صاحبخبر - مهتاب نصیرپور از مسئولان میخواهد مقوله خشکسالی را به عنوان معضلی اجتماعی در نظر بگیرند و به آن نگاه سیاسی نداشته باشند.
این بازیگر و مدرس تئاتر که دغدغه خشکسالی و کاهش منابع آبی کشورمان را دارد، همزمان با روز دهم آبان ماه که در ایران باستان به عنوان روز بزرگداشت آب و تجلیل از آناهیتا،ایزد بانوی آبها نامگذاری شده است، دلمشغولی خود را درباره مساله خشکسالی بیان میکند.
او که به دلیل این دلمشغولی، در زمینه آب و خشکسالی مطالعات گوناگونی انجام داده، تاکید میکند آنچه در گفتگوی خود با ایسنا مطرح می کند، نظرات شخصی او به عنوان یک شهروند ایرانی است که دغدغه خشکسالی را دارد.
او در این گفتوگو ضمن ابراز تاسف فراوان از خشک شدن دریاچه ارومیه، درباره وضعیت اضطراری دیگر دریاچهها و رودخانههای کشورمان همچون زاینده رود، دریاچه بختگان و رود کارون هشدار میدهد.
نصیرپور با تاکید بر اهمیت توجه به مساله خشکسالی میگوید: همه مردم ما به نوعی اهمیت این مساله را حس میکنند. بویژه با اتفاقاتی که در اطرافمان رخ میدهد مانند فرو نشست زمین و خشک شدن بعضی رودخانهها و دریاچهها همه متوجه شدهایم مساله خشکسالی در کشور ما مقولهای است بسیار مهم که باید به آن توجه کرد.
او با ابراز تاسف از سرعت گرفتن روند خشکسالی ادامه میدهد: باید برای حل این مساله برنامههای بلندمدتی داشته باشیم تا دست کم روند این ماجرا کند شود. خشک شدن دریاچه ارومیه، نتیجه اتفاقی است که در کشور ما در حال وقوع است. زیرا ایران ما با خشکسالی مداومی رو به رو است و شرایط بارش در در سرزمین ما نسبت به مناطق اطرافمان متفاوت است.
این بازیگر اضافه میکند: با توجه به افزایش جمعیت کشورمان در نیم قرن اخیر، مساله خشکسالی از این نگاه هم بسیار مهم است چون متاسفانه ساز و کاری برای تامین امکانات مورد نیاز این جمعیت نداریم. از سوی دیگر تراکم جمعیت در کلانشهرها و کم شدن ساکنان روستاها، مشکلات عمده و عدیدهای را در کلانشهرها ایجاد میکند. چون در این نواحی، شرایطی برای کنترل مصرف آب و سیستم کارآمدی برای فاضلاب نداریم. بنابراین طبیعی است که با ازدیاد جمعیت، مصرف آب بالا میرود. از سوی دیگر ، با کاهش بارشهای سالیانه و سفرههای زیرزمینی آب و خشک شدن دریاچهها و رودخانهها مواجه هستیم.
او با اشاره به کارامد بودن روش نیاکانمان برای حفظ منابع آبی ادامه میدهد: به دلیل تبخیر بیش از حد آب، بخشی زیادی از آبهای سطحی را از دست میدهیم. در حالیکه پیشینیان ما متوجه شده بودند تبخیر آب، باعث کاهش آب سفرههای زیرزمینی میشود. به همین دلیل به جای گسترش آب در سطح زمین، سیستم قنات را راهاندازی میکردند که به کمک آن ،آب را از سطح زمین به زیرزمین میبردند تا از تبخیر آبها جلوگیری کنند.
این هنرمند ابراز تاسف میکند: ما کل این سازو کار را کنار گذاشتهایم و برعکس رفتار میکنیم. به طوری که در 40، 50 سال اخیر به سدسازی روی آوردهایم. حال آنکه با ساخت سد، گویی آب را در دیسی بزرگ پهن و به ساحت آسمان پیشکش کنیم. معلوم است که این آب خیلی راحتتر و سریعتر تبخیر میشود. از طرف دیگر، به جای حفظ بستر رودخانهها که در شکل اولیه خود سبب نگه داشتن سفرههای زیرزمینی میشده، این مسیرها را هم از بین بردهایم و به جای آن سدهایی ساختهایم که کاملا برخلاف راه حلی بود که اجداد ما پیدا کرده بودند.
این مدرس تئاتر، گسترش سدسازی را ناشی از تقلید از غرب میداند و توضیح میدهد: نظر شخصی من این است که دلیل این تغییر رفتار، تقلید از رفتار غربیهاست. در حالیکه منطقه ما متفاوت است. فراموش نکنیم که ایران یک فلات است و سطح خاک ما با دریا فاصله بسیار دارد. از سوی دیگر اطراف کشور ما کوههایی قرار گرفته که سبب شده شرایط کشور ما حتی با همسایگانمان مانند ترکیه، ارمنستان و آذربایجان تفاوت بسیار داشته باشد و باید برای این مرز و بوم، یک راه حل ویژه در نظر میگرفتیم. نباید راهکارهای غربیان را دنبال میکردیم که کاملا برای وضعیت کشور ما اشتباه بود.
نصیرپور در پاسخ به این پرسش که آثار هنری چقدر به موضوع خشکسالی پرداختهاند و هنرمندان چقدر توانستهاند در افزایش آگاهی عموم مردم نسبت به این مقوله و مصرف درست آب موفق باشند، میگوید: هیچ! چون متاسفانه در کشور ما از سالهای گذشته مساله خشک شدن دریاچه ارومیه واصولا خشکسالی، یک مقوله سیاسی تلقی شده و پرداختن به آن ممنوع بوده است. بعضی آثار هنری همچون فیلم «آتابای» به این مقوله اشاراتی کردهاند و تصاویری از دریاچه ارومیه گرفتهاند ولی این مساله، عموما سیاسی تلقی شده و میشود.
او از مسئولان میخواهد نگاه خود را نسبت به مقوله محیط زیست تغییر بدهند و تاکید میکند: تا وقتی به پدیدههای محیط زیستی و اجتماعیمان با نگاه و رویکرد سیاسی بنگریم، امکان ندارد بتوانیم برای حل این مشکلات، چارهجویی کنیم. پیش از هر چیز این نگاه باید تغییر کند. اتفاقا برخلاف اینکه چنین مسائلی در جشنوارهها هرگز مورد توجه قرار نمیگیرند، باید مسایلی مانند خشکسالی زیرمجموعه و یکی از عناوین آثار هنری ما در جشنوارهها میبود تا به این مساله پرداخته میشد و اتفاقا باید چنین آثاری مورد حمایت قرار میگرفتند چون با این آثار میتوان توجه عموم مردم را به این مقوله بسیار جدی جلب کرد.∎