علی سلاجقه، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست شامگاه جمعه در حاشیه نشست علمی و تخصصی اعضای کارگروه احیای تالاب بینالمللی هامون در جمع خبرنگاران گفت: «جمهوری اسلامی ایران طلب حقابه محیط زیستی خودش را از کشورهای همسایه مصرانه دنبال میکند و این کار در قالب نشستهای دوجانبه در حال انجام است. به عنوان دولت جمهوری اسلامی ایران حتما میخواهیم که حاکمان افغانستان هر چه سریعتر نسبت به تعهد بینالمللی خود عمل کنند.» این سخنان در شرایطی است که طبق گفتههای پیشین سلاجقه ایران بارها فرستاده ویژهای را برای مذاکره به کشور افغانستان فرستاده اما با خلف وعده روبهرو شده است.
افغانستان میگوید این است که شرایط موجود بهخاطر تغییر اقلیم است، اما دادههای ما نشان میدهد که طی اعلام حکومت افغانستان سه تا چهار میلیارد مترمکعب آب وارد رودخانه هیرمند و سپس به سمت گودزره منحرف شده است
به گزارش ایرنا، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه تالاب بینالمللی هامون خدمات اکوسیستمی فوقالعادهای به جوامع محلی داشته و فرهنگ و زندگی مردم مبتنی بر خصوصیات این تالاب شکل گرفته است، وضعیت کنونی این تالاب را نامناسب خواند: «تالاب بینالمللی هامون از وضعیت مناسبی برخوردار نیست، متاسفانه با توجه به اینکه کشور همسایه به تعهدات خود در قبال حقابه تالاب هامون انجام وظیفه نکرده، تالاب وضعیت مناسبی ندارد.»
سلاجقه با بیان اینکه تحقق حقابه تالاب بینالمللی هیرمند به عنوان یک مطالبه اصلی دنبال میشود گفت: «به مردم منطقه سیستان قول میدهیم که برای احقاق حق رودخانه هیرمند پای کار باشیم و از تمام ظرفیتهای دوجانبه و بینالمللی در این زمینه استفاده کنیم. انشاالله حقابه تالاب بینالمللی هامون را پیگیری میکنیم تا از ظرفیت حقابه در سالهای بعد بتوانیم به نحو مطلوب بهره ببریم.»
او تصریح کرد: «با توجه به حُسن همجواری و پیشینه فرهنگی دو ملت و اینکه ایران همیشه یار و یاور افغانستان بوده از هیات حاکمه این کشور انتظار نداریم به تعهدات بینالمللی خود عمل کنند.»
اگر افغانستان حقابهای نداد
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه با فرض اینکه قرار نیست حقابهای از افغانستان به هامون برسد، ظرفیتهای داخلی را اینطور تشریح کرد: «ظرفیتهای مربوط به آبخیزداری و آبخوانداری در حوضه آبریز مشرف به هامون و استفاده از ظرفیت چاهنیمهها که البته 60 میلیون متر مکعبی که در چاهنیمهها بود الان خشک شده و در وضعیت مناسبی قرار ندارند و نمیتوانیم این مطالبه را از چاهنیمهها تامین کنیم. درباره استفاده از ظرفیت آب دریای عمان و انتقال آب دریای عمان هم از ابتدا بحث حقابه محیط زیستی را مطرح کردیم. چرا که اینجا اکوسیستم و زیستبوم خاصی است و هر آبی را نمیتوان به آن تزریق کرد. باید کیفیت آبی که وارد میشود از لحاظ علمی کاملا بررسی شود، تا مشکلی اتفاق نیفتد که تالاب از بین نرود. سعی میکنیم ظرفیتهای داخلی به کار گرفته شود و از تمام روشهای بومی استفاده میکنیم.»
طبق ویدئوهای منتشر شده از حاشیه این نشست، سلاجقه سپس به مسئله توانمندسازی جوامع محلی و تعریف معیشت جایگزین برای جوامع حاشیه تالاب اشاره کرد از اجرای طرحی بینالمللی از دو سال پیش گفت. «الان تالابی وجود ندارد که مردم بتوانند معیشتهای متعدد پیشین را از طریق آن دنبال کنند. باید حتما برای مردم معیشتهای جایگزین تعریف شود. به هموطنان خودم در منطقه سیستان عرض میکنم که تا الان دو سال کارهای علمی انجام شده و نقشه عملیاتی مناسبی برای کل مجموعه تالاب هامون و روشهای متعدد و نوین مبتنی بر دانش بومی مردم منطقه دنبال شده است. اما در مرحله عملیاتی مطمئن باشند که حتما از ظرفیت جوامع محلی استفاده میشود. تعهد میکنیم و قول میدهیم که حتی اگر شرکتهای مهندسی مشاور تخصصی خاصی هم وارد منطقه شود حتما از ظرفیتهای محلی استفاده خواهد شد. جوامع محلی آموزشهای خاصی خواهند دید و توانمند میشوند.»
درباره تامین آب شرب هم حاکمیت مکلف است و هم مردم تصدیق میکنند. موارد ثانویه که مسائل محیط زیستی است را هم حتما پیگیری میکنیم و تمام دادهها را از معاونت علمی ریاست جمهوری میگیریم؛ چه دادههای عمقی، چه دادههای مربوط به کیفیت و کمیت آب را کاملاً بررسی میکنیم و تاثیرات جانبی آن را هم میسنجیم. وقتی از لحاظ علمی به یقین برسیم، تصمیم میگیریم که مشکل خاصی برای منطقه اتفاق نیفتد
سفر به چاههای ژرف
معاون رئیس جمهور که پیش از این در سخنانش در رد بهرهبرداری از چاههای ژرف و لزوم انجام مطالعات علمی سخن گفته بود، در سفر به شمال سیستان و بلوچستان از چاههای ژرف حفر شده در منطقه سیستان بازدید کرد. استفاده از منابع آبهای ژرف با ادامه نگرانیها درباره کمآبی و بحران تامین آب شرب بهویژه در شمال سیستان و بلوچستان جدیتر شده است و پیشتر سلاجقه از استحصال آزمایشی از سه چاه برای شناسایی منابع آب ژرف و انجام مطالعات خبر داده بود. او در هفتههای پیش گفته بود که معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری موظف شده تحقیقاتی که در زمینه میزان و نحوه برداشت آبهای ژرفی انجام شده است را ارائه دهد اما «هنوز گزارشی ارائه نداده است».
شامگاه جمعه اما رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در بازدید از این چاهها گفت: «در بحث آبهای ژرف، با توجه به اینکه تامین آب شرب اولویت مردم منطقه است، ما با تامین آب شرب هیچ مشکلی نداریم. حتما کمک میکنیم که آزردهخاطری احتمالی مردم در این قسمت برطرف شود. درباره تامین آب شرب هم حاکمیت مکلف است و هم مردم تصدیق میکنند. موارد ثانویه که مسائل محیط زیستی است را هم حتما پیگیری میکنیم و تمام دادهها را از معاونت علمی ریاست جمهوری میگیریم؛ چه دادههای عمقی، چه دادههای مربوط به کیفیت و کمیت آب را کاملاً بررسی میکنیم و تاثیرات جانبی آن را هم میسنجیم. وقتی از لحاظ علمی به یقین برسیم، تصمیم میگیریم که مشکل خاصی برای منطقه اتفاق نیفتد.»
او سپس گفت که طبق آنالیزی که انجام شده «مشکل خاصی وجود ندارد و بعد از فرآیند تصفیه قابل شرب است.» سلاجقه توضیح داد: «با توجه به فرایندهایی که برای شوریزدایی انجام دادهاند و فرایندهای پیشرفته و ترکیبی، راندمان آب از لحاظ کیفی افزایش یافته است و میگویند 10 درصد پساب دارد. اجازه داده نمیشود که پسابش در مجموعه دریاچه هامون تخلیه شود و میگویند باتوجه به اینکه تبخیر اینجا بالاست، استحصال نمک وضعیت مناسبی دارد و از جنبه اقتصادی هم میشود روی آن حساب کرد.» ایرنا هم از قول سلاجقه نوشته است: «با توجه به روشهای ترکیبی برای شوریزدایی آب چاههای ژرف، خوشبختانه بیش از ۹۰ درصد راندمان آب است و ۱۰ درصد پسماند در قالب حوضچههای تبخیری ایجاد شده مدیریت میشود.»
نظر شما