در سال‌های اخیر در موضوعاتی نظیر گرانی بنزین و سقوط هواپیمای اوکراینی شاهد تجمعات اعتراضی در سطح کشور بودیم، اما تجمعات روزهای اخیر از نظر گستره و نوع اعتراضات با تجارب سال‌های اخیر تفاوت های جدی دارد. در اعتراضات آبان 98 توزیع مراکز حضور معترضین در اکثر شهرهای کوچک و بزرگ به چشم میخورد اما در روزهای اخیر اعتراضات به شهرهای بزرگ و مراکز استان محدود مانده است.
از سوی دیگر در تهران هم مدل توزیع جمعیت به اعتراضات سیاسی شباهت دارد و بجای آنکه در سطح شهر پخش گسترده شود در برخی مراکز اصلی شهر تمرکز دارد؛ نقاطی که معمولا به طور سنتی کانون تشکیل اعتراضات سیاسی بوده است.
اما تفاوت محدود به گستره توزیع نیست، در میزان خشونت نیز شاهد نوع جدیدی از ساختارشکنی و بروز خشم هستیم. تصاویر منتشر شده در فضای مجازی از رفتارهای خارج از عرف در میان معترضان حکایت دارد به نحوی که در برخی شهرها فیلم های منتشر شده از آتش زدن آمبولانس های اورژانس مشاهده شده است، حتی فراتر از این در یکی از فیلم های منتشر شده شاهد آتش زدن یکی از نیروهای پلیس در مشهد بودیم. این تصاویر با واکنش های گسترده در فضای مجازی منتشر شده و بسیاری از حامیان مهسا امینی از این تصاویر متاثر شدند.
پیگیری های ایسنا نشان می دهد که در روزهای گذشته 12 آمبولانس در سطح کشور مورد حمله معترضین قرار گرفته و از چرخه خدمات رسانی خارج شده است همچنین خسارت هایی به اموال عمومی و بانک ها در سطح شهر وارد شده است.
اما تلخ ترین بخش ماجرا فیلم حمله معترضین به زنی چادری در خیابان بود که چادر از سر او کشیده و مورد ضرب و شتم قرار دادند. این فیلم درحالی منتشر شد که اساسا این اعتراضات برای دفاع از مهسا امینی به عنوان «دختر ایران» شکل گرفته بود و شعار «زن زندگی آزادی» اصلی ترین شعار روزهای اخیر بوده است.
البته فیلم های وایرال شده در فضای مجازی محدود به خشونت معترضین نیست در فیلمی شاهد رفتارهای تند پلیس با عابرین و معترضین بودیم. در فیلمی دیگر شاهد باتوم زدن بی دلیل به عابرین هستیم و نیروهای پلیس در واکنش به حرف‌های عابرین با خشونت رفتار می‌کنند. هرچند که این میزان از خشونت پلیس با آتش زدن نیروهای پلیس و آتش زدن آمبولانس های حامل مصدومان قابل قیاس نیست، اما انتشار این فیلم ها به تندتر شدن فضا و بازتولید خشم و ناآرامی کمک می‌کند.
در روزهای ابتدایی وقوع حادثه تلخ مهسا امینی رسانه‌های مستقل توانستند نماینده خوبی برای پوشش مطالبات مردم باشند و انتقادات به فرایندهای هزینه ساز را منعکس کنند اما با شروع اعتراضات خشن و تبدیل مطالبات مردمی به شورش های خیابانی فضای کشور از پیگیری مطالبات عبور کرده و به ناچار فضا برای پیگیری مطالبات رسانه ای و چهره های سیاسی محدود می شود.
∎
از سوی دیگر در تهران هم مدل توزیع جمعیت به اعتراضات سیاسی شباهت دارد و بجای آنکه در سطح شهر پخش گسترده شود در برخی مراکز اصلی شهر تمرکز دارد؛ نقاطی که معمولا به طور سنتی کانون تشکیل اعتراضات سیاسی بوده است.
اما تفاوت محدود به گستره توزیع نیست، در میزان خشونت نیز شاهد نوع جدیدی از ساختارشکنی و بروز خشم هستیم. تصاویر منتشر شده در فضای مجازی از رفتارهای خارج از عرف در میان معترضان حکایت دارد به نحوی که در برخی شهرها فیلم های منتشر شده از آتش زدن آمبولانس های اورژانس مشاهده شده است، حتی فراتر از این در یکی از فیلم های منتشر شده شاهد آتش زدن یکی از نیروهای پلیس در مشهد بودیم. این تصاویر با واکنش های گسترده در فضای مجازی منتشر شده و بسیاری از حامیان مهسا امینی از این تصاویر متاثر شدند.
پیگیری های ایسنا نشان می دهد که در روزهای گذشته 12 آمبولانس در سطح کشور مورد حمله معترضین قرار گرفته و از چرخه خدمات رسانی خارج شده است همچنین خسارت هایی به اموال عمومی و بانک ها در سطح شهر وارد شده است.
اما تلخ ترین بخش ماجرا فیلم حمله معترضین به زنی چادری در خیابان بود که چادر از سر او کشیده و مورد ضرب و شتم قرار دادند. این فیلم درحالی منتشر شد که اساسا این اعتراضات برای دفاع از مهسا امینی به عنوان «دختر ایران» شکل گرفته بود و شعار «زن زندگی آزادی» اصلی ترین شعار روزهای اخیر بوده است.
البته فیلم های وایرال شده در فضای مجازی محدود به خشونت معترضین نیست در فیلمی شاهد رفتارهای تند پلیس با عابرین و معترضین بودیم. در فیلمی دیگر شاهد باتوم زدن بی دلیل به عابرین هستیم و نیروهای پلیس در واکنش به حرف‌های عابرین با خشونت رفتار می‌کنند. هرچند که این میزان از خشونت پلیس با آتش زدن نیروهای پلیس و آتش زدن آمبولانس های حامل مصدومان قابل قیاس نیست، اما انتشار این فیلم ها به تندتر شدن فضا و بازتولید خشم و ناآرامی کمک می‌کند.
در روزهای ابتدایی وقوع حادثه تلخ مهسا امینی رسانه‌های مستقل توانستند نماینده خوبی برای پوشش مطالبات مردم باشند و انتقادات به فرایندهای هزینه ساز را منعکس کنند اما با شروع اعتراضات خشن و تبدیل مطالبات مردمی به شورش های خیابانی فضای کشور از پیگیری مطالبات عبور کرده و به ناچار فضا برای پیگیری مطالبات رسانه ای و چهره های سیاسی محدود می شود.