تعداد زیادی از چهرههای شناختهشده جهان در عرصههای مختلف سیاست و فرهنگ و ورزش در سال میلادیای که گذشت، جان خود را از دست دادند. در دو روز گذشته دو شخصیت سرشناس دیگر نیز در این فهرست قرار گرفتند. مروری بر چند نفر از درگذشتگان سال 2022 داریم و تأثیری که در مدت حضور خود بر جهان داشتهاند.
پاپ بندیکت شانزدهم
تنها پاپی که پس از 600 سال به دلیل کهولت سن از مقام خود در سال 2013 استعفا داد و در 10 سال گذشته در واتیکان زندگی میکرده است. او هم در زمان حیات و هم با مرگ خود که دیروز رخ داد، برخی از سنتهای چندصدساله را به چالش کشیدهاند. به گزارش بیبیسی مکگریوی، مورخ کاتولیک، گفت: «ما قبلا چنین چیزی را نداشتیم که یک پاپ زنده به دفن پاپ مرده کمک کند». بهطور معمول، یک کاردینال نقش تأیید رسمی مرگ پاپ را دارد و بهطور سنتی به سر او با یک چکش نقرهای کوچک سه ضربه میزند و نام او را صدا میزند. او همچنین بر تخریب انگشتر ماهیگیر پاپ، مهرومومکردن آپارتمانهای پاپ، سازماندهی مراسم تشییع جنازه و تدارک مجمع انتخاب پاپ برای انتخاب جانشین نظارت میکند. حالا پاپ زنده است و همین موضوع سبب شده است تا تردیدهایی در زمینه نحوه این مراسم وجود داشته باشد و البته قرار است پاپ فرانسیس مسئولیت مراسم تشییع جنازه را بر عهده بگیرد. یوزف راتزینگر در سال ۱۹۵۹ میلادی، یک استاد جوان الهیات بود و چند سال بعد بهجای پاپ ژان پل دوم بهعنوان رهبر کلیسای کاتولیک، انتخاب شد. بسیاری از کاتولیکهای لیبرال تحت تأثیر ملایمت و مهربانی او قرار گرفتند که همین هم یکی دیگر از خصایص تعجبآور او بود و بهاینترتیب، عقاید محافظهکارانه او که نتیجه جنبشهای دانشجویی دهه ۱۹۶۰ میلادی بود، تأثیر عمیقی بر نحوه اداره کلیسای کاتولیک گذاشت. پاپ بندیکت درباره بسیاری از مسائل حساس تعالیم کلیسا از جمله کشیششدن زنان، جلوگیری از بارداری و نیز همجنسگرایی بسیار انعطافناپذیر بود. ولی تصمیم وی برای استعفا نشان داد که رگههایی از یوزف راتزینگر جوان رادیکال هنوز در وجود پاپ بندیکت سالخورده باقی بود.
پله
ادسون آرانتس دو ناسیامنتو ملقب به «پله» به عنوان پادشاه فوتبال جهان ستایش میشود. در این چند روزی که از مرگ او میگذرد، کشورش برزیل در تدارک برگزاری یک تشییع باشکوه برای اوست. در این مدت بسیاری درباره رکوردهای او که شاید تا سالها شکسته نشود نوشتهاند. وی در دوران بازیکنی خود، سه جامجهانی را کسب کرد و حتی در جنگ داخلی نیجریه در سال ۱۹۶۷ هر دو طرف به مدت ۴۸ ساعت آتشبس اعلام کردند تا پله بتواند در پایتخت لاگوس در مسابقهای نمایشی بازی کند. پله رکورددار تعداد گل ملی برزیل است. وی در 91 بازی 77 گل به ثمر رسانده است، شاید نیمار چندسال دیگر بتواند این رکورد را بشکند. پله در 1363 بازی موفق شده است 1283 گل به ثمر برساند. پله جوانترین گلزن تاریخ فینالهای جامهای جهانی است که در فینال جام جهانی 1958 در مقابل سوئد دو گل به ثمر رساند. جوانترین بازیکن هتریککننده در جام جهانی است با 17 سال و 244 روز سن و رکوردی که 58 سال است شکسته نشده است.
ملکه انگلیس
الیزابت دوم درحالیکه 21 ساله بود به سلطنت رسید و 70 سال و 244 روز بعد درگذشت. ثبات و آرامش از ویژگیهای سلطنت او بود، برآمده از جنگ جهانی دوم بود، پایان امپراتوری بریتانیا را به چشم دید و ۱۵ نخستوزیر بریتانیا را پشت سر گذاشت و با پنج پاپ و پنج رئیسجمهور آمریکا را دیدار کرد. دیدار ملکه الیزابت از ایرلند در سال 2011 یکی از اتفاقات مهم بود که در آن او «همدردی عمیق» خود را برای قربانیان گذشته پرآشوب انگلیس و ایرلند ابراز کرد و به طور گستردهای به عنوان آغاز دوره جدیدی از دوستی تجلیل شد. او هشتم سپتامبر درگذشت.
مادلین آلبرایت
مادلین آلبرایت، اولین وزیر امور خارجه زن آمریکا بود که 24 مارس در ۸۴سالگی درگذشت. او فرزند پناهندگانی از چک بود که از دست مهاجمان نازی و ستمگران کمونیست گریخته و در آمریکا ساکن شده بود. آلبرایت بهعنوان سفیر ایالات متحده در سازمان ملل متحد و وزیر امور خارجه در زمان رئیسجمهور سابق بیل کلینتون خدمت میکرد. او بهعنوان وزیر، گسترش ناتو و مداخله نظامی در کوزوو را ترویج کرد.
رابرت مک فارلین
مشاور امنیت ملی رئیسجمهور رونالد ریگان در سالهای بین 1983 تا 1985 بود که نامش با ایران گره خورده است. یک سال پس از استعفای او ماجرای ایرانکنترا یا ایرانگیت لو رفت و او دچار رسوایی سیاسی شد. مکفارلین در سال 1365 بهعنوان فرستاده ویژه ریگان سفری به ایران داشت که آن سفر و حواشیاش در ایران به ماجرای مکفارلین مشهور شد. این ماجرا بین سه کشور ایران، آمریکا و نیکاراگوئه رخ داد؛ به این ترتیب که قرار بود آمریکا مابازای آزادی گروگانهایش در لبنان، تسلیحاتی را که ایران نیاز داشت، به آن بفروشد و پس از دریافت پول آن شورشیان (کنتراها) را علیه دولت نیکاراگوئه تأمین بودجه کند. او در 12 می درگذشت.
شینزو آبه
شینزو آبه، بهعنوان دارنده طولانیترین دوره نخستوزیری در ژاپن، شناخته میشد. او در سال 2006 تا 2007 و 2012 تا 2020 نخستوزیر ژاپن بود و در این مدت سعی کرد بحرانهایی مانند زلزله، سونامی و فاجعه هستهای را مدیریت کند. او در روز جمعه، هشتم جولای در شهر نارا در جنوب غربی این کشور هنگام سخنرانی در یک کارزار انتخاباتی هدف شلیک گلوله قرار گرفت و پس از انتقال با هلیکوپتر به بیمارستان جان باخت.
میخائیل گورباچف
«میخائیل گورباچف»، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی بود که از سال 1985 تا 1991 در این مسند حضور داشت و در 20 آگوست در ۹۲ سالگی درگذشت. نام او با فروپاشی «اتحاد جماهیر شوروی» گره خورده است و با برنامههای مانند «پرسترویکا» و «گلاسنوست» گامهای بزرگی برای پایان جنگ سرد برداشت. او در سال ۱۹۸۵ درحالیکه شوروی در آستانه فروپاشی قرار داشت، به قدرت رسید. او با برنامههای اصلاحی خود توانست کنترل متمرکز بسیاری از مشاغل را کاهش دهد و به برخی از کشاورزان و تولیدکنندگان این امکان را داد تا خودشان تصمیم بگیرند چه محصولی تولید کنند. او همچنین با عدم مداخله نظامی به کشورهای بلوک شرق که در آستانه سقوط قرار داشتند، چهرهای متفاوت از خود را نشان داد.