نظام فرماندهی واحد بحران به عنوان یک اولویت نام برد و بر آن تاکید کرد.

نظام مدیریت بحران کلانشهر تهران و بحران‌های پیش‌رو

در ادامه علی نصیری رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران به تشریح نظام مدیریت بحران در کلانشهر تهران پرداخت و با بیان این نکته که مدیریت خطر بحران از چهار مرحله تشکیل شده که اقدامات مربوط به دو مرحله پیشگیری و کاهش خطر و مرحله آمادگی مربوط به قبل از حادثه می‌شود و از اهمیت فراوانی برخوردارند.

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با بیان اینکه جمعیت تهران ۲۰ برابر میانگین تراکم کشور است، از زلزله، سیل، طوفان، فروریزش زمین، تجمعات انبوه، تهدیدات بیولوژیک، تغییرات آب و هوایی، فروریزش ساختمان، آتش‌سوزی و مواد خطرناک به عنوان بخشی از مخاطرات احتمالی در شهر تهران یاد کرد که باید برای پیشگیری از وقوع آنها و نیز کاهش آسیب‌ها در صورت وقوع چنین مخاطراتی برنامه‌ریزی کرد.

وی در ادامه به تشریح بخشی از اقدامات انجام گرفته در مدیریت بحران شهر تهران پرداخت و ضمن اشاره به فعالیت‌های پویش جهادی واکسیناسیون، دیگر فعالیت‌های ستاد مدیریت بحران شهر تهران را در قالب ۱۵ کارگروه تخصصی توضیح داد و یادآور شد که در قالب ساختار ستاد مدیریت بحران با نزدیک به ۱۰۰ سازمان کار می‌کنیم.

نصیری در ادامه ضمن توضیح برنامه‌های ملی آمادگی و پاسخ، بازسازی و بازتوانی و برنامه ملی کاهش خطر حوادث و سوانح به تشریح کارکردهای این برنامه‌ها در زمینه فرماندهی و کنترل حوادث پرداخت.

ضرورت توجه به افزایش مشارکت اجتماعی

در ادامه این نشست حمیدرضا خانکه رئیس گروه مرکز تحقیقات سلامت در حوادث و بلایا به بررسی اصول مدیریت خطر حوادث و بلایا پرداخت و با بیان این که بحران، نظم اجتماعی را بر هم می‌زند و منجر به ایجاد آسیب می‌شود، گفت: در ۲۰ سال گذشته ۸۰ درصد بحران‌های ناشی از حوادث در کشور ما محلی بوده که به صورت ملی مدیریت شده‌اند. با این حال هر چقدر ما بتوانیم ظرفیت و توان مدیران محلی را افزایش دهیم با بحران‌های کمتری مواجه می‌شویم.

وی به تشریح بحران‌های ناشی از وقوع حوادث طبیعی و انسان ساز پرداخت و با بیان این که کشور ما یکی از پرمخاطره‌ترین کشورهای دنیاست از افزایش مشارکت اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین موضوعات در مدیریت کاهش خطر نام برد که باعث افزایش ادراک خطر در بین شهروندان و در نتیجه افزایش هماهنگی می‌شود.

خانکه خاطرنشان کرد: ما به تنهایی قادر نیستیم بحران‌ها را مدیریت کنیم و لازمه این مدیریت حضور مردم و حضور مردم نیازمند اعتماد اجتماعی است.

کاهش ریسک در مدیریت شهری

در ادامه این همایش امیرحسین گرکانی رئیس پژوهشکده سوانح طبیعی به بررسی ضرورت کاهش ریسک در مدیریت شهری با تاکید بر قانون مدیریت بحران کشور پرداخت و ایمن شدن اماکن و مراکز شهری به عنوان بخشی از توسعه نام برد و گفت: سرعت توسعه ما، از سرعت ریسک‌ها کمتر شده است که این می‌تواند منجر به وقوع بحران‌هایی در آینده بشود، در نتیجه شناسایی انواع ریسک و کاهش آنها از اهمیت فراوانی برخوردار است.

به گفته وی آگاهی نسبت به نقش‌ها و تکالیف و توجه به نقش شهرداری‌ها در مدیریت شرایط اضطراری و نیز توجه به فرایند مدیریت بحران یعنی آمادگی، پاسخ، ارزیابی اولیه و بازیابی بلند مدت نیز بخش دیگری از موضوعات مهمی است که باید در نظر گرفته شود.

مدیریت اطلاعات در بحران

در ادامه این همایش سیاوش صلواتیان عضو هیأت علمی دانشگاه صدا و سیما به بررسی مدیریت اطلاعات در بحران پرداخت و بر ضرورت توجه به ادراک بحران برای پیشگیری از اثرات آن بر جامعه تاکید کرد.

به گفته وی مدیران بحران باید هنگام وقوع بحران اطلاعات را به موقع شهروندان برسانند و نبض اطلاعات را در دست بگیرند.

سرعت در انتقال اطلاعات، اطلاع‌رسانی مداوم و داشتن مرجعیت خبری موضوعات دیگری بود که این استاد دانشگاه بر توجه به آنها تاکید کرد.